ΔΑΝΙΗΛ - Daniele - Daniel 4

GREEK BIBLE	NEW JERUSALEM
1 Ναβουχοδονοσορ ο βασιλευς, προς παντας τους λαους, εθνη και γλωσσας τους κατοικουντας επι πασης της γης? Ειρηνη ας πληθυνθη εις εσας.	1 'I, Nebuchadnezzar, was living comfortably in my house, prosperously in my palace.
2 Τα σημεια και τα θαυμασια, τα οποια εκαμεν εις εμε ο Θεος ο Υψιστος, ηρεσεν ενωπιον μου να αναγγειλω.	2 I had a dream; it appal ed me. Dread assailed me as I lay in bed; the visions that passed through myhead tormented me.
3 Ποσον ειναι μεγαλα τα σημεια αυτου? και ποσον ισχυρα τα θαυμασια αυτου? η βασιλεια αυτου ειναι βασιλεια αιωνιος και η εξουσια αυτου εις γενεαν και γενεαν.	3 So I decreed that all the sages of Babylon be summoned to explain to me what the dream meant.
4 Εγω ο Ναβουχοδονοσορ ημην αναπαυομενος εν τω οικω μου και ακμαζων εν τω παλατιω μου.	4 Magicians, soothsayers, Chaldaeans and exorcists came, and I told them what I had dreamt, but theycould not interpret it for me.
5 Ειδον ενυπνιον, το οποιον με κατεπληξε, και οι διαλογισμοι μου επι της κλινης μου και αι ορασεις της κεφαλης μου με εταραξαν.	5 Daniel, renamed Belteshazzar after my own god, and in whom the spirit of the holy gods resides, thencame into my presence. I told him my dream:
6 Δια τουτο εξεδωκα προσταγμα να εισαχθωσιν ενωπιον μου παντες οι σοφοι της Βαβυλωνος, δια να φανερωσωσιν εις εμε την ερμηνειαν του ενυπνιου.	6 ' "Belteshazzar, chief of magicians," I said, "I know that the spirit of the holy gods resides in you and that no mystery puts you at a loss. This is the dream I have had; tel me what it means.
7 Τοτε εισηλθον οι μαγοι, οι επαοιδοι, οι Χαλδαιοι και οι μαντεις? και εγω ειπα το ενυπνιον εμπροσθεν αυτων, αλλα δεν μοι εφανερωσαν την ερμηνειαν αυτου.	7 ' "The visions that passed through my head as I lay in bed were these: I saw a tree in the middle of theworld; it was very tal .
8 Υστερον δε ηλθεν ο Δανιηλ ενωπιον μου, του οποιου το ονομα ητο Βαλτασασαρ κατα το ονομα του Θεου μου, και εις τον οποιον ειναι το πνευμα των αγιων θεων? και εμπροσθεν τουτου ειπα το ενυπνιον, λεγων,	8 The tree grew tal er and stronger, until its top reached the sky and it could be seen from the very endsof the earth.
9 Βαλτασασαρ, αρχων των μαγων, επειδη εγνωρισα οτι το πνευμα των αγιων θεων ειναι εν σοι, και ουδεν κρυπτον ειναι δυσκολον εις σε, ειπε τας ορασεις του ενυπνιου μου, το οποιον ειδον, και την ερμηνειαν αυτου.	9 Its foliage was beautiful, its fruit abundant, in it was food for al . For the wild animals it provided shade,the birds of heaven nested in its branches, al living creatures found their food on it.
10 Ιδου αι ορασεις της κεφαλης μου επι της κλινης μου? Εβλεπον και ιδου, δενδρον εν μεσω της γης και το υψος αυτου μεγα.	10 ' "I watched the visions passing through my head as I lay in bed: Next, a Watchful One, a holy one,came down from heaven.
11 Το δενδρον εμεγαλυνθη και ενεδυναμωθη και το υψος αυτου εφθανεν εως του ουρανου, και η θεα αυτου εως των περατων πασης της γης.	11 At the top of his voice he shouted: Cut the tree down, lop off its branches, strip off its leaves, throwaway its fruit; let the animals flee from its shelter and the birds from its branches.
12 Τα φυλλα αυτου ησαν ωραια και ο καρπος αυτου πολυς και εν αυτω ητο τροφη παντων? υπο την σκιαν αυτου ανεπαυοντο τα θηρια του αγρου, και εν τοις κλαδοις αυτου κατεσκηνουν τα πετεινα του ουρανου, και εξ αυτου ετρεφετο πασα σαρξ.	12 But leave the stump with its roots in the ground, bound with hoops of iron and bronze, in the grass ofthe countryside. Let it be drenched by the dew of heaven and have its lot with the animals, eating grass!
13 Ειδον εν ταις ορασεσι της κεφαλης μου επι της κλινης μου και ιδου, φυλαξ και αγιος κατεβη εκ του ουρανου,	13 Let it cease to have a human heart, and be given the heart of a beast, and seven times shal passover him!
14 και εφωνησε μεγαλοφωνως και ειπεν ουτω? Κοψατε το δενδρον και αποκοψατε τους κλαδους αυτου? εκτιναξατε τα φυλλα αυτου και διασκορπισατε τον καρπον αυτου? ας φυγωσι τα θηρια υποκατωθεν αυτου και τα πετεινα απο των κλαδων αυτου?	14 Such is the sentence proclaimed by the Watchers, the verdict announced by the holy ones- so thatevery living thing may learn that the Most High rules over human sovereignty; he confers it on whom he pleases,and raises the lowest of humankind.
15 το στελεχος ομως των ριζων αυτου αφησατε εν τη γη, και τουτο με δεσμον σιδηρουν και χαλκουν, εν τω τρυφερω χορτω του αγρου? και θελει βρεχεσθαι με την δροσον του ουρανου και η μερις αυτου θελει εισθαι μετα των θηριων εν τω χορτω της γης?	15 ' "This was the dream I had-I, Nebuchadnezzar the king. Now it is for you, Belteshazzar, to pronounceon its meaning, since not one of the sages in my kingdom has been able to interpret it for me; you, however, cando so, since the spirit of the holy gods resides in you." '
16 η καρδια αυτου θελει μεταβληθη εκ της ανθρωπινης και θελει δοθη εις αυτον καρδια θηριου? και επτα καιροι θελουσι παρελθει επ' αυτον.	16 Daniel, known as Belteshazzar, was confused for a time and upset. The king said, 'Belteshazzar, donot be upset at the dream and its meaning.' Belteshazzar answered, 'My lord, may the dream apply to those whohate you, and its meaning to your foes!
17 Το πραγμα τουτο ειναι δια προσταγματος των φυλακων και η υποθεσις δια του λογου των αγιων? ωστε να γνωρισωσιν οι ζωντες, οτι ο Υψιστος ειναι Κυριος της βασιλειας των ανθρωπων, και εις οντινα θελει διδει αυτην, και το εξουθενημα των ανθρωπων καθιστα επ' αυτην.	17 The tree you saw, so large and strong and tal that it reached the sky and could be seen throughoutthe world,
18 Τουτο το ενυπνιον ειδον εγω ο Ναβουχοδονοσορ ο βασιλευς? και συ, Βαλτασασαρ, ειπε την ερμηνειαν αυτου? διοτι παντες οι σοφοι του βασιλειου μου δεν ειναι ικανοι να φανερωσωσι προς εμε την ερμηνειαν? συ δε εισαι ικανος? διοτι το πνευμα των αγιων θεων ειναι εν σοι.	18 the tree with beautiful foliage and abundant fruit, with food for al in it, providing shade for the wildanimals, with the birds of heaven nesting in its branches:
19 Τοτε ο Δανιηλ, του οποιου το ονομα ητο Βαλτασασαρ, εμεινεν εκστατικος εως μιας ωρας, και οι διαλογισμοι αυτου εταραττον αυτον. Ο βασιλευς ελαλησε και ειπε, Βαλτασασαρ, ας μη σε ταραττη το ενυπνιον η η ερμηνεια αυτου. Ο Βαλτασασαρ απεκριθη και ειπε, Κυριε μου, το ενυπνιον ας επελθη επι τους μισουντας σε και η ερμηνεια αυτου επι τους εχθρους σου.	19 that tree is yourself, Your Majesty, for you have grown great and strong; your stature is now so greatthat it reaches the sky, and your empire extends to the ends of the earth.
20 Το δενδρον, το οποιον ειδες, το αυξηθεν και ενδυναμωθεν, του οποιου το υψος εφθανεν εως του ουρανου και η θεα αυτου επι πασαν την γην,	20 'And the Watchful One seen by the king, the holy one coming down from heaven and saying, "Cut thetree down and destroy it, but leave stump and roots in the ground, bound with hoops of iron and bronze in thegrass of the countryside; let it be drenched by the dew and have its lot with the wild animals until seven timeshave passed over it":
21 και τα φυλλα αυτου ησαν ωραια και ο καρπος αυτου πολυς, και τροφη παντων ητο εν αυτω, και υποκατω αυτου κατωκουν τα θηρια του αγρου, εν δε τοις κλαδοις αυτου κατεσκηνουν τα πετεινα του ουρανου,	21 the meaning of this, Your Majesty, the verdict of the Most High passed on my lord the king, is this:
22 συ εισαι το δενδρον τουτο, βασιλευ, οστις εμεγαλυνθης και ενεδυναμωθης? και η μεγαλωσυνη σου υψωθη και εφθασεν εως του ουρανου και η εξουσια σου εως των περατων της γης.	22 You wil be driven from human society and wil make your home with the wild animals, you will feed ongrass, as oxen do, you wil be drenched by the dew of heaven; seven times will pass over you until you havelearnt that the Most High rules over human sovereignty and confers it on whom he pleases.
23 Περι δε του οτι ειδεν ο βασιλευς φυλακα και αγιον καταβαινοντα εκ του ουρανου και λεγοντα, Κοψατε το δενδρον και καταστρεψατε αυτο? μονον το στελεχος των ριζων αυτου αφησατε εν τη γη, και τουτο με δεσμον σιδηρουν και χαλκουν, εν τω τρυφερω χορτω του αγρου? και ας βρεχηται υπο της δροσου του ουρανου και μετα των θηριων του αγρου ας ηναι η μερις αυτου, εωσου παρελθωσιν επτα καιροι επ' αυτο?	23 'And the order, "Leave the stump and roots of the tree", means that your kingdom wil be kept for youuntil you come to understand that Heaven rules all.
24 αυτη ειναι η ερμηνεια, βασιλευ, και αυτη η αποφασις του Υψιστου, ητις εφθασεν επι τον κυριον μου τον βασιλεα?	24 May it please the king to accept my advice: by upright actions break with your sins, break with yourcrimes by showing mercy to the poor, and so live long and peacefully.'
25 και θελεις διωχθη εκ των ανθρωπων και μετα των θηριων του αγρου θελει εισθαι η κατοικια σου, και θελεις τρωγει χορτον ως οι βοες και υπο της δροσου του ουρανου θελεις βρεχεσθαι? και επτα καιροι θελουσι παρελθει επι σε, εωσου γνωρισης οτι ο Υψιστος ειναι Κυριος της βασιλειας των ανθρωπων και εις οντινα θελει, διδει αυτην.	25 This al happened to King Nebuchadnezzar.
26 Περι δε του οτι προσεταχθη να αφησωσι το στελεχος των ριζων του δενδρου? το βασιλειον σου θελει στερεωθη εν σοι, αφου γνωρισης την ουρανιον εξουσιαν.	26 At the end of twelve months, while strol ing on the roof of the royal palace in Babylon,
27 Δια τουτο, βασιλευ, ας γεινη δεκτη η συμβουλη μου προς σε, και εκκοψον τας αμαρτιας σου δια δικαιοσυνης και τας ανομιας σου δια οικτιρμων πενητων? ισως και διαρκεση η ευημερια σου.	27 the king was saying, 'Great Babylon! Was it not built by me as a royal residence, by the force of mymight and for the majesty of my glory?'
28 Παντα ταυτα ηλθον επι τον Ναβουχοδονοσορ τον βασιλεα.	28 The words were not out of his mouth when a voice came down from heaven: 'Of you, KingNebuchadnezzar, it is decreed: the empire has been taken from you,
29 Εν τω τελει δωδεκα μηνων, ενω περιεπατει επι του βασιλικου παλατιου της Βαβυλωνος,	29 you wil be driven from human society and wil make your home with the wild animals; you wil feed ongrass, as oxen do, and seven times wil pass over you until you have learnt that the Most High rules over humansovereignty and gives it to whom he pleases.'
30 ελαλησεν ο βασιλευς και ειπε, Δεν ειναι αυτη η Βαβυλων η μεγαλη, την οποιαν εγω ωκοδομησα δια καθεδραν του βασιλειου με την ισχυν της δυναμεως μου και εις τιμην της δοξης μου;	30 The words were immediately fulfilled: Nebuchadnezzar was driven from human society and ate grassas oxen do; he was drenched by the dew of heaven; his hair grew like an eagle's feathers, and his nails becamelike a bird's talons.
31 Ο λογος ητο ετι εν τω στοματι του βασιλεως και εγεινε φωνη εξ ουρανου λεγουσα, Προς σε αναγγελλεται, Ναβουχοδονοσορ βασιλευ? η βασιλεια παρηλθεν απο σου?	31 'When the time was over, I, Nebuchad- nezzar, raised my eyes to heaven: my reason returned. And Iblessed the Most High, praising and glorifying him who lives for ever, for his empire is an everlasting empire, hiskingship endures, age after age.
32 και θελεις εκδιωχθη εκ των ανθρωπων και μετα των θηριων του αγρου θελει εισθαι η κατοικια σου? χορτον ως οι βοες θελεις τρωγει, και επτα καιροι θελουσι παρελθει επι σε, εωσου γνωρισης οτι ο Υψιστος ειναι Κυριος της βασιλειας των ανθρωπων, και εις οντινα θελει, διδει αυτην.	32 Al who dwel on earth count for nothing; as he thinks fit, he disposes the army of heaven and thosewho dwel on earth. No one can arrest his hand or ask him, "What have you done?"
33 Εν αυτη τη ωρα ο λογος εξετελεσθη επι τον Ναβουχοδονοσορ? και εξεδιωχθη εκ των ανθρωπων και χορτον ως οι βοες ετρωγε και υπο της δροσου του ουρανου το σωμα αυτου εβρεχετο, εωσου αι τριχες αυτου ηυξηνθησαν ως αετων πτερα και οι ονυχες αυτου ως ορνεων.	33 'At that moment my reason returned and, for the honour of my royal state, my glory and splendourreturned too. My counsel ors and noblemen acclaimed me; I was restored to my throne, and to my pastgreatness even more was added.
34 Και εν τελει των ημερων, εγω ο Ναβουχοδονοσορ εσηκωσα τους οφθαλμους μου προς τον ουρανον και αι φρενες μου επεστρεψαν εις εμε και ευλογησα τον Υψιστον και ηνεσα και εδοξασα τον ζωντα εις τον αιωνα, του οποιου η εξουσια ειναι εξουσια αιωνιος και η βασιλεια αυτου εις γενεαν και γενεαν,	34 And now I, Nebuchadnezzar, praise, extol and glorify the King of heaven, al of whose deeds are true,al of whose ways are right, and who can humble those who walk in pride.'
35 και παντες οι κατοικοι της γης λογιζονται ενωπιον αυτου ως ουδεν, και κατα την θελησιν αυτου πραττει εις το στρατευμα του ουρανου και εις τους κατοικους της γης, και δεν υπαρχει ο εμποδιζων την χειρα αυτου η ο λεγων προς αυτον, Τι εκαμες;
36 Εν τω αυτω καιρω αι φρενες μου επεστρεψαν εις εμε? και προς δοξαν της βασιλειας μου επανηλθεν εις εμε η λαμπροτης μου και η μορφη μου και οι αυλικοι μου και οι μεγιστανες μου με εζητουν, και εστερεωθην εν τη βασιλεια μου και μεγαλειοτης περισσοτερα προσετεθη εις εμε.
37 Τωρα εγω ο Ναβουχοδονοσορ αινω και υπερυψω και δοξαζω τον βασιλεα του ουρανου, διοτι παντα τα εργα αυτου ειναι αληθεια και αι οδοι αυτου κρισις, και τους περιπατουντας εν τη υπερηφανια δυναται να ταπεινωση.