Livre de l'Exode 16

JERUSALEM	GREEK BIBLE
1 Ils partirent d'Elim, et toute la communauté des Israélites arriva au désert de Sîn, situé entre Elim etle Sinaï, le quinzième jour du second mois qui suivit leur sortie d'Egypte.	1 Εσηκωθησαν δε απο Αιλειμ? και ηλθον πασα η συναγωγη των υιων Ισραηλ εις την ερημον Σιν, την μεταξυ Αιλειμ και Σινα, την δεκατην πεμπτην ημεραν του δευτερου μηνος αφου εξηλθον εκ γης Αιγυπτου.
2 Toute la communauté des Israélites se mit à murmurer contre Moïse et Aaron dans le désert.	2 Και εγογγυζε πασα η συναγωγη των υιων Ισραηλ κατα του Μωυσεως και κατα του Ααρων εν τη ερημω.
3 Les Israélites leur dirent: "Que ne sommes-nous morts de la main de Yahvé au pays d'Egypte, quandnous étions assis auprès de la marmite de viande et mangions du pain à satiété! A coup sûr, vous nous avezamenés dans ce désert pour faire mourir de faim toute cette multitude."	3 Και ειπον προς αυτους οι υιοι Ισραηλ, Ειθε να απεθνησκομεν υπο της χειρος του Κυριου εν τη γη της Αιγυπτου, οτε εκαθημεθα πλησιον των λεβητων του κρεατος και οτε ετρωγομεν αρτον εις χορτασμον? διοτι εξηγαγετε ημας εις την ερημον ταυτην, δια να θανατωσητε με την πειναν πασαν την συναγωγην ταυτην.
4 Yahvé dit à Moïse: "Je vais faire pleuvoir pour vous du pain du haut du ciel. Les gens sortiront etrecueilleront chaque jour leur ration du jour; je veux ainsi les mettre à l'épreuve pour voir s'ils marcheront selonma loi ou non.	4 Και ειπε Κυριος προς τον Μωυσην, Ιδου, θελω βρεξει εις εσας αρτον εξ ουρανου? και θελει εξερχεσθαι ο λαος και συναγει καθ' ημεραν το αρκουν της ημερας, δια να δοκιμασω αυτους, αν θελωσι περιπατει εις τον νομον μου η ουχι?
5 Et le sixième jour, quand ils prépareront ce qu'ils auront rapporté, il y en aura le double de ce qu'ilsrecueillent chaque jour."	5 την δε εκτην ημεραν ας ετοιμαζωσιν εκεινο το οποιον ηθελον εισαγαγει, και ας ηναι διπλασιον του οσον συναγουσι καθ' ημεραν.
6 Moïse et Aaron dirent à toute la communauté des Israélites: "Ce soir vous saurez que c'est Yahvéqui vous a fait sortir du pays d'Egypte	6 Και ειπον ο Μωυσης και ο Ααρων προς παντας τους υιους Ισραηλ, Το εσπερας θελετε γνωρισει οτι ο Κυριος εξηγαγεν υμας εκ γης Αιγυπτου?
7 et au matin vous verrez la gloire de Yahvé. Car il a entendu vos murmures contre Yahvé. Et nous,que sommes-nous pour que vous murmuriez contre nous?"	7 και το πρωι θελετε ιδει την δοξαν του Κυριου, διοτι ηκουσε τους γογγυσμους σας εναντιον του Κυριου? επειδη ημεις τι ειμεθα, ωστε να γογγυζητε καθ' ημων;
8 Moïse dit: "Yahvé vous donnera ce soir de la viande à manger et, au matin, du pain à satiété, carYahvé a entendu vos murmures contre lui. Nous, que sommes-nous? Ce n'est pas contre nous que vont vosmurmures, mais contre Yahvé."	8 Και ειπεν ο Μωυσης, Τουτο θελει γεινει, οταν ο Κυριος δωση εις εσας το εσπερας κρεας να φαγητε και το πρωι αρτον εις χορτασμον? διοτι ηκουσε Κυριος τους γογγυσμους σας τους οποιους γογγυζετε κατ' αυτου? και τι ειμεθα ημεις; οι γογγυσμοι σας δεν ειναι καθ' ημων, αλλα κατα του Κυριου.
9 Moïse dit à Aaron: "Dis à toute la communauté des Israélites: Approchez-vous devant Yahvé, car ila entendu vos murmures."	9 Και ειπεν ο Μωυσης προς τον Ααρων, Ειπε προς πασαν την συναγωγην των υιων Ισραηλ, Πλησιασατε εμπροσθεν του Κυριου? διοτι ηκουσε τους γογγυσμους σας.
10 Comme Aaron parlait à toute la communauté des Israélites, ils se tournèrent vers le désert, et voicique la gloire de Yahvé apparut dans la nuée.	10 Και ενω ελαλει ο Ααρων προς πασαν την συναγωγην των υιων Ισραηλ, εστρεψαν το προσωπον προς την ερημον, και ιδου, η δοξα του Κυριου εφανη εν τη νεφελη.
11 Yahvé parla à Moïse et lui dit:	11 Και ελαλησε Κυριος προς τον Μωυσην, λεγων,
12 "J'ai entendu les murmures des Israélites. Parle-leur et dis-leur: Au crépuscule vous mangerez de laviande et au matin vous serez rassasiés de pain. Vous saurez alors que je suis Yahvé votre Dieu."	12 Ηκουσα τους γογγυσμους των υιων Ισραηλ? λαλησον προς αυτους, λεγων, Το εσπερας θελετε φαγει κρεας, και το πρωι θελετε χορτασθη απο αρτου, και θελετε γνωρισει οτι εγω ειμαι Κυριος ο Θεος σας.
13 Le soir, des cailles montèrent et couvrirent le camp, et au matin, il y avait une couche de rosée toutautour du camp.	13 Και το εσπερας ανεβησαν ορτυκια και εσκεπασαν το στρατοπεδον? και το πρωι καθ' ολα τα περιξ του στρατοπεδου ητο στρωμα δροσου.
14 Cette couche de rosée évaporée, apparut sur la surface du désert quelque chose de menu, degranuleux, de fin comme du givre sur le sol.	14 Και αφου το στρωμα της δροσου ανεβη, ιδου, επι το προσωπον της ερημου ητο λεπτον τι στρογγυλον, λεπτον ως παχνη επι της γης.
15 Lorsque les Israélites virent cela, ils se dirent l'un à l'autre: "Qu'est-ce cela?" Car ils ne savaient pasce que c'était. Moïse leur dit: "Cela, c'est le pain que Yahvé vous a donné à manger.	15 Και οτε ειδον οι υιοι Ισραηλ, ειπον προς αλληλους, Τι ειναι τουτο; διοτι δεν ηξευρον τι ητο. Και ο Μωυσης ειπε προς αυτους, Ουτος ειναι ο αρτος, τον οποιον ο Κυριος σας διδει δια να φαγητε?
16 Voici ce qu'a ordonné Yahvé: Recueillez-en chacun selon ce qu'il peut manger, un gomor parpersonne. Vous en prendrez chacun selon le nombre des personnes qu'il a dans sa tente."	16 ουτος ειναι ο λογος τον οποιον προσεταξεν ο Κυριος, Συναξατε εξ αυτου εκαστος οσον χρειαζεται δια να φαγη, εν γομορ κατα κεφαλην, κατα τον αριθμον των ψυχων σας? λαβετε εκαστος δια τους ομοσκηνους αυτου.
17 Les Israélites firent ainsi et en recueillirent les uns beaucoup, les autres peu.	17 Και εκαμον ουτως οι υιοι Ισραηλ, και συνηγαγον αλλος πολυ και αλλος ολιγον.
18 Quand ils mesurèrent au gomor, celui qui avait beaucoup recueilli n'en avait pas trop, et celui quiavait peu recueilli en avait assez: chacun avait recueilli ce qu'il pouvait manger.	18 Και οτε εμετρησαν με το γομορ, οστις ειχε συναξει πολυ, δεν ελαμβανε πλειοτερον? και οστις ειχε συναξει ολιγον, δεν ελαμβανεν ολιγωτερον? εκαστος ελαμβανεν οσον εχρειαζετο εις αυτον δια τροφην.
19 Moïse leur dit: "Que personne n'en mette en réserve jusqu'au lendemain."	19 ειπε δε προς αυτους ο Μωυσης, Ας μη αφινη εξ αυτου μηδεις υπολοιπον εως πρωι.
20 Certains n'écoutèrent pas Moïse et en mirent en réserve jusqu'au lendemain, mais les vers s'ymirent et cela devint infect. Moïse s'irrita contre eux.	20 Πλην δεν υπηκουσαν εις τον Μωυσην? αλλα αφηκαν τινες υπολοιπον εξ αυτου εως πρωι, και εγεννησε σκωληκας και εβρωμησε? και εθυμωθη εναντιον αυτων ο Μωυσης.
21 Ils en recueillirent chaque matin, chacun selon ce qu'il pouvait manger, et quand le soleil devenaitchaud, cela fondait.	21 Και συνηγον αυτο καθ' εκαστην πρωιαν, εκαστος οσον εχρειαζετο δια τροφην αυτου? και οτε ο ηλιος εθερμαινε, διελυετο.
22 Or le sixième jour, ils recueillirent le double de pain, deux gomors par personne, et tous les chefsde la communauté vinrent l'annoncer à Moïse.	22 Την δε εκτην ημεραν συνηγαγον τροφην διπλασιαν, δυο γομορ δι' ενα? και ηλθον παντες οι αρχοντες της συναγωγης και ανηγγειλαν τουτο προς τον Μωυσην.
23 Il leur dit: "Voici ce qu'a dit Yahvé: Demain est un jour de repos complet, un saint sabbat pourYahvé. Cuisez ce que vous voulez cuire, faites bouillir ce que vous voulez faire bouillir et tout le surplus,mettez-le en réserve jusqu'à demain."	23 Ο δε ειπε προς αυτους, Τουτο ειναι το οποιον ειπε Κυριος? Αυριον ειναι σαββατον, αναπαυσις αγια εις τον Κυριον? ψησατε ο, τι εχετε να ψησητε και βρασατε ο, τι εχετε να βρασητε? και παν το περισσευον εναποταμιευσατε εις εαυτους δια να φυλαττηται εως πρωι.
24 Ils le mirent en réserve jusqu'au lendemain, comme Moïse l'avait ordonné; ce ne fut pas infect et iln'y eut pas de vers dedans.	24 Και εναπεταμιευσαν αυτο εως πρωι, καθως προσεταξεν ο Μωυσης? και δεν εβρωμησεν ουδε εγεινε σκωληξ εν αυτω.
25 Moïse dit: "Mangez-le aujourd'hui, car ce jour est un sabbat pour Yahvé; aujourd'hui vous n'entrouveriez pas dans les champs.	25 Και ειπεν ο Μωυσης, Φαγετε αυτο σημερον? διοτι σημερον ειναι σαββατον εις τον Κυριον? σημερον δεν θελετε ευρει αυτο εν τη πεδιαδι?
26 Pendant six jours vous en recueillerez mais le septième jour, le sabbat, il n'y en aura pas."	26 εξ ημερας θελετε συναγει αυτο? εν τη εβδομη ομως ημερα, τω σαββατω, εν ταυτη δεν θελει ευρισκεσθαι.
27 Le septième jour cependant, des gens sortirent pour en recueillir mais ils n'en trouvèrent pas.	27 Τινες δε εκ του λαου εξηλθον την εβδομην ημεραν δια να συναξωσι, πλην δεν ευρον.
28 Yahvé dit à Moïse: "Jusqu'à quand refuserez-vous d'écouter mes commandements et mes lois?	28 Και ειπε Κυριος προς τον Μωυσην, Εως ποτε δεν θελετε να φυλαττητε τας εντολας μου και τους νομους μου;
29 Voyez, Yahvé vous a donné le sabbat, c'est pourquoi le sixième jour il vous donne du pain pourdeux jours. Restez chacun là où vous êtes, que personne ne sorte de chez soi le septième jour."	29 ιδετε οτι ο Κυριος εδωκεν εις εσας το σαββατον, δια τουτο την εκτην ημεραν σας διδει αρτον δυο ημερων? καθισατε εκαστος εις τον τοπον αυτου? ας μη εξερχεται μηδεις εκ του τοπου αυτου την εβδομην ημεραν.
30 Le peuple chôma donc le septième jour.	30 Και εκαμε καταπαυσιν ο λαος την εβδομην ημεραν.
31 La maison d'Israël donna à cela le nom de manne. On eût dit de la graine de coriandre, c'était blancet cela avait un goût de galette au miel.	31 Και εκαλεσεν ο οικος του Ισραηλ το ονομα αυτου Μαν? ητο δε ομοιον με σπορον κοριανδρου λευκον? και η γευσις αυτου ως πλακουντιον με μελι.
32 Moïse dit: "Voici ce qu'a ordonné Yahvé: Remplissez-en un gomor et préservez-le pour vosdescendants, afin qu'ils voient le pain dont je vous ai nourri dans le désert, quand je vous ai fait sortir du paysd'Egypte."	32 Και ειπεν ο Μωυσης, Ουτος ειναι ο λογος τον οποιον προσεταξεν ο Κυριος? Γεμισατε εξ αυτου εν γομορ, δια να φυλαττηται εις τας γενεας σας, δια να βλεπωσι τον αρτον με τον οποιον εθρεψα υμας εν τη ερημω, αφου εξηγαγον υμας εκ γης Αιγυπτου.
33 Moïse dit à Aaron: "Prends un vase, mets-y un plein gomor de manne et place-le devant Yahvéafin de le préserver pour vos générations."	33 Και ειπεν ο Μωυσης προς τον Ααρων, Λαβε μιαν σταμνον, και βαλε εν αυτη εν γομορ πληρες απο μαννα, και θες αυτην εμπροσθεν του Κυριου, δια να φυλαττηται εις τας γενεας σας.
34 Comme Yahvé l'avait ordonné à Moïse, Aaron le plaça devant le Témoignage, pour qu'il y soitpréservé.	34 Και εθεσεν αυτην ο Ααρων εμπροσθεν του Μαρτυριου, δια να φυλαττηται, καθως προσεταξεν ο Κυριος εις τον Μωυσην.
35 Les Israélites mangèrent de la manne pendant 40 ans, jusqu'à ce qu'ils arrivent en pays habité; ilsmangèrent la manne jusqu'à ce qu'ils arrivent aux confins du pays de Canaan.	35 Και ετρωγον οι υιοι Ισραηλ το μαννα τεσσαρακοντα ετη, εωσου ηλθον εις γην κατοικουμενην? ετρωγον το μαννα, εωσου ηλθον εις τα ορια της γης Χανααν.
36 Le gomor, c'est un dixième de mesure.	36 Το δε γομορ ειναι το δεκατον του εφα.