Genesis 14

NEW AMERICAN BIBLE	Biblia Tysiąclecia
1 In the days of. . . , Amraphel king of Shinar, Arioch king of Ellasar, Chedorlaomer king of Elam, and Tidal king of Goiim	1 Za czasów Amrafela, króla Szinearu, i Arioka, króla Ellasaru, Kedorlaomer, król Elamu, i Tidal, król Goim,
2 made war on Bera king of Sodom, Birsha king of Gomorrah, Shinab king of Admah, Shemeber king of Zeboiim, and the king of Bela (that is, Zoar).	2 wszczęli wojnę z królem Sodomy, Berą, z królem Gomory, Birszą, z królem Admy, Szinabem, z królem Seboim, Szemeeberem, i z królem miasta Beli, czyli Soaru.
3 All the latter kings joined forces in the Valley of Siddim (that is, the Salt Sea).	3 Ci ostatni królowie sprzymierzyli się z sobą w dolinie Siddim, gdzie dziś jest Morze Słone.
4 For twelve years they had been subject to Chedorlaomer, but in the thirteenth year they rebelled.	4 Przez lat dwanaście byli oni lennikami Kedorlaomera, a w roku trzynastym zbuntowali się.
5 In the fourteenth year Chedorlaomer and the kings allied with him came and defeated the Rephaim in Ashteroth-karnaim, the Zuzim in Ham, the Emim in Shaveh-kiriathaim,	5 Toteż w czternastym roku nadciągnął Kedorlaomer wraz z innymi królami. Pobili oni Refaitów w Aszterot-Karnaim, Zuzytów w Ham, Emitów na równinie Kiriataim
6 and the Horites in the hill country of Seir, as far as Elparan, close by the wilderness.	6 i Chorytów w ich górzystym kraju Seir aż do El, które leżało na pograniczu pustyni Paran.
7 They then turned back and came to Enmishpat (that is, Kadesh), and they subdued the whole country both of the Amalekites and of the Amorites who dwelt in Hazazon-tamar.	7 Potem, zawróciwszy, dotarli do En-Miszpat, czyli Kadesz, i pobili Amalekitów na całej ziemi, a także Amorytów mieszkających w Chasason-Tamar.
8 Thereupon the king of Sodom, the king of Gomorrah, the king of Admah, the king of Zeboiim, and the king of Bela (that is, Zoar) marched out, and in the Valley of Siddim they went into battle against them:	8 Królowie więc Sodomy, Gomory, Admy, Seboim i Beli, czyli Soaru, wyruszyli i uszykowali się w dolinie Siddim do walki
9 against Chedorlaomer king of Elam, Tidal king of Goiim, Amraphel king of Shinar, and Arioch king of Ellasar-four kings against five.	9 z Kedorlaomerem, królem Elamu, Tidalem, królem Goim, Amrafelem, królem Szinearu, i Ariokiem, królem Ellasaru - czterej królowie przeciwko pięciu.
10 Now the Valley of Siddim was full of bitumen pits; and as the kings of Sodom and Gomorrah fled, they fell into these, while the rest fled to the mountains.	10 A w dolinie Siddim było wiele dołów, [z których wydobywano] smołę. Królowie Sodomy i Gomory, rzuciwszy się do ucieczki, skryli się w tych dołach, a pozostali uciekli w góry.
11 The victors seized all the possessions and food supplies of Sodom and Gomorrah and then went their way,	11 Zwycięzcy, zabrawszy całe mienie mieszkańcom Sodomy i Gomory oraz wszystkie ich zapasy żywności, odeszli.
12 taking with them Abram's nephew Lot, who had been living in Sodom, as well as his possessions.	12 Uprowadzili również Lota, bratanka Abrama, wraz z dobytkiem - był on bowiem mieszkańcem Sodomy.
13 A fugitive came and brought the news to Abram the Hebrew, who was camping at the terebinth of Mamre the Amorite, a kinsman of Eshcol and Aner; these were in league with Abram.	13 Jeden ze zbiegów przybył, aby powiedzieć o tym Abramowi Hebrajczykowi, który mieszkał w pobliżu dębów pewnego Amoryty, imieniem Mamre, brata Eszkola i Anera, sprzymierzeńców Abrama.
14 When Abram heard that his nephew had been captured, he mustered three hundred and eighteen of his retainers, born in his house, and went in pursuit as far as Dan.	14 Abram, usłyszawszy, że jego krewny został uprowadzony w niewolę, dobrał sobie trzystu osiemnastu najbardziej doświadczonych spośród służby swego domu i rozpoczął pościg aż do Dan.
15 He and his party deployed against them at night, defeated them, and pursued them as far as Hobah, which is north of Damascus.	15 Podzieliwszy swych ludzi na oddziały, nocą napadł wraz z nimi na nieprzyjaciół i zadał im klęskę. A potem ścigał ich aż do Choby, która leży na zachód od Damaszku.
16 He recovered all the possessions, besides bringing back his kinsman Lot and his possessions, along with the women and the other captives.	16 W ten sposób odzyskał całe mienie. a także sprowadził na powrót Lota wraz z jego dobytkiem, kobietami i sługami.
17 When Abram returned from his victory over Chedorlaomer and the kings who were allied with him, the king of Sodom went out to greet him in the Valley of Shaveh (that is, the King's Valley).	17 Gdy Abram wracał po zwycięstwie odniesionym nad Kedorlaomerem i królami, którzy z nim byli, wyszedł mu na spotkanie do doliny Szawe, czyli Królewskiej, król Sodomy.
18 Melchizedek, king of Salem, brought out bread and wine, and being a priest of God Most High, he blessed Abram with these words:	18 Melchizedek zaś, król Szalemu, wyniósł chleb i wino; a [ponieważ] był on kapłanem Boga Najwyższego,
19 Blessed be Abram by God Most High, the creator of heaven and earth;	19 błogosławił Abrama, mówiąc: Niech będzie błogosławiony Abram przez Boga Najwyższego, Stwórcę nieba i ziemi!
20 And blessed be God Most High, who delivered your foes into your hand." Then Abram gave him a tenth of everything.	20 Niech będzie błogosławiony Bóg Najwyższy, który w twe ręce wydał twoich wrogów! Abram dał mu dziesiątą część ze wszystkiego.
21 The king of Sodom said to Abram, "Give me the people; the goods you may keep."	21 Król Sodomy rzekł do Abrama: Oddaj mi tylko ludzi, a mienie weź sobie!
22 But Abram replied to the king of Sodom: "I have sworn to the LORD, God Most High, the creator of heaven and earth,	22 Ale Abram odpowiedział królowi Sodomy: Przysięgam na Pana, Boga Najwyższego, Stwórcę nieba i ziemi,
23 that I would not take so much as a thread or a sandal strap from anything that is yours, lest you should say, 'I made Abram rich.'	23 że ani nitki, ani rzemyka od sandała, ani niczego nie wezmę z tego, co do ciebie należy, żebyś potem nie mówił: To ja wzbogaciłem Abrama.
24 Nothing for me except what my servants have used up and the share that is due to the men who joined me--Aner, Eshcol and Mamre; let them take their share."	24 Nie żądam niczego poza tym, co poszło na wyżywienie moich ludzi, i oprócz części zdobytego mienia dla tych, którzy mi towarzyszyli - dla Anera, Eszkola i Mamrego; ci niechaj otrzymają część, która im przypada.