1 Pytam więc: Czyż Bóg odrzucił lud swój? żadną miarą! I ja przecież jestem Izraelitą, potomkiem Abrahama, z pokolenia Beniamina. | 1 I ask, then, has God rejected his people? Of course not! For I too am an Israelite, a descendant of Abraham, of the tribe of Benjamin. |
2 Nie odrzucił Bóg swego ludu, który wybrał przed wiekami. Czyż nie wiecie, co mówi Pismo o Eliaszu, jak uskarża się on przed Bogiem na Izraela? | 2 God has not rejected his people whom he foreknew. Do you not know what the scripture says about Elijah, how he pleads with God against Israel? |
3 Panie, proroków Twoich pozabijali, ołtarze Twoje powywracali. Ja sam tylko pozostałem, a oni na życie moje czyhają. | 3 "Lord, they have killed your prophets, they have torn down your altars, and I alone am left, and they are seeking my life." |
4 Lecz co mu głosi odpowiedź Boża? Pozostawiłem sobie siedem tysięcy mężów, którzy nie zgięli kolan przed Baalem. | 4 But what is God's response to him? "I have left for myself seven thousand men who have not knelt to Baal." |
5 Tak przeto i w obecnym czasie ostała się tylko Reszta wybrana przez łaskę. | 5 So also at the present time there is a remnant, chosen by grace. |
6 Jeżeli zaś dzięki łasce, to już nie ze względu na uczynki, bo inaczej łaska nie byłaby już łaską. | 6 But if by grace, it is no longer because of works; otherwise grace would no longer be grace. |
7 Cóż zatem? Izrael nie osiągnął tego, czego skwapliwie szukał; osiągnęli jednak wybrani. Inni zaś pogrążyli się w zatwardziałości, | 7 What then? What Israel was seeking it did not attain, but the elect attained it; the rest were hardened, |
8 jak jest napisane: Dał im Bóg ducha odurzenia; takie oczy, by nie mogli widzieć, i takie uszy, by nie mogli słyszeć aż po dzień dzisiejszy. | 8 as it is written: "God gave them a spirit of deep sleep, eyes that should not see and ears that should not hear, down to this very day." |
9 A Dawid powiada: Niech stół ich stanie się sidłem, pułapką, kamieniem potknięcia i odpłatą. | 9 And David says: "Let their table become a snare and a trap, a stumbling block and a retribution for them; |
10 Niech oczy ich się zaćmią, by nie mogli widzieć, a grzbiet ich trzymaj zawsze pochylony. | 10 let their eyes grow dim so that they may not see, and keep their backs bent forever." |
11 Pytam jednak: Czy aż tak się potknęli, że całkiem upadli? żadną miarą! Ale przez ich przestępstwo zbawienie przypadło w udziale poganom, by ich pobudzić do współzawodnictwa. | 11 Hence I ask, did they stumble so as to fall? Of course not! But through their transgression salvation has come to the Gentiles, so as to make them jealous. |
12 Jeżeli zaś ich upadek przyniósł bogactwo światu, a ich pomniejszenie - wzbogacenie poganom, to o ileż więcej przyniesie ich zebranie się w całości! | 12 Now if their transgression is enrichment for the world, and if their diminished number is enrichment for the Gentiles, how much more their full number. |
13 Do was zaś, pogan, mówię: będąc apostołem pogan, przez cały czas chlubię się posługiwaniem swoim | 13 Now I am speaking to you Gentiles. Inasmuch then as I am the apostle to the Gentiles, I glory in my ministry |
14 w tej nadziei, że może pobudzę do współzawodnictwa swoich rodaków i przynajmniej niektórych z nich doprowadzę do zbawienia. | 14 in order to make my race jealous and thus save some of them. |
15 Bo jeżeli ich odrzucenie przyniosło światu pojednanie, to czymże będzie ich przyjęcie, jeżeli nie powstaniem ze śmierci do życia? | 15 For if their rejection is the reconciliation of the world, what will their acceptance be but life from the dead? |
16 Jeżeli bowiem zaczyn jest święty, to i ciasto; jeżeli korzeń jest święty, to i gałęzie. | 16 If the firstfruits are holy, so is the whole batch of dough; and if the root is holy, so are the branches. |
17 Jeżeli zaś niektóree zostały odcięte, a na ich miejsce zostałeś wszczepiony ty, który byłeś dziczką oliwną, i razem [z innymi gałęziami] z tym samym korzeniem złączony na równi z nimi czerpałeś soki oliwne, | 17 But if some of the branches were broken off, and you, a wild olive shoot, were grafted in their place and have come to share in the rich root of the olive tree, |
18 to nie wynoś się ponad te gałęzie. A jeżeli się wynosisz, [pamiętaj, że] nie ty podtrzymujesz korzeń, ale korzeń ciebie. | 18 do not boast against the branches. If you do boast, consider that you do not support the root; the root supports you. |
19 Powiesz może: Gałęzie odcięto, abym ja mógł być wszczepiony | 19 Indeed you will say, "Branches were broken off so that I might be grafted in." |
20 Słusznie. Odcięto je na skutek ich niewiary, ty zaś trzymasz się dzięki wierze. Przeto się nie pysznij, ale trwaj w bojaźni. | 20 That is so. They were broken off because of unbelief, but you are there because of faith. So do not become haughty, but stand in awe. |
21 Jeżeli bowiem nie oszczędził Bóg gałęzi naturalnych, może też nie oszczędzić i ciebie. | 21 For if God did not spare the natural branches, (perhaps) he will not spare you either. |
22 Przyjrzyj się więc dobroci i surowości Bożej. Surowość [okazuje się] wobec tych, co upadli, a dobroć Boża wobec ciebie, jeśli tylko wytrwasz w [kręgu] tej dobroci; w przeciwnym razie i ty będziesz wycięty. | 22 See, then, the kindness and severity of God: severity toward those who fell, but God's kindness to you, provided you remain in his kindness; otherwise you too will be cut off. |
23 A i oni, jeżeli nie będą trwać w niewierze, zostaną wszczepieni. Bo Bóg ma moc wszczepić ich ponownie. | 23 And they also, if they do not remain in unbelief, will be grafted in, for God is able to graft them in again. |
24 Albowiem jeżeli ty zostałeś odcięty od naturalnej dla ciebie dziczki oliwnej i przeciw naturze wszczepiony zostałeś w oliwkę szlachetną, o ileż łatwiej mogą być wszczepieni w swoją własną oliwkę ci, którzy do niej należą z natury. | 24 For if you were cut from what is by nature a wild olive tree, and grafted, contrary to nature, into a cultivated one, how much more will they who belong to it by nature be grafted back into their own olive tree. |
25 Nie chcę jednak, bracia, pozostawiać was w nieświadomości co do tej tajemnicy - byście o sobie nie mieli zbyt wysokiego mniemania - że zatwardziałość dotknęła tylko część Izraela aż do czasu, gdy wejdzie [do Kościoła] pełnia pogan. | 25 I do not want you to be unaware of this mystery, brothers, so that you will not become wise (in) your own estimation: a hardening has come upon Israel in part, until the full number of the Gentiles comes in, |
26 I tak cały Izrael będzie zbawiony, jak to jest napisane: Przyjdzie z Syjonu wybawiciel, odwróci nieprawości od Jakuba. | 26 and thus all Israel will be saved, as it is written: "The deliverer will come out of Zion, he will turn away godlessness from Jacob; |
27 I to będzie moje z nimi przymierze, gdy zgładzę ich grzechy. | 27 and this is my covenant with them when I take away their sins." |
28 Co prawdą - gdy chodzi o Ewangelię - są oni nieprzyjaciółmi [Boga] ze względu na wasze dobro; gdy jednak chodzi o wybranie, są oni - ze względu na praojców - przedmiotem miłości. | 28 In respect to the gospel, they are enemies on your account; but in respect to election, they are beloved because of the patriarchs. |
29 Bo dary łaski i wezwanie Boże są nieodwołalne. | 29 For the gifts and the call of God are irrevocable. |
30 Podobnie bowiem jak wy niegdyś byliście nieposłuszni Bogu, teraz zaś z powodu ich nieposłuszeństwa dostąpiliście miłosierdzia, | 30 Just as you once disobeyed God but have now received mercy because of their disobedience, |
31 tak i oni stali się teraz nieposłuszni z powodu okazanego wam miłosierdzia, aby i sami "w czasie obecnym" mogli dostąpić miłosierdzia. | 31 so they have now disobeyed in order that, by virtue of the mercy shown to you, they too may (now) receive mercy. |
32 Albowiem Bóg poddał wszystkich nieposłuszeństwu, aby wszystkim okazać swe miłosierdzie. | 32 For God delivered all to disobedience, that he might have mercy upon all. |
33 O głębokości bogactw, mądrości i wiedzy Boga! Jakże niezbadane są Jego wyroki i nie do wyśledzenia Jego drogi! | 33 Oh, the depth of the riches and wisdom and knowledge of God! How inscrutable are his judgments and how unsearchable his ways! |
34 Kto bowiem poznał myśl Pana, albo kto był Jego doradcą? | 34 "For who has known the mind of the Lord or who has been his counselor?" |
35 Lub kto Go pierwszy obdarował, aby nawzajem otrzymać odpłatę? | 35 "Or who has given him anything that he may be repaid?" |
36 Albowiem z Niego i przez Niego, i dla Niego [jest] wszystko. Jemu chwała na wieki. Amen. | 36 For from him and through him and for him are all things. To him be glory forever. Amen. |