ΣΟΦΙΑ ΣΕΙΡΑΧ - Siracide - Sirach 31

LXX	JERUSALEM
1 αγρυπνια πλουτου εκτηκει σαρκας και η μεριμνα αυτου αφιστα υπνον	1 Les insomnies que cause la richesse sont épuisantes, les soucis qu'elle apporte ôtent lesommeil.
2 μεριμνα αγρυπνιας αποστησει νυσταγμον και αρρωστημα βαρυ εκνηψει υπνον	2 Les soucis de la journée empêchent de dormir, une grave maladie éloigne le sommeil.
3 εκοπιασεν πλουσιος εν συναγωγη χρηματων και εν τη αναπαυσει εμπιμπλαται των τρυφηματων αυτου	3 Le riche travaille à amasser des biens et lorsqu'il s'arrête, c'est pour se rassasier de plaisirs;
4 εκοπιασεν πτωχος εν ελαττωσει βιου και εν τη αναπαυσει επιδεης γινεται	4 le pauvre travaille n'ayant pas de quoi vivre et dès qu'il s'arrête il tombe dans la misère.
5 ο αγαπων χρυσιον ου δικαιωθησεται και ο διωκων διαφορα εν αυτοις πλανηθησεται	5 Celui qui aime l'argent n'échappe guère au péché, celui qui poursuit le gain en sera la dupe.
6 πολλοι εδοθησαν εις πτωμα χαριν χρυσιου και εγενηθη η απωλεια αυτων κατα προσωπον αυτων	6 Beaucoup ont été victimes de l'or, leur ruine était inévitable.
7 ξυλον προσκομματος εστιν τοις ενθουσιαζουσιν αυτω και πας αφρων αλωσεται εν αυτω	7 Car c'est un piège pour ceux qui lui sacrifient et tous les insensés s'y laissent prendre.
8 μακαριος πλουσιος ος ευρεθη αμωμος και ος οπισω χρυσιου ουκ επορευθη	8 Bienheureux le riche qui se garde sans tache et qui ne court pas après l'or.
9 τις εστιν και μακαριουμεν αυτον εποιησεν γαρ θαυμασια εν λαω αυτου	9 Qui est-il, que nous le félicitions? Car il fait des miracles dans son peuple.
10 τις εδοκιμασθη εν αυτω και ετελειωθη και εσται αυτω εις καυχησιν τις εδυνατο παραβηναι και ου παρεβη και ποιησαι κακα και ουκ εποιησεν	10 Qui a subi cette épreuve et s'est révélé parfait? Ce lui sera un sujet de gloire. Qui a pupécher et n'a pas péché, faire le mal et ne l'a pas fait?
11 στερεωθησεται τα αγαθα αυτου και τας ελεημοσυνας αυτου εκδιηγησεται εκκλησια	11 Ses biens seront consolidés et l'assemblée publiera ses bienfaits.
12 επι τραπεζης μεγαλης εκαθισας μη ανοιξης επ' αυτης φαρυγγα σου και μη ειπης πολλα γε τα επ' αυτης	12 As-tu pris place à une table somptueuse? N'ouvre pas la bouche pour la vanter, ne dis pas:"Quelle abondance!"
13 μνησθητι οτι κακον οφθαλμος πονηρος πονηροτερον οφθαλμου τι εκτισται δια τουτο απο παντος προσωπου δακρυει	13 Souviens-toi que c'est mal d'avoir un oeil avide: y a-t-il pire créature que l'oeil? Aussipleure-t-il à tout propos.
14 ου εαν επιβλεψη μη εκτεινης χειρα και μη συνθλιβου αυτω εν τρυβλιω	14 Là où ton hôte regarde, n'étends pas la main, ne te jette pas sur le plat en même temps quelui.
15 νοει τα του πλησιον εκ σεαυτου και επι παντι πραγματι διανοου	15 Juge le prochain d'après toi-même et en toute chose sois réfléchi.
16 φαγε ως ανθρωπος τα παρακειμενα σοι και μη διαμασω μη μισηθης	16 Mange en homme bien élevé ce qui t'est présenté, ne joue pas des mâchoires, ne te rendspas odieux.
17 παυσαι πρωτος χαριν παιδειας και μη απληστευου μηποτε προσκοψης	17 Arrête-toi le premier par bonne éducation, ne sois pas glouton, de crainte d'un affront.
18 και ει ανα μεσον πλειονων εκαθισας προτερος αυτων μη εκτεινης την χειρα σου	18 Si tu es à table en nombreuse compagnie, ne te sers pas avant les autres.
19 ως ικανον ανθρωπω πεπαιδευμενω το ολιγον και επι της κοιτης αυτου ουκ ασθμαινει	19 Qu'il suffit de peu à un homme bien élevé! aussi, une fois couché, il respire librement.
20 υπνος υγιειας επι εντερω μετριω ανεστη πρωι και η ψυχη αυτου μετ' αυτου πονος αγρυπνιας και χολερας και στροφος μετα ανδρος απληστου	20 A régime sobre, bon sommeil, on se lève tôt, on a l'esprit libre. L'insomnie, lesvomissements, les coliques, voilà pour l'homme intempérant.
21 και ει εβιασθης εν εδεσμασιν αναστα εμεσον πορρω και αναπαυση	21 Si tu as été forcé de trop manger, lève-toi, va vomir et tu seras soulagé.
22 ακουσον μου τεκνον και μη εξουδενησης με και επ' εσχατων ευρησεις τους λογους μου εν πασι τοις εργοις σου γινου εντρεχης και παν αρρωστημα ου μη σοι απαντηση	22 Ecoute-moi, mon fils, sans me mépriser: plus tard tu comprendras mes paroles. Dans toutce que tu fais sois modéré et jamais la maladie ne t'atteindra.
23 λαμπρον επ' αρτοις ευλογησει χειλη και η μαρτυρια της καλλονης αυτου πιστη	23 On vante hautement un hôte fastueux et l'éloge de sa munificence est durable.
24 πονηρω επ' αρτω διαγογγυσει πολις και η μαρτυρια της πονηριας αυτου ακριβης	24 Mais un hôte mesquin est décrié dans la ville et l'on cite les traits de son avarice.
25 εν οινω μη ανδριζου πολλους γαρ απωλεσεν ο οινος	25 Avec le vin ne fais pas le brave, car le vin a perdu bien des gens.
26 καμινος δοκιμαζει στομωμα εν βαφη ουτως οινος καρδιας εν μαχη υπερηφανων	26 La fournaise éprouve la trempe de l'acier, ainsi le vin éprouve les coeurs dans un tournoi defanfarons.
27 εφισον ζωης οινος ανθρωποις εαν πινης αυτον εν μετρω αυτου τις ζωη ελασσουμενω οινω και αυτος εκτισται εις ευφροσυνην ανθρωποις	27 Le vin c'est la vie pour l'homme, quand on en boit modérément. Quelle vie mène-t-on privéde vin? Il a été créé pour la joie des hommes.
28 αγαλλιαμα καρδιας και ευφροσυνη ψυχης οινος πινομενος εν καιρω αυταρκης	28 Gaîté du coeur et joie de l'âme, voilà le vin qu'on boit quand il faut et à sa suffisance.
29 πικρια ψυχης οινος πινομενος πολυς εν ερεθισμω και αντιπτωματι	29 Amertume de l'âme, voilà le vin qu'on boit avec excès, par passion et par défi.
30 πληθυνει μεθη θυμον αφρονος εις προσκομμα ελαττων ισχυν και προσποιων τραυματα	30 L'ivresse excite la fureur de l'insensé pour sa perte, elle diminue sa force et provoque lescoups.
31 εν συμποσιω οινου μη ελεγξης τον πλησιον και μη εξουθενησης αυτον εν ευφροσυνη αυτου λογον ονειδισμου μη ειπης αυτω και μη αυτον θλιψης εν απαιτησει	31 Au cours d'un banquet ne provoque pas ton voisin et ne te moque pas de lui s'il est gai, nelui adresse pas de reproche, ne l'agace pas en lui réclamant de l'argent.