Vangelo secondo Matteo - Matthew 13

GREEK BIBLE	NEW JERUSALEM
1 Εν εκεινη δε τη ημερα εξελθων ο Ιησους απο της οικιας εκαθητο πλησιον της θαλασσης?	1 That same day, Jesus left the house and sat by the lakeside,
2 και συνηχθησαν προς αυτον οχλοι πολλοι, ωστε εμβας εις το πλοιον εκαθητο, και πας ο οχλος ιστατο επι τον αιγιαλον.	2 but such large crowds gathered round him that he got into a boat and sat there. The people all stoodon the shore,
3 Και ελαλησε προς αυτους πολλα δια παραβολων, λεγων? Ιδου, εξηλθεν ο σπειρων δια να σπειρη.	3 and he told them many things in parables. He said, 'Listen, a sower went out to sow.
4 Και ενω εσπειρεν, αλλα μεν επεσον παρα την οδον, και ηλθον τα πετεινα και κατεφαγον αυτα?	4 As he sowed, some seeds fel on the edge of the path, and the birds came and ate them up.
5 αλλα δε επεσον επι τα πετρωδη, οπου δεν ειχον γην πολλην, και ευθυς ανεφυησαν, επειδη δεν ειχον βαθος γης,	5 Others fel on patches of rock where they found little soil and sprang up at once, because there was nodepth of earth;
6 και οτε ανετειλεν ο ηλιος εκαυματισθησαν και επειδη δεν ειχον ριζαν εξηρανθησαν?	6 but as soon as the sun came up they were scorched and, not having any roots, they withered away.
7 αλλα δε επεσον επι τας ακανθας, και ανεβησαν αι ακανθαι και απεπνιξαν αυτα?	7 Others fel among thorns, and the thorns grew up and choked them.
8 αλλα δε επεσον επι την γην την καλην και εδιδον καρπον το μεν εκατον, το δε εξηκοντα, το δε τριακοντα.	8 Others fel on rich soil and produced their crop, some a hundredfold, some sixty, some thirty.
9 Ο εχων ωτα δια να ακουη, ας ακουη.	9 Anyone who has ears should listen!'
10 Και προσελθοντες οι μαθηται, ειπον προς αυτον? Δια τι λαλεις προς αυτους δια παραβολων;	10 Then the disciples went up to him and asked, 'Why do you talk to them in parables?'
11 Ο δε αποκριθεις ειπε προς αυτους? Διοτι εις εσας εδοθη να γνωρισητε τα μυστηρια της βασιλειας των ουρανων, εις εκεινους ομως δεν εδοθη.	11 In answer, he said, 'Because to you is granted to understand the mysteries of the kingdom ofHeaven, but to them it is not granted.
12 Διοτι οστις εχει, ετι θελει δοθη εις αυτον και θελει περισσευθη? οστις ομως δεν εχει, και ο, τι εχει θελει αφαιρεθη απ' αυτου.	12 Anyone who has wil be given more and wil have more than enough; but anyone who has not will bedeprived even of what he has.
13 Δια τουτο λαλω προς αυτους δια παραβολων, διοτι βλεποντες δεν βλεπουσι και ακουοντες δεν ακουουσιν ουδε νοουσι.	13 The reason I talk to them in parables is that they look without seeing and listen without hearing orunderstanding.
14 Και εκπληρουται επ' αυτων η προφητεια του Ησαιου η λεγουσα? Με την ακοην θελετε ακουσει και δεν θελετε εννοησει, και βλεποντες θελετε ιδει και δεν θελετε καταλαβει?	14 So in their case what was spoken by the prophet Isaiah is being fulfil ed: Listen and listen, but neverunderstand! Look and look, but never perceive!
15 διοτι επαχυνθη η καρδια του λαου τουτου, και με τα ωτα βαρεως ηκουσαν και τους οφθαλμους αυτων εκλεισαν μηποτε ιδωσι με τους οφθαλμους και ακουσωσι με τα ωτα και νοησωσι με την καρδιαν και επιστρεψωσι, και ιατρευσω αυτους.	15 This people's heart has grown coarse, their ears dul ed, they have shut their eyes tight to avoid usingtheir eyes to see, their ears to hear, their heart to understand, changing their ways and being healed by me.
16 Υμων δε οι οφθαλμοι ειναι μακαριοι, διοτι βλεπουσι, και τα ωτα σας, διοτι ακουουσιν.	16 'But blessed are your eyes because they see, your ears because they hear!
17 Επειδη αληθως σας λεγω οτι πολλοι προφηται και δικαιοι επεθυμησαν να ιδωσιν οσα βλεπετε, και δεν ειδον, και να ακουσωσιν οσα ακουετε, και δεν ηκουσαν.	17 In truth I tel you, many prophets and upright people longed to see what you see, and never saw it; tohear what you hear, and never heard it.
18 Σεις λοιπον ακουσατε την παραβολην του σπειροντος.	18 'So pay attention to the parable of the sower.
19 Παντος ακουοντος τον λογον της βασιλειας και μη νοουντος, ερχεται ο πονηρος και αρπαζει το εσπαρμενον εν τη καρδια αυτου? ουτος ειναι ο σπαρθεις παρα την οδον.	19 When anyone hears the word of the kingdom without understanding, the Evil One comes and carriesoff what was sown in his heart: this is the seed sown on the edge of the path.
20 Ο δε επι τα πετρωδη σπαρθεις, ουτος ειναι ο ακουων τον λογον και ευθυς μετα χαρας δεχομενος αυτον?	20 The seed sown on patches of rock is someone who hears the word and welcomes it at once with joy.
21 δεν εχει ομως ριζαν εν εαυτω, αλλ' ειναι προσκαιρος, οταν δε γεινη θλιψις η διωγμος δια τον λογον, ευθυς σκανδαλιζεται.	21 But such a person has no root deep down and does not last; should some trial come, or somepersecution on account of the word, at once he falls away.
22 Ο δε εις τας ακανθας σπαρθεις, ουτος ειναι ο ακουων τον λογον, επειτα η μεριμνα του αιωνος τουτου και η απατη του πλουτου συμπνιγει τον λογον, και γινεται ακαρπος.	22 The seed sown in thorns is someone who hears the word, but the worry of the world and the lure ofriches choke the word and so it produces nothing.
23 Ο δε σπαρθεις επι την γην την καλην, ουτος ειναι ο ακουων τον λογον και νοων? οστις και καρποφορει και καμνει ο μεν εκατον, ο δε εξηκοντα, ο δε τριακοντα.	23 And the seed sown in rich soil is someone who hears the word and understands it; this is the onewho yields a harvest and produces now a hundredfold, now sixty, now thirty.'
24 Αλλην παραβολην παρεθηκεν εις αυτους, λεγων? Ωμοιωθη η βασιλεια των ουρανων με ανθρωπον, οστις εσπειρε καλον σπορον εν τω αγρω αυτου?	24 He put another parable before them, 'The kingdom of Heaven may be compared to a man whosowed good seed in his field.
25 αλλ' ενω εκοιμωντο οι ανθρωποι, ηλθεν ο εχθρος αυτου και εσπειρε ζιζανια ανα μεσον του σιτου και ανεχωρησεν.	25 While everybody was asleep his enemy came, sowed darnel all among the wheat, and made off.
26 Οτε δε εβλαστησεν ο χορτος και εκαμε καρπον, τοτε εφανησαν και τα ζιζανια.	26 When the new wheat sprouted and ripened, then the darnel appeared as wel .
27 Προσελθοντες δε οι δουλοι του οικοδεσποτου ειπον προς αυτον? Κυριε, καλον σπορον δεν εσπειρας εν τω αγρω σου; ποθεν λοιπον εχει τα ζιζανια;	27 The owner's labourers went to him and said, "Sir, was it not good seed that you sowed in your field?If so, where does the darnel come from?"
28 Ο δε ειπε προς αυτους? Εχθρος ανθρωπος εκαμε τουτο? οι δε δουλοι ειπον προς αυτον? Θελεις λοιπον να υπαγωμεν και να συλλεξωμεν αυτα;	28 He said to them, "Some enemy has done this." And the labourers said, "Do you want us to go andweed it out?"
29 Ο δε ειπεν? Ουχι, μηποτε συλλεγοντες τα ζιζανια εκριζωσητε μετ' αυτων τον σιτον?	29 But he said, "No, because when you weed out the darnel you might pul up the wheat with it.
30 αφησατε να συναυξανωσιν αμφοτερα μεχρι του θερισμου, και εν τω καιρω του θερισμου θελω ειπει προς τους θεριστας? Συλλεξατε πρωτον τα ζιζανια και δεσατε αυτα εις δεσμας δια να κατακαυσητε αυτα, τον δε σιτον συναξατε εις την αποθηκην μου.	30 Let them both grow til the harvest; and at harvest time I shall say to the reapers: First col ect thedarnel and tie it in bundles to be burnt, then gather the wheat into my barn." '
31 Αλλην παραβολην παρεθηκεν εις αυτους, λεγων? Ομοια ειναι η βασιλεια των ουρανων με κοκκον σιναπεως, τον οποιον λαβων ανθρωπος εσπειρεν εν τω αγρω αυτου?	31 He put another parable before them, 'The kingdom of Heaven is like a mustard seed which a mantook and sowed in his field.
32 το οποιον ειναι μεν μικροτερον παντων των σπερματων, οταν ομως αυξηθη ειναι μεγαλητερον των λαχανων και γινεται δενδρον, ωστε ερχονται τα πετεινα του ουρανου και κατασκηνουσιν εν τοις κλαδοις αυτου.	32 It is the smal est of all the seeds, but when it has grown it is the biggest of shrubs and becomes atree, so that the birds of the air can come and shelter in its branches.'
33 Αλλην παραβολην ειπε προς αυτους? Ομοια ειναι η βασιλεια των ουρανων με προζυμιον, το οποιον λαβουσα γυνη ενεκρυψεν εις τρια μετρα αλευρου, εωσου εγεινεν ολον ενζυμον.	33 He told them another parable, 'The kingdom of Heaven is like the yeast a woman took and mixed inwith three measures of flour til it was leavened al through.'
34 Ταυτα παντα ελαλησεν ο Ιησους δια παραβολων προς τους οχλους και χωρις παραβολης δεν ελαλει προς αυτους,	34 In al this Jesus spoke to the crowds in parables; indeed, he would never speak to them except inparables.
35 δια να πληρωθη το ρηθεν δια του προφητου, λεγοντος? Θελω ανοιξει εν παραβολαις το στομα μου, θελω απαγγειλει πραγματα κεκρυμμενα απο καταβολης κοσμου.	35 This was to fulfil what was spoken by the prophet: I will speak to you in parables, unfold what hasbeen hidden since the foundation of the world.
36 Τοτε αφησας τους οχλους ηλθεν εις την οικιαν ο Ιησους. Και προσηλθον προς αυτον οι μαθηται αυτου, λεγοντες? Εξηγησον εις ημας την παραβολην των ζιζανιων του αγρου.	36 Then, leaving the crowds, he went to the house; and his disciples came to him and said, 'Explain tous the parable about the darnel in the field.'
37 Ο δε αποκριθεις ειπε προς αυτους? Ο σπειρων τον καλον σπορον ειναι ο Υιος του ανθρωπου?	37 He said in reply, 'The sower of the good seed is the Son of man.
38 ο δε αγρος ειναι ο κοσμος? ο δε καλος σπορος, ουτοι ειναι οι υιοι της βασιλειας? τα δε ζιζανια ειναι οι υιοι του πονηρου?	38 The field is the world; the good seed is the subjects of the kingdom; the darnel, the subjects of theEvil One;
39 ο δε εχθρος, οστις εσπειρεν αυτα, ειναι ο διαβολος? ο δε θερισμος ειναι η συντελεια του αιωνος? οι δε θερισται ειναι οι αγγελοι.	39 the enemy who sowed it, the devil; the harvest is the end of the world; the reapers are the angels.
40 Καθως λοιπον συλλεγονται τα ζιζανια και κατακαιονται εν πυρι, ουτω θελει εισθαι εν τη συντελεια του αιωνος τουτου.	40 Well then, just as the darnel is gathered up and burnt in the fire, so it wil be at the end of time.
41 Θελει αποστειλει ο Υιος του ανθρωπου τους αγγελους αυτου, και θελουσι συλλεξει εκ της βασιλειας αυτου παντα τα σκανδαλα και τους πραττοντας την ανομιαν,	41 The Son of man wil send his angels and they wil gather out of his kingdom al causes of fal ing andal who do evil,
42 και θελουσι ριψει αυτους εις την καμινον του πυρος? εκει θελει εισθαι ο κλαυθμος και ο τριγμος των οδοντων.	42 and throw them into the blazing furnace, where there will be weeping and grinding of teeth.
43 Τοτε οι δικαιοι θελουσιν εκλαμψει ως ο ηλιος εν τη βασιλεια του Πατρος αυτων. Ο εχων ωτα δια να ακουη ας ακουη.	43 Then the upright will shine like the sun in the kingdom of their Father. Anyone who has ears shouldlisten!
44 Παλιν ομοια ειναι η βασιλεια των ουρανων με θησαυρον κεκρυμμενον εν τω αγρω, τον οποιον ευρων ανθρωπος εκρυψε, και απο της χαρας αυτου υπαγει και πωλει παντα οσα εχει και αγοραζει τον αγρον εκεινον.	44 'The kingdom of Heaven is like treasure hidden in a field which someone has found; he hides it again,goes off in his joy, sel s everything he owns and buys the field.
45 Παλιν ομοια ειναι η βασιλεια των ουρανων με ανθρωπον εμπορον ζητουντα καλους μαργαριτας?	45 'Again, the kingdom of Heaven is like a merchant looking for fine pearls;
46 οστις ευρων ενα πολυτιμον μαργαριτην, υπηγε και επωλησε παντα οσα ειχε και ηγορασεν αυτον.	46 when he finds one of great value he goes and sells everything he owns and buys it.
47 Παλιν ομοια ειναι η βασιλεια των ουρανων με δικτυον, το οποιον ερριφθη εις την θαλασσαν και συνηγαγεν απο παντος ειδους?	47 'Again, the kingdom of Heaven is like a dragnet that is cast in the sea and brings in a haul of al kindsof fish.
48 το οποιον, αφου εγεμισθη, ανεβιβασαν επι τον αιγιαλον και καθησαντες συνελεξαν τα καλα εις αγγεια, τα δε αχρεια ερριψαν εξω.	48 When it is full, the fishermen bring it ashore; then, sitting down, they collect the good ones in basketsand throw away those that are no use.
49 Ουτω θελει εισθαι εν τη συντελεια του αιωνος. Θελουσιν εξελθει οι αγγελοι και θελουσιν αποχωρισει τους πονηρους εκ μεσου των δικαιων,	49 This is how it will be at the end of time: the angels wil appear and separate the wicked from theupright,
50 και θελουσι ριψει αυτους εις την καμινον του πυρος? εκει θελει εισθαι ο κλαυθμος και ο τριγμος των οδοντων.	50 to throw them into the blazing furnace, where there wil be weeping and grinding of teeth.
51 Λεγει προς αυτους ο Ιησους? Ενοησατε ταυτα παντα; Λεγουσι προς αυτον? Ναι, Κυριε.	51 'Have you understood al these?' They said, 'Yes.'
52 Ο δε ειπε προς αυτους? Δια τουτο πας γραμματευς, μαθητευθεις εις τα περι της βασιλειας των ουρανων, ειναι ομοιος με ανθρωπον οικοδεσποτην, οστις εκβαλλει εκ του θησαυρου αυτου νεα και παλαια.	52 And he said to them, 'Wel then, every scribe who becomes a disciple of the kingdom of Heaven islike a householder who brings out from his storeroom new things as well as old.'
53 Και αφου ετελειωσεν ο Ιησους τας παραβολας ταυτας, ανεχωρησεν εκειθεν,	53 When Jesus had finished these parables he left the district;
54 και ελθων εις την πατριδα αυτου, εδιδασκεν αυτους εν τη συναγωγη αυτων, ωστε εξεπληττοντο και ελεγον? Ποθεν εις τουτον η σοφια αυτη και αι δυναμεις;	54 and, coming to his home town, he taught the people in their synagogue in such a way that they wereastonished and said, 'Where did the man get this wisdom and these miraculous powers?
55 δεν ειναι ουτος ο υιος του τεκτονος; η μητηρ αυτου δεν λεγεται Μαριαμ, και οι αδελφοι αυτου Ιακωβος και Ιωσης και Σιμων και Ιουδας;	55 This is the carpenter's son, surely? Is not his mother the woman cal ed Mary, and his brothers Jamesand Joseph and Simon and Jude?
56 και αι αδελφαι αυτου δεν ειναι πασαι παρ' ημιν; ποθεν λοιπον εις τουτον ταυτα παντα;	56 His sisters, too, are they not al here with us? So where did the man get it all?'
57 Και εσκανδαλιζοντο εν αυτω. Ο δε Ιησους ειπε προς αυτους? Δεν ειναι προφητης ανευ τιμης ειμη εν τη πατριδι αυτου και εν τη οικια αυτου.	57 And they would not accept him. But Jesus said to them, 'A prophet is despised only in his owncountry and in his own house,'
58 Και δεν εκαμεν εκει πολλα θαυματα δια την απιστιαν αυτων.	58 and he did not work many miracles there because of their lack of faith.