Sirach 29

NEW AMERICAN BIBLE	Biblia Tysiąclecia
1 He does a kindness who lends to his neighbor, and he fulfills the precepts who holds out a helping hand.	1 Kto jest miłosierny, pożycza bliźniemu, a kto wspomaga go swą ręką, wypełnia przykazania.
2 Lend to your neighbor in his hour of need, and pay back your neighbor when a loan falls due;	2 Pożycz bliźniemu, gdy jest w potrzebie, a także oddaj mu w swoim czasie;
3 Keep your promise, be honest with him, and you will always come by what you need.	3 dotrzymaj słowa, bądź godny jego zaufania, a zawsze znajdziesz to, czego będziesz potrzebował.
4 Many a man who asks for a loan adds to the burdens of those who help him;	4 Wielu uważa pożyczkę za rzecz znalezioną i sprawia kłopot tym, którzy ich wspomogli.
5 When he borrows, he kisses the lender's hand and speaks with respect of his creditor's wealth; But when payment is due he disappoints him and says he is helpless to meet the claim.	5 Do czasu, zanim otrzyma, całuje jego ręce i o bogactwach bliźniego mówi cichym głosem; ale się ociąga, gdy przyjdzie pora zwrotu, i oddaje w zamian słowa niezadowolenia i na złe czasy się skarży.
6 If the lender is able to recover barely half, he considers this an achievement; If not, he is cheated of his wealth and acquires an enemy at no extra charge; With curses and insults the borrower pays him back, with abuse instead of honor.	6 Jeśli zaś zdoła, zwróci zaledwie połowę, i należy uważać to za rzecz znalezioną; a jeśli nie będzie mógł, pozbawi go pieniędzy, uczyni go sobie bez powodu wrogiem, odda mu przekleństwa i obelgi i zamiast czci, zapłaci mu zelżywością.
7 Many refuse to lend, not out of meanness, but from fear of being cheated.	7 Wielu się więc powstrzymuje nie z powodu złego usposobienia, ale z obawy, by nie tracić na próżno.
8 To a poor man, however, be generous; keep him not waiting for your alms;	8 Poza tym bądź dla biednego łaskawy i nie daj mu długo czekać na jałmużnę!
9 Because of the precept, help the needy, and in their want, do not send them away empty-handed.	9 Zgodnie z przykazaniem przyjdź z pomocą biednemu i stosownie do jego potrzeby nie odsyłaj go z pustymi rękami!
10 Spend your money for your brother and friend, and hide it not under a stone to perish;	10 Strać raczej pieniądze dla brata i przyjaciela, niżby miały zardzewieć, zmarnować się pod kamieniem.
11 Dispose of your treasure as the Most High commands, for that will profit you more than the gold.	11 Umieść skarb twój według przykazań Najwyższego, a korzystniejsze to będzie dla ciebie niż złoto.
12 Store up almsgiving in your treasure house, and it will save you from every evil;	12 Zamknij jałmużnę w spichlerzach twoich, a ona wybawi cię z każdego nieszczęścia.
13 Better than a stout shield and a sturdy spear it will fight for you against the foe.	13 Lepiej niż tarcza mocna, niżeli ciężka włócznia za ciebie walczyć będzie z wrogiem.
14 A good man goes surety for his neighbor, and only the shameless would play him false;	14 Człowiek dobry ręczyć będzie za bliźniego, i byłby bezwstydny, gdyby go odtrącił.
15 Forget not the kindness of your backer, for he offers his very life for you.	15 Nie zapominaj dobrodziejstw poręczyciela, dał bowiem życie swoje za ciebie.
16 The wicked turn a pledge on their behalf into misfortune, and the ingrate abandons his protector;	16 Grzesznik za nic sobie ma dobrodziejstwa poręczyciela i bez wdzięczności w sercu odtrąca swego wybawcę.
17 Going surety has ruined many prosperous men and tossed them about like waves of the sea,	17 Ręczenie zgubiło wielu uczciwych i wstrząsnęło nimi jak morska fala.
18 Has exiled men of prominence and sent them wandering through foreign lands.	18 Ludzi możnych wypędziło z kraju, tak że zabłądzili między obce narody.
19 The sinner through surety comes to grief, and he who undertakes too much falls into lawsuits.	19 Grzesznik, który narzuca się z ręczeniem, goniąc za zyskiem, popadnie pod wyroki sądowe.
20 Go surety for your neighbor according to your means, but take care lest you fall thereby.	20 Pomagaj bliźniemu według swej możności, a uważaj na siebie, abyś i ty nie upadł.
21 Life's prime needs are water, bread, and clothing, a house, too, for decent privacy.	21 Pierwsze potrzeby życia: woda, chleb, odzienie i dom, by osłonić nagość.
22 Better a poor man's fare under the shadow of one's own roof than sumptuous banquets among strangers.	22 Lepsze jest życie biednego pod dachem z tarcic niż wspaniałe uczty u obcych.
23 Be it little or much, be content with what you have, and pay no heed to him who would disparage your home;	23 Bądź zadowolony, czy masz mało czy dużo, a nie posłyszysz wymówek, że jesteś przybyszem.
24 A miserable life it is to go from house to house, for as a guest you dare not open your mouth.	24 Przykre to życie chodzić od domu do domu, a tam, gdzie mieszkasz jako obcy, ust nie otworzysz.
25 The visitor has no thanks for filling the cups; besides, you will hear these bitter words:	25 Choć przyjmiesz kogoś do stołu i dasz pić, bez otrzymania podzięki posłyszysz przykre słowa:
26 "Come here, stranger, set the table, give me to eat the food you have!	26 Chodź, przybyszu, przygotuj stół, a jeśli co masz w ręku, nakarm mnie!
27 Away, stranger, for one more worthy; for my brother's visit I need the room!"	27 Przybyszu, zrób miejsce godniejszemu, brat w gościnę przybył do mnie, potrzebuję mieszkania.
28 Painful things to a sensitive man are abuse at home and insults from his creditors.	28 Ciężkie są dla człowieka rozumnego obelgi wierzyciela i wymawianie gościny.