Proverbs 25

NEW JERUSALEM	Biblia Tysiąclecia
1 Here are some more of Solomon's proverbs, transcribed at the court of Hezekiah king of Judah:	1 I to są przysłowia Salomona, przepisane przez ludzi króla judzkiego, Ezechiasza.
2 To conceal a matter, this is the glory of God, to sift it thoroughly, the glory of kings.	2 Chwałą Bożą - rzecz taić, chwałą królów - rzecz badać.
3 The heavens for height and the earth for depth, unfathomable, as are the hearts of kings.	3 Wysokość niebios i głębia podziemia, i serca królów są niezbadane.
4 From silver remove the dross and it emerges wholly purified;	4 Odłącz żużel od srebra, a rozbłyśnie złotnikowi naczynie:
5 from the king's presence remove the wicked and on uprightness his throne is founded.	5 nieprawego usuń sprzed króla, a sprawiedliwość jego tron umocni.
6 In the presence of the king do not give yourself airs, do not take a place among the great;	6 Nie bądź wyniosły u króla, nie stawaj na miejscu wielmożów!
7 better to be invited, 'Come up here', than be humiliated in the presence of the prince.	7 Niech raczej ci rzekną: Posuń się wyżej!, niżby cię mieli poniżyć przed możnym. Co oczy twoje spostrzegły,
8 What your eyes have witnessed do not produce too quickly at the trial, for what are you to do at theend should your neighbour confute you?	8 nie podawaj szybko do sądu, bo co zrobisz w końcu, jeżeli zawstydzi cię bliźni?
9 Have the quarrel out with your neighbour. but do not disclose another's secret,	9 Swój spór z bliźnim załatw polubownie, lecz cudzych tajemnic nie zdradzaj,
10 for fear your listener put you to shame, and the loss of repute be irremediable.	10 by słuchający ciebie nie zganił i nie przylgnęła do ciebie niesława.
11 Like apples of gold inlaid with silver is a word that is aptly spoken.	11 Złote jabłka na sprzętach ze srebra - to słowo mówione w czasie właściwym.
12 A golden ring, an ornament of finest gold, is a wise rebuke to an attentive ear.	12 Złota obrączka, kolia ze szczerego złota - wskazówka mądrego dla uszu uważnych.
13 The coolness of snow in harvest time, such is a trustworthy messenger to those who send him: herevives the soul of his master.	13 Czym jest chłód śniegu w dzień żniwa, tym wierny zleceniu posłaniec: bo ducha panu orzeźwia.
14 Clouds and wind, but no rain: such is anyone whose promises are princely but never kept.	14 Chmury i wicher bez deszczu: kto chwali się darem kłamanym.
15 With patience a judge may be cajoled: a soft tongue breaks bones.	15 Cierpliwość ugnie zwierzchnika, a język łagodny złamie kości.
16 Eat to your satisfaction what honey you may find, but not to excess or you wil bring it up again.	16 Znalazłeś miód - tyle zjedz, ile trzeba, byś się objadłszy nie zwrócił.
17 Do not set foot too often in your neighbour's house, for fear the neighbour tire of you and come tohate you.	17 Stawaj rzadko w domu sąsiada, by nie miał cię dość i nie nabrał wstrętu.
18 A mace, a sword, a piercing arrow, such is anyone who bears false witness against a companion.	18 Maczugą, mieczem, ostrą strzałą - fałszywy świadek przeciw bliźniemu.
19 Decaying tooth, lame foot, such is the fickle when trusted in time of trouble:	19 Czym ząb zepsuty i noga chwiejna, tym jest w dniu klęski nadzieja w niewiernym.
20 as well take off your coat in bitter weather. You are pouring vinegar on a wound when you sing songsto a sorrowing heart.	20 Jak płaszcz zdejmować w dzień mroźny lub ocet wylewać na ług, tak pieśni śpiewać znękanym.
21 If your enemy is hungry, give him something to eat; if thirsty, something to drink.	21 Gdy wróg twój łaknie, nakarm go chlebem, gdy pragnie, napój go wodą -
22 By this you will be heaping red-hot coals on his head, and Yahweh wil reward you.	22 żar ognia zgromadzisz na nim, a Pan ci za to zapłaci.
23 The north wind begets the rain, and a backbiting tongue, black looks.	23 Północny wiatr sprowadzi deszcz, a język obmówcy - gniew na twarzach.
24 Better the corner of a roof to live on than a house shared with a quarrelsome woman.	24 Lepsze mieszkanie w kącie dachu niż żona swarliwa i dom obszerny.
25 Cold water to a thirsty throat; such is good news from a distant land.	25 Jak zimna woda na gardło spragnione, tak dobre wieści z dalekiej krainy.
26 A churned -- up spring, a fountain fouled; such is the upright person trembling before the wicked.	26 źródłem zmąconym i studnią zniszczoną jest prawy, co przed występnym się chwieje.
27 It is not good to eat too much honey, nor to seek for glory on top of glory.	27 Niedobrze za wiele jeść miodu: a gardzenie wyniosłością jest zaszczytne.
28 An open town, and without defences: such is anyone who lacks self-control.	28 Miastem odkrytym, bez murów, jest człowiek nieopanowany.