Księga Przysłów 20

Biblia Tysiąclecia	NOVA VULGATA
1 Szydercą jest wino, swarliwą - sycera, każdy, kto tutaj błądzi, niemądry.	1 Luxuriosa res vinum, et tumultuosa sicera; quicumque his delectatur, non erit sapiens.
2 Jak ryk lwa - tak zapalczywość króla, kto go rozgniewa, życie naraża.	2 Sicut rugitus leonis ita et terror regis: qui provocat eum, peccat in animam suam.
3 Zaprzestać sporu - zaszczytem dla męża, bo każdy, kto głupi, wybucha.	3 Honor est homini separari a contentionibus; omnes autem stulti miscentur contumeliis.
4 Nie pracuje leniwy w jesieni, więc w żniwa darmo szuka plonu.	4 Propter frigus piger arare noluit; mendicabit ergo aestate, et non dabitur illi.
5 Głęboką wodą plan w sercu człowieka, czerpie z niej człowiek przemyślny.	5 Sicut aqua profunda consilium in corde viri, sed homo sapiens exhauriet illud.
6 Dobrocią swą chełpi się wielu, lecz męża pewnego któż znajdzie?	6 Multi homines misericordes vocantur; virum autem fidelem quis inveniet?
7 Sprawiedliwy w prawości swej żyje, szczęśliwe po nim są dzieci.	7 Iustus, qui ambulat in simplicitate sua, beatos post se filios derelinquet.
8 Gdy król zasiada na tronie sędziowskim - wszelkie zło rozprasza spojrzeniem.	8 Rex, qui sedet in solio iudicii, dissipat omne malum intuitu suo.
9 Kto powie: Ustrzegłem czystości serca, wolny jestem od grzechu?	9 Quis potest dicere: “ Mundavi cor meum, purus sum a peccato ”?
10 Dwojakie ciężarki i miara podwójna - obydwu Pan nie znosi.	10 Pondus et pondus, mensura et mensura, utrumque abominabile est apud Dominum.
11 Już chłopca można poznać po zachowaniu, czy prawe i czyste będą jego czyny.	11 Ex studiis suis intellegitur puer, si munda et recta sint opera eius.
12 I ucho, co słyszy, i oko, co widzi, oba są dziełem Pana.	12 Aurem audientem et oculum videntem, Dominus fecit utrumque.
13 Nie kochaj spania, byś nie zubożał, miej oczy otwarte - nasycisz się chlebem.	13 Noli diligere somnum, ne te egestas opprimat; aperi oculos tuos et saturare panibus.
14 Marne, marne, krzyczy nabywca, lecz po odejściu [z nabytku] się chwali.	14 “ Malum est, malum est! ” dicit omnis emptor et, cum recesserit, tunc gloriabitur.
15 Jest złoto i obfitość pereł, lecz wargi rozumne - to rzecz drogocenna.	15 Est aurum et multitudo gemmarum et vas pretiosum labia scientiae.
16 Zabierz mu suknię, bo ręczy za obcych, za nieznajomego - weź zastaw!	16 Tolle vestimentum eius, quia fideiussor exstitit alieni, et pro extraneis aufer pignus ab eo.
17 Chleb oszustwa miły jest człowiekowi, lecz potem usta napełni kamieniem.	17 Suavis est homini panis mendacii, et postea implebitur os eius calculo.
18 Na radzie ustalisz plany, wojnę prowadź roztropnie.	18 Cogitationes consiliis firmantur, et dispensationibus tractanda sunt bella.
19 Obmówca wyjawia sekrety, zatem nie obcuj z gadułą!	19 Ei, qui revelat mysteria et calumniatur et dilatat labia sua, ne commiscearis.
20 Temu, kto ojcu i matce złorzeczy, w noc ciemną lampa zagaśnie.	20 Qui maledicit patri suo et matri, exstinguetur lucerna eius in mediis tenebris.
21 Dziedzictwo w początku pospiesznie zgarnięte na końcu jest bez błogosławieństwa.	21 Hereditas, ad quam festinatur in principio, in novissimo benedictione carebit.
22 Nie mów: Za zło się odpłacę. Zdaj się na Pana: On cię wybawi.	22 Ne dicas: “ Reddam malum ”; exspecta Dominum, et liberabit te.
23 Wstrętne dla Pana dwojakie ciężarki, i waga fałszywa - niedobra.	23 Abominatio est apud Dominum pondus etpondus; statera dolosa non est bona in oculis eius.
24 Pan kieruje krokami człowieka, jakżeby człowiek pojął własną drogę?	24 A Domino diriguntur gressus viri; quis autem hominum intellegere potest viam suam?
25 Pułapką ludzi - pochopne: Dar [Bogu], a namyślają się dopiero po ślubach.	25 Laqueus est homini inconsulte dicere: “ Sanctum! ” et post vota retractare.
26 Król mądry rozpędza zbrodniarzy i koło na nich sporządza.	26 Ventilat impios rex sapiens et incurvat super eos rotam.
27 Lampą Pańską jest duch człowieka: on głębię wnętrza przenika.	27 Lucerna Domini spiraculum hominis, quae investigat omnia secreta ventris.
28 Łaskawość i stałość są strażą króla, tron oparty jest na łaskawości.	28 Misericordia et veritas custodiunt regem, et roboratur clementia thronus eius.
29 Rozmach jest chlubą młodzieży, ozdobą starców - siwizna.	29 Ornamentum iuvenum fortitudo eorum, et honor senum canities.
30 Pręgi, rany leczą zło, a razy - głębie wnętrzności.	30 Livor vulneris absterget mala, et plagae in secretioribus ventris.