Sirach 13

DOUAI-RHEIMS	Biblia Tysiąclecia
1 He that toucheth pitch, shall be defiled with it: and he that hath fellowship with the proud, shall put on pride.	1 Kto się dotyka smoły, ten się pobrudzi, a kto z pysznym przestaje - - do niego się upodobni.
2 He shall take a burden upon him that hath fellowship with one more honourable than himself. And have no fellowship with one that is richer than thyself.	2 Nie bierz ciężaru ponad swoje siły i nie szukaj towarzystwa z możniejszym i bogatszym od siebie. Cóż za towarzystwo może mieć garnek gliniany z metalowym kotłem? Gdy ten uderzy, skruszy tamtego.
3 What agreement shall the earthen pot have with the kettle? for if they knock one against the other, it shall be broken.	3 Gdy bogaty wyrządzi krzywdę, zżymać się będzie, gdy biedny poniesie krzywdę, jeszcze sam poprosi o przebaczenie.
4 The rich man hath done wrong, and yet he will fume: but the poor is wronged and must hold his peace.	4 Jeśli będziesz tamtemu pożyteczny, wykorzysta ciebie, a jeśli popadniesz w biedę, to cię opuści.
5 If thou give, he will make use of thee: and if thou have nothing, he will forsake thee.	5 Jeśli coś masz, będzie żyć z tobą w przyjaźni i wyniszczy cię, a sam się nawet nie zmartwi.
6 If thou have any thing, he will live with thee, and will make thee bare, and he will not be sorry for thee.	6 Jeśli będziesz mu potrzebny, będzie cię zwodzić, uśmiechać się do ciebie, dawać nadzieję, przemawiać pięknymi słowami, owszem spyta: Czego potrzebujesz?
7 If he have need of thee he will deceive thee, and smiling upon thee will put thee in hope; he will speak thee fair, and will say: What wantest thou?	7 Zawstydzi cię przez swoje uczty, aż cię ogołoci dwa lub trzy razy, na koniec wyśmieje się z ciebie, a potem, gdy cię zobaczy, nie zwróci na ciebie uwagi i nad tobą będzie kiwać głową.
8 And he will shame thee by his meats, till he have drawn thee dry twice or thrice, and at last he will laugh at thee: and afterward when he seeth thee, he will forsake thee, and shake his head at thee.	8 Miej się na baczności, by nie dać się oszukać ani poniżyć przez swą bezmyślność.
9 Humble thyself to God, and wait for his hands.	9 Gdy jakiś możny pan ciebie wzywa, ty się ukryj, a tym usilniej będzie cię wzywał.
10 Beware that thou be not deceived Into folly, and be humbled.	10 Nie pchaj się, aby cię nie odsunięto, ani nie stój za daleko, żeby cię nie zapomniano.
11 Be not lowly in thy wisdom, lest being humbled thou be deceived into folly.	11 Nie zamierzaj rozmawiać z nim, jakby z równym sobie, ani nie dowierzaj jego wielu słowom; przez swoje wielomówstwo wystawi cię na próbę i niby uśmiechając się, dokładnie cię wybada.
12 If thou be invited by one that is mightier, withdraw thyself: for so he will invite thee the more.	12 Bez miłosierdzia jest i nie zachowuje dla siebie zwierzeń, nie oszczędzi ci ani razów, ani więzów.
13 Be not troublesome to him, lest thou be put back: and keep not far from him, lest thou be forgotten.	13 Zapamiętaj to sobie, uważaj pilnie, bo się przechadzasz w towarzystwie swej zguby.
14 Affect not to speak with him as an equal: and believe not his many words: for by much talk he will sift thee, and smiling will examine thee concerning thy secrets.	14 Słuchając tego, zbudź się z twego snu. Przez całe swe życie miłuj Pana i wzywaj Go, aby cię zbawił.
15 His cruel mind will lay up thy words: and he will not spare to do thee hurt, and to cast thee into prison.	15 Każda istota żyjąca lubi podobną do siebie, a każdy człowiek tego, kto jest mu równy.
16 Take heed to thyself, and attend diligently to what thou hearest: for thou walkest in danger of thy ruin.	16 Każda istota żyjąca łączy się według swego gatunku, a człowiek przystaje do podobnego sobie.
17 When thou hearest those things, see as it were in sleep, and thou shalt awake.	17 Czy współżyć będzie wilk z jagnięciem? Podobnie grzesznik ze sprawiedliwym?
18 Love God all thy life, and call upon him for thy salvation.	18 Jakiż pokój być może między hieną a psem i jakiż pokój być może między bogatym a ubogim?
19 Every beast loveth its like: so also every man him that is nearest to himself.	19 Dziki osioł na pustyni jest żerem dla lwów, a biedni są łupem dla bogatego.
20 All flesh shall consort with the like to itself, and every man shall associate himself to his like.	20 Jak obrzydliwością jest dla pysznego pokora, tak obmierzłym dla bogatego jest biedny.
21 If the wolf shall at any time have fellowship with the lamb, so the sinner with the just.	21 Kiedy bogaty się potknie, przyjaciele go podeprą, kiedy biedny upadnie, odepchną go nawet przyjaciele.
22 What fellowship hath a holy man with a dog, or what part hath the rich with the poor?	22 Gdy bogaty wpadnie w nieszczęście, wielu ma takich, którzy mu pomogą, gdy wstrętnie mówić będzie, jeszcze uniewinniać go będą. Gdy natomiast biedny w nieszczęście wpadnie, będą go ganili, a gdy mówić będzie mądrze, nie znajdzie uznania.
23 The wild ass is the lion's prey in the desert: so also the poor are devoured by the rich.	23 Gdy bogaty przemówi, wszyscy zamilkną i mowę jego wynosić będą pod obłoki. Gdy biedny przemówi, spytają: Któż to taki?, a jeśliby się potknął, całkiem go obalą.
24 And as humility is an abomination to the proud: so also the rich man abhorreth the poor.	24 To bogactwo jest dobre, które jest bez grzechu, a ubóstwo jest złem w ustach bezbożnego.
25 When a rich man is shaken, he is kept up by his friends: but when a poor man is fallen down, he is thrust away even by his acquaintance.	25 Serce człowieka zmienia jego twarz, raz na dobro, to znów na zło.
26 When a rich man hath been deceived, he hath many helpers: he hath spoken proud things, and they have justified him.	26 Wyrazem serca w pomyślności - twarz wesoła, ale wynajdywanie przypowieści - to trudne myślenie.
27 The poor man was deceived, and he is rebuked also: he hath spoken wisely, and could have no place.
28 The rich man spoke, and all held their peace, and what he said they extol even to the clouds.
29 The poor man spoke, and they say: Who is this? and if he stumble, they will overthrow him.
30 Riches are good to him that hath no sin in his conscience: and poverty is very wicked in the mouth of the ungodly.
31 The heart of a man changeth his countenance, either for good, or for evil.
32 The token of a good heart, and a good countenance thou shalt hardly find, and with labour.