ΚΡΙΤΑΙ - Giudici - Judges 9

LXX	NEW AMERICAN BIBLE
1 και επορευθη αβιμελεχ υιος ιεροβααλ εις σικιμα προς τους αδελφους της μητρος αυτου και ελαλησεν προς αυτους και προς πασαν την συγγενειαν του οικου της μητρος αυτου λεγων	1 Abimelech, son of Jerubbaal, went to his mother's kinsmen in Shechem, and said to them and to the whole clan to which his mother's family belonged,
2 λαλησατε δη εν ωσιν των ανδρων σικιμων ποιον βελτιον εστιν το αρχειν υμων εβδομηκοντα ανδρας παντας υιους ιεροβααλ η κυριευειν υμων ανδρα ενα και μνησθητε οτι σαρξ υμων και οστουν υμων εγω ειμι	2 "Put this question to all the citizens of Shechem: 'Which is better for you: that seventy men, or all Jerubbaal's sons, rule over you, or that one man rule over you?' You must remember that I am your own flesh and bone."
3 και ελαλησαν περι αυτου οι αδελφοι της μητρος αυτου εν τοις ωσιν παντων των ανδρων σικιμων παντας τους λογους τουτους και εκλινεν καρδια αυτων οπισω αβιμελεχ οτι ειπαν αδελφος ημων εστιν	3 When his mother's kin repeated these words to them on his behalf, all the citizens of Shechem sympathized with Abimelech, thinking, "He is our kinsman."
4 και εδωκαν αυτω εβδομηκοντα αργυριου εκ του οικου βααλ διαθηκης και εμισθωσατο εν αυτοις αβιμελεχ ανδρας κενους και θαμβουμενους και επορευθησαν οπισω αυτου	4 They also gave him seventy silver shekels from the temple of Baal of Berith, with which Abimelech hired shiftless men and ruffians as his followers.
5 και εισηλθεν εις τον οικον του πατρος αυτου εις εφραθα και απεκτεινεν τους αδελφους αυτου υιους ιεροβααλ εβδομηκοντα ανδρας επι λιθον ενα και απελειφθη ιωαθαμ υιος ιεροβααλ ο νεωτερος οτι εκρυβη	5 He then went to his ancestral house in Ophrah, and slew his brothers, the seventy sons of Jerubbaal, on one stone. Only the youngest son of Jerubbaal, Jotham, escaped, for he was hidden.
6 και συνηχθησαν παντες οι ανδρες σικιμων και πας ο οικος μααλλων και επορευθησαν και εβασιλευσαν τον αβιμελεχ εις βασιλεα προς τη βαλανω της στασεως εν σικιμοις	6 Then all the citizens of Shechem and all Beth-millo came together and proceeded to make Abimelech king by the terebinth at the memorial pillar in Shechem.
7 και ανηγγειλαν τω ιωαθαμ και επορευθη και εστη επι της κορυφης του ορους γαριζιν και επηρεν την φωνην αυτου και εκαλεσεν και ειπεν αυτοις ακουσατε μου ανδρες σικιμων και ακουσαι υμων ο θεος	7 When this was reported to him, Jotham went to the top of Mount Gerizim, and standing there, cried out to them in a loud voice: "Hear me, citizens of Shechem, that God may then hear you!
8 πορευομενα επορευθησαν τα ξυλα του χρισαι εαυτοις βασιλεα και ειπον τη ελαια βασιλευσον εφ' ημων	8 Once the trees went to anoint a king over themselves. So they said to the olive tree, 'Reign over us.'
9 και ειπεν αυτοις η ελαια αφεισα την πιοτητα μου ην εν εμοι εδοξασεν ο θεος και ανθρωποι πορευθω αρχειν των ξυλων	9 But the olive tree answered them, 'Must I give up my rich oil, whereby men and gods are honored, and go to wave over the trees?'
10 και ειπαν τα ξυλα τη συκη δευρο βασιλευσον εφ' ημων	10 Then the trees said to the fig tree, 'Come; you reign over us!'
11 και ειπεν αυτοις η συκη αφεισα την γλυκυτητα μου και το γενημα μου το αγαθον πορευθω αρχειν επι ξυλων	11 But the fig tree answered them, 'Must I give up my sweetness and my good fruit, and go to wave over the trees?'
12 και ειπαν τα ξυλα τη αμπελω δευρο βασιλευσον εφ' ημων	12 Then the trees said to the vine, 'Come you, and reign over us.'
13 και ειπεν αυτοις η αμπελος αφεισα τον οινον μου την ευφροσυνην την παρα του θεου των ανθρωπων πορευθω αρχειν ξυλων	13 But the vine answered them, 'Must I give up my wine that cheers gods and men, and go to wave over the trees?'
14 και ειπαν τα ξυλα προς την ραμνον δευρο συ βασιλευσον εφ' ημων	14 Then all the trees said to the buckthorn, 'Come; you reign over us!'
15 και ειπεν η ραμνος προς τα ξυλα ει εν αληθεια υμεις χριετε με εις βασιλεα εφ' υμων δευτε πεποιθατε εν τη σκεπη μου και ει μη εξελθοι πυρ εκ της ραμνου και καταφαγοι τας κεδρους του λιβανου	15 But the buckthorn replied to the trees, 'If you wish to anoint me king over you in good faith, come and take refuge in my shadow. Otherwise, let fire come from the buckthorn and devour the cedars of Lebanon.'
16 και νυν ει εν αληθεια και εν τελειοτητι εποιησατε και εβασιλευσατε τον αβιμελεχ και ει καλως εποιησατε μετα ιεροβααλ και μετα του οικου αυτου και ει κατα το ανταποδομα της χειρος αυτου εποιησατε αυτω	16 "Now then, if you have acted in good faith and honorably in appointing Abimelech your king, if you have dealt well with Jerubbaal and with his family, and if you have treated him as he deserved--
17 ως επολεμησεν ο πατηρ μου υπερ υμων και ερριψεν την ψυχην αυτου εξ εναντιας και εξειλατο υμας εκ χειρος μαδιαμ	17 for my father fought for you at the risk of his life when he saved you from the power of Midian;
18 και υμεις επανεστητε επι τον οικον του πατρος μου σημερον και απεκτεινατε τους υιους αυτου εβδομηκοντα ανδρας επι λιθον ενα και εβασιλευσατε τον αβιμελεχ υιον της παιδισκης αυτου επι τους ανδρας σικιμων οτι αδελφος υμων εστιν	18 but you have risen against his family this day and have killed his seventy sons upon one stone, and have made Abimelech, the son of his handmaid, king over the citizens of Shechem, because he is your kinsman--
19 και ει εν αληθεια και τελειοτητι εποιησατε μετα ιεροβααλ και του οικου αυτου τη ημερα ταυτη ευλογηθειητε υμεις και ευφρανθειητε εν αβιμελεχ και ευφρανθειη και αυτος εν υμιν	19 if, then, you have acted in good faith and with honor toward Jerubbaal and his family this day, rejoice in Abimelech and may he in turn rejoice in you.
20 και ει μη εξελθοι πυρ εξ αβιμελεχ και καταφαγοι τους ανδρας σικιμων και τον οικον μααλλων και ει μη εξελθοι πυρ απο ανδρων σικιμων και εκ του οικου μααλλων και καταφαγοι τον αβιμελεχ	20 But if not, let fire come forth from Abimelech to devour the citizens of Shechem and Beth-millo, and let fire come forth from the citizens and from Beth-millo to devour Abimelech."
21 και απεδρα ιωαθαμ και επορευθη εν οδω και εφυγεν εις ραρα και κατωκησεν εκει απο προσωπου αβιμελεχ του αδελφου αυτου	21 Then Jotham went in flight to Beer, where he remained for fear of his brother Abimelech.
22 και ηρξεν αβιμελεχ επι ισραηλ τρια ετη	22 When Abimelech had ruled Israel for three years,
23 και εξαπεστειλεν ο θεος πνευμα πονηρον ανα μεσον αβιμελεχ και ανα μεσον των ανδρων σικιμων και ηθετησαν οι ανδρες σικιμων εν τω οικω αβιμελεχ	23 God put bad feelings between Abimelech and the citizens of Shechem, who rebelled against Abimelech.
24 του επαγαγειν την αδικιαν των εβδομηκοντα υιων ιεροβααλ και το αιμα αυτων επιθειναι επι αβιμελεχ τον αδελφον αυτων τον αποκτειναντα αυτους και επι τους ανδρας σικιμων τους κατισχυσαντας τας χειρας αυτου ωστε αποκτειναι τους αδελφους αυτου	24 This was to repay the violence done to the seventy sons of Jerubbaal and to avenge their blood upon their brother Abimelech, who killed them, and upon the citizens of Shechem, who encouraged him to kill his brothers.
25 και εθεντο αυτω οι ανδρες σικιμων ενεδρα επι τας κεφαλας των ορεων και ανηρπαζον παντας τους διαπορευομενους επ' αυτους εν τη οδω και απηγγελη τω αβιμελεχ	25 The citizens of Shechem then set men in ambush for him on the mountaintops, and these robbed all who passed them on the road. But it was reported to Abimelech.
26 και ηλθεν γααλ υιος αβεδ και οι αδελφοι αυτου εις σικιμα και επεποιθησαν εν αυτω οι ανδρες σικιμων	26 Now Gaal, son of Ebed, came over to Shechem with his kinsmen. The citizens of Shechem put their trust in him,
27 και ηλθον εις αγρον και ετρυγησαν τους αμπελωνας αυτων και κατεπατουν και εποιησαν χορους και εισηλθον εις οικον θεου αυτων και εφαγον και επιον και κατηρωντο τον αβιμελεχ	27 and went out into the fields, harvested their grapes and trod them out. Then they held a festival and went to the temple of their god, where they ate and drank and cursed Abimelech.
28 και ειπεν γααλ υιος αβεδ τι εστιν αβιμελεχ και τις εστιν ο υιος συχεμ οτι δουλευσομεν αυτω ουχ ουτος υιος ιεροβααλ και ζεβουλ επισκοπος αυτου δουλος αυτου συν τοις ανδρασιν εμμωρ πατρος συχεμ και τι οτι δουλευσομεν αυτω ημεις	28 Gaal, son of Ebed, said, "Who is Abimelech? And why should we of Shechem serve him? Were not the son of Jerubbaal and his lieutenant Zebul once subject to the men of Hamor, father of Shechem? Why should we serve him?
29 και τις δωη τον λαον τουτον εν χειρι μου και μεταστησω τον αβιμελεχ και ερω τω αβιμελεχ πληθυνον την δυναμιν σου και εξελθε	29 Would that this people were entrusted to my command! I would depose Abimelech. I would say to Abimelech, 'Get a larger army and come out!'"
30 και ηκουσεν ζεβουλ ο αρχων της πολεως τους λογους γααλ υιου αβεδ και εθυμωθη οργη	30 At the news of what Gaal, son of Ebed, had said, Zebul, the ruler of the city, was angry
31 και απεστειλεν αγγελους προς αβιμελεχ μετα δωρων λεγων ιδου γααλ υιος αβεδ και οι αδελφοι αυτου παραγεγονασιν εις σικιμα και οιδε πολιορκουσιν την πολιν επι σε	31 and sent messengers to Abimelech in Arumah with the information: "Gaal, son of Ebed, and his kinsmen have come to Shechem and are stirring up the city against you.
32 και νυν αναστηθι νυκτος συ και ο λαος ο μετα σου και ενεδρευσον εν τω αγρω	32 Now rouse yourself; set an ambush tonight in the fields, you and the men who are with you.
33 και εσται το πρωι αμα τω ανατειλαι τον ηλιον και ορθρισεις και εκτενεις επι την πολιν και ιδου αυτος και ο λαος ο μετ' αυτου εκπορευονται προς σε και ποιησεις αυτω καθαπερ εαν ευρη η χειρ σου	33 Promptly at sunrise tomorrow morning, make a raid on the city. When he and his followers come out against you, deal with him as best you can."
34 και ανεστη αβιμελεχ και πας ο λαος ο μετ' αυτου νυκτος και ενηδρευσαν επι σικιμα τεσσαρας αρχας	34 During the night Abimelech advanced with all his soldiers and set up an ambush for Shechem in four companies.
35 και εγενετο πρωι και εξηλθεν γααλ υιος αβεδ και εστη προς τη θυρα της πυλης της πολεως και ανεστη αβιμελεχ και ο λαος ο μετ' αυτου εκ των ενεδρων	35 Gaal, son of Ebed, went out and stood at the entrance of the city gate. When Abimelech and his soldiers rose from their place of ambush,
36 και ειδεν γααλ υιος αβεδ τον λαον και ειπεν προς ζεβουλ ιδου λαος καταβαινων απο των κορυφων των ορεων και ειπεν προς αυτον ζεβουλ την σκιαν των ορεων συ ορας ως ανδρας	36 Gaal saw them and said to Zebul, "There are men coming down from the hilltops!" But Zebul answered him, "You see the shadow of the hills as men."
37 και προσεθετο ετι γααλ του λαλησαι και ειπεν ιδου λαος καταβαινων κατα θαλασσαν απο του εχομενα του ομφαλου της γης και αρχη μια παραγινεται απο οδου δρυος αποβλεποντων	37 But Gaal went on to say, "Men are coming down from the region of Tabbur-Haares, and one company is coming by way of Elon-Meonenim."
38 και ειπεν προς αυτον ζεβουλ που εστιν νυν το στομα σου το λεγον τις εστιν αβιμελεχ οτι δουλευσομεν αυτω ουκ ιδου ουτος εστιν ο λαος ον εξουδενωσας εξελθε νυν και πολεμει προς αυτον	38 Zebul said to him, "Where now is the boast you uttered, 'Who is Abimelech that we should serve him?' Are these not the men for whom you expressed contempt? Go out now and fight with them."
39 και εξηλθεν γααλ απο προσωπου των ανδρων σικιμων και επολεμησεν εν αβιμελεχ	39 So Gaal went out at the head of the citizens of Shechem and fought against Abimelech.
40 και κατεδιωξεν αυτον αβιμελεχ και εφυγεν απο προσωπου αυτου και επεσον τραυματιαι πολλοι εως θυρων της πολεως	40 But Abimelech routed him, and he fled before him; and many fell slain right up to the entrance of the gate.
41 και εκαθισεν αβιμελεχ εν αριμα και εξεβαλεν ζεβουλ τον γααλ και τους αδελφους αυτου του μη οικειν εν σικιμοις	41 Abimelech returned to Arumah, but Zebul drove Gaal and his kinsmen from Shechem, which they had occupied.
42 και εγενηθη τη επαυριον και εξηλθεν ο λαος εις το πεδιον και απηγγελη τω αβιμελεχ	42 The next day, when the people were taking the field, it was reported to Abimelech,
43 και παρελαβεν τον λαον και διειλεν αυτον τρεις αρχας και ενηδρευσεν εν αυτω και ειδεν και ιδου λαος εξηλθεν εκ της πολεως και επανεστη αυτοις και επαταξεν αυτους	43 who divided the men he had into three companies, and set up an ambush in the fields. He watched till he saw the people leave the city, and then rose against them for the attack.
44 και αβιμελεχ και αι αρχαι αι μετ' αυτου εξεταθησαν και εστησαν παρα την πυλην της πολεως και αι δυο αρχαι εξεχυθησαν επι παντας τους εν τω αγρω και επαταξεν αυτους	44 Abimelech and the company with him dashed in and stood by the entrance of the city gate, while the other two companies rushed upon all who were in the field and attacked them.
45 και αβιμελεχ επολεμει εν τη πολει ολην την ημεραν εκεινην και κατελαβοντο την πολιν και τον λαον τον εν αυτη ανειλεν και την πολιν καθειλεν και εσπειρεν αυτην αλας	45 That entire day Abimelech fought against the city, and captured it. He then killed its inhabitants and demolished the city, sowing the site with salt.
46 και ηκουσαν παντες οι ανδρες πυργου σικιμων και εισηλθον εις το οχυρωμα οικου του βααλ διαθηκης	46 When they heard of this, all the citizens of Migdal-shechem went into the crypt of the temple of El-berith.
47 και απηγγελη τω αβιμελεχ οτι συνηχθησαν παντες οι ανδρες του πυργου σικιμων	47 It was reported to Abimelech that all the citizens of Migdal-shechem were gathered together.
48 και ανεβη αβιμελεχ εις ορος σελμων αυτος και πας ο λαος ο μετ' αυτου και ελαβεν αβιμελεχ αξινην εν τη χειρι αυτου και εκοψεν φορτιον ξυλων και ελαβεν αυτο και επεθηκεν επι τους ωμους αυτου και ειπεν προς τον λαον τον μετ' αυτου τι ειδετε με ποιουντα ταχεως ποιησατε ως και εγω	48 So he went up Mount Zalmon with all his soldiers, took his axe in his hand, and cut down some brushwood. This he lifted to his shoulder, then said to the men with him, "Hurry! Do just as you have seen me do."
49 και εκοψαν και αυτοι εκαστος φορτιον και ηραν και επορευθησαν οπισω αβιμελεχ και επεθηκαν επι το οχυρωμα και ενεπρησαν επ' αυτους το οχυρωμα εν πυρι και απεθανον παντες οι ανδρες πυργου σικιμων ωσει χιλιοι ανδρες και γυναικες	49 So all the men likewise cut down brushwood, and following Abimelech, placed it against the crypt. Then they set the crypt on fire over their heads, so that every one of the citizens of Migdal-shechem, about a thousand men and women, perished.
50 και επορευθη αβιμελεχ εις θεβες και περιεκαθισεν επ' αυτην και προκατελαβετο αυτην	50 Abimelech proceeded to Thebez, which he invested and captured.
51 και πυργος ην οχυρος εν μεσω της πολεως και εφυγον εκει παντες οι ανδρες και αι γυναικες και παντες οι ηγουμενοι της πολεως και απεκλεισαν εφ' εαυτους και ανεβησαν επι το δωμα του πυργου	51 Now there was a strong tower in the middle of the city, and all the men and women, in a word all the citizens of the city, fled there, shutting themselves in and going up to the roof of the tower.
52 και ηλθεν αβιμελεχ εως του πυργου και εξεπολεμησαν αυτον και ηγγισεν αβιμελεχ εως της θυρας του πυργου εμπρησαι αυτον εν πυρι	52 Abimelech came up to the tower and fought against it, advancing to the very entrance of the tower to set it on fire.
53 και ερριψεν γυνη μια κλασμα μυλου επι την κεφαλην αβιμελεχ και συνεθλασεν το κρανιον αυτου	53 But a certain woman cast the upper part of a millstone down on Abimelech's head, and it fractured his skull.
54 και εβοησεν το ταχος προς το παιδαριον τον αιροντα τα σκευη αυτου και ειπεν αυτω σπασαι την μαχαιραν σου και θανατωσον με μηποτε ειπωσιν γυνη απεκτεινεν αυτον και εξεκεντησεν αυτον το παιδαριον αυτου και απεθανεν αβιμελεχ	54 He immediately called his armor-bearer and said to him, "Draw your sword and dispatch me, lest they say of me that a woman killed me." So his attendant ran him through and he died.
55 και ειδεν ανηρ ισραηλ οτι απεθανεν αβιμελεχ και απηλθον ανηρ εις τον τοπον αυτου	55 When the Israelites saw that Abimelech was dead, they all left for their homes.
56 και απεστρεψεν ο θεος την κακιαν αβιμελεχ ην εποιησεν τω πατρι αυτου αποκτειναι τους εβδομηκοντα αδελφους αυτου	56 Thus did God requite the evil Abimelech had done to his father in killing his seventy brothers.
57 και πασαν κακιαν ανδρων σικιμων επεστρεψεν ο θεος εις την κεφαλην αυτων και επηλθεν επ' αυτους η καταρα ιωαθαμ του υιου ιεροβααλ	57 God also brought all their wickedness home to the Shechemites, for the curse of Jotham, son of Jerubbaal, overtook them.