Tobit 4

NEW AMERICAN BIBLE	Biblia Tysiąclecia
1 That same day Tobit remembered the money he had deposited with Gabael at Rages in Media, and he thought,	1 Tego dnia Tobiasz przypomniał sobie o pieniądzach, które złożył u Gabaela w Raga w Medii.
2 "Now that I have asked for death, why should I not call my son Tobiah and let him know about this money before I die?"	2 I mówił do siebie: Przecież ja prosiłem o śmierć. Dlaczego nie mam zawołać mego syna i nie powiedzieć mu o tych pieniądzach, zanim umrę?
3 So he called his son Tobiah; and when he came, he said to him: "My son, when I die, give me a decent burial. Honor your mother, and do not abandon her as long as she lives. Do whatever pleases her, and do not grieve her spirit in any way.	3 I zawołał swego syna Tobiasza, który przyszedł do niego. I rzekł mu: Spraw mi piękny pogrzeb! Szanuj swoją matkę i nie zapomnij o niej przez wszystkie dni jej życia! Czyń to, co jej się będzie podobać, i nie zasmucaj jej duszy żadnym twoim uczynkiem!
4 Remember, my son, that she went through many trials for your sake while you were in her womb. And when she dies, bury her in the same grave with me.	4 Przypomnij sobie, dziecko, na jakie liczne niebezpieczeństwa była ona narażona z powodu ciebie, gdy cię w łonie swoim nosiła. A kiedy umrze, pogrzeb ją obok mnie w jednym grobie!
5 "Through all your days, my son, keep the Lord in mind, and suppress every desire to sin or to break his commandments. Perform good works all the days of your life, and do not tread the paths of wrongdoing.	5 Pamiętaj, dziecko, na Pana przez wszystkie dni twoje! Nie popełniaj dobrowolnie grzechu i nie przestępuj nigdy Jego przykazań! Przez wszystkie dni twojego życia spełniaj uczynki miłosierne i nie chodź drogami nieprawości,
6 For if you are steadfast in your service, your good works will bring success, not only to you, but also to all those who live uprightly.	6 ponieważ ci, którzy właściwie postępują, doznają powodzenia we wszystkich swych czynach.
7 "Give alms from your possessions. Do not turn your face away from any of the poor, and God's face will not be turned away from you.	7 A wszystkim, którzy postępują sprawiedliwie, dawaj jałmużnę z majętności swojej i niech oko twoje nie będzie skąpe w czynieniu jałmużny! Nie odwracaj twarzy od żadnego biedaka, a nie odwróci się od ciebie oblicze Boga.
8 Son, give alms in proportion to what you own. If you have great wealth, give alms out of your abundance; if you have but little, distribute even some of that. But do not hesitate to give alms;	8 Jak ci tylko starczy, według twojej zasobności dawaj z niej jałmużnę! Będziesz miał mało - daj mniej, ale nie wzbraniaj się dawać jałmużny nawet z niewielkiej własności!
9 you will be storing up a goodly treasure for yourself against the day of adversity.	9 Tak zaskarbisz sobie wielkie dobra na dzień potrzebny,
10 Almsgiving frees one from death, and keeps one from going into the dark abode.	10 ponieważ jałmużna wybawia od śmierci i nie pozwala wejść do ciemności.
11 Alms are a worthy offering in the sight of the Most High for all who give them.	11 Jałmużna bowiem jest wspaniałym darem dla tych, którzy ją dają przed obliczem Najwyższego.
12 "Be on your guard, son, against every form of immorality, and above all, marry a woman of the lineage of your forefathers. Do not marry a stranger who is not of your father's tribe, because we are sons of the prophets. My boy, keep in mind Noah, Abraham, Isaac, and Jacob, our fathers from of old: all of them took wives from among their own kinsmen and were blessed in their children. Remember that their posterity shall inherit the land.	12 Strzeż się, dziecko, wszelkiej rozpusty, a przede wszystkim weź sobie żonę z potomstwa twych przodków! Nie bierz żony obcej, która nie byłaby z pokolenia twojego ojca, ponieważ jesteśmy synami proroków. Wspomnij sobie, dziecko, z przeszłości, że Noe, Abraham, Izaak, Jakub, przodkowie nasi, wszyscy wzięli żony z pokrewieństwa swego i dlatego byli błogosławieni w dzieciach swoich, a ich potomstwo posiądzie ziemię.
13 Therefore, my son, love your kinsmen. Do not be so proudhearted toward your kinsmen, the sons and daughters of your people, as to refuse to take a wife for yourself from among them. For in such arrogance there is ruin and great disorder. Likewise, in worthlessness there is decay and dire poverty, for worthlessness is the mother of famine.	13 A teraz, dziecko, kochaj twoich braci i nie wynoś się w sercu swoim nad twych krewnych ani nad synów, ani nad córki twego narodu i wybierz sobie z nich żonę, ponieważ w pysze jest wiele zepsucia i niegodziwości, a w próżniactwie ubytek i wielka bieda. Albowiem próżniactwo jest matką głodu.
14 "Do not keep with you overnight the wages of any man who works for you, but pay him immediately. If you thus behave as God's servant, you will receive your reward. Keep a close watch on yourself, my son, in everything you do, and discipline yourself in all your conduct.	14 Zarobku jakiegokolwiek człowieka, który by pracował u ciebie, nie zatrzymuj do jutra, a wypłacaj natychmiast. A jeśli będziesz służył Bogu, On tobie odpłaci. Uważaj na siebie, dziecko, we wszystkich swoich uczynkach i bądź dobrze wychowany w całym swoim postępowaniu!
15 Do to no one what you yourself dislike. Do not drink wine till you become drunk, nor let drunkenness accompany you on your way.	15 Czym sam się brzydzisz, nie czyń tego nikomu! Nie pij wina aż do upicia się i niech pijaństwo nie idzie z tobą w drogę!
16 "Give to the hungry some of your bread, and to the naked some of your clothing. Whatever you have left over, give away as alms; and do not begrudge the alms you give.	16 Udzielaj twego chleba głodnemu, a szat swoich użycz nagim! Ze wszystkiego, co ci zbywa, dawaj jałmużnę, a oko twoje niech nie będzie skąpe, gdy ją dajesz.
17 Be lavish with your bread and wine at the burial of the virtuous, but do not share them with sinners.	17 Kładź chleby twoje na grobie sprawiedliwych, ale grzesznikom nie dawaj.
18 "Seek counsel from every wise man, and do not think lightly of any advice that can be useful.	18 Szukaj rady u każdego mądrego i nie gardź żadną pożyteczną radą.
19 At all times bless the Lord God, and ask him to make all your paths straight and to grant success to all your endeavors and plans. For no pagan nation possesses good counsel, but the Lord himself gives all good things. If the Lord chooses, he raises a man up; but if he should decide otherwise, he casts him down to the deepest recesses of the nether world. So now, my son, keep in mind my commandments, and never let them be erased from your heart.	19 W każdej chwili uwielbiaj Pana Boga i proś Go, aby drogi twoje były proste i aby doszły do skutku wszystkie twoje zamiary i pragnienia, ponieważ żaden naród nie posiada mądrości, lecz wszystko, co dobre, daje sam Pan i kogo Pan chce, tego upokarza, jak chce. A teraz, dziecko, pamiętaj na moje zalecenia i nie wymazuj ich z serca!
20 "And now, son, I wish to inform you that I have deposited a great sum of money with Gabri's son Gabael at Rages in Media.	20 Teraz powiadamiam cię, dziecko, że złożyłem dziesięć talentów srebra u Gabaela, syna Gabriego, w Raga w Medii.
21 Do not be discouraged, my child, because of our poverty. You will be a rich man if you fear God, avoid all sin, and do what is right before the Lord your God."	21 Nie bój się, dziecko, żeśmy zbiednieli. Ty masz wielkie bogactwa, jeśli ty Boga się będziesz bał i będziesz unikał każdego grzechu, i czynił, co dobre jest przed Panem, Bogiem twoim.