| 1 Każdy przyjaciel mówi: Jestem i ja twoim przyjacielem, ale zdarza się przyjaciel tylko z imienia. |
| 2 Czyż nie jest śmiertelną udręką, gdy towarzysz i przyjaciel zmienia się w nieprzyjaciela? |
| 3 O przewrotna skłonności! Czemu zostałaś stworzona, by okryć ziemię podstępem? |
| 4 W pomyślności towarzysz cieszy się wraz z przyjacielem, a w czasie utrapienia staje przeciw niemu. |
| 5 Towarzysz z przyjacielem trudzi się, by mieć pokarm, a w razie wojny chwyci za tarczę. |
| 6 Nie zapomnij w duszy swej o przyjacielu i nie trać pamięci o nim wśród bogactw! |
| 7 Każdy doradca wysoko ceni swą radę, a przecież bywa i taki, który doradza na swoją korzyść. |
| 8 Strzeż się doradcy, a najpierw poznaj, jakie są jego potrzeby, - albowiem taki na swoją korzyść doradza - czy czasem nie zyska on czegoś na tobie, jakby losem, |
| 9 i aby, mówiąc ci: Dobra jest twoja droga, nie stanął z przeciwka, by patrzeć na to, co przyjdzie na ciebie. |
| 10 Nie naradzaj się z tym, kto na cię patrzy krzywym okiem, a przed tymi, co ci zazdroszczą, ukryj zamiary! |
| 11 [Nie naradzaj się] z kobietą co do jej rywalki, z tchórzliwym co do wojny, z kupcem co do zamiany towarów, z handlarzem co do sprzedaży, z zawistnym co do wdzięczności, z niemiłosiernym co do dobroczynności, z leniwym co do jakiejkolwiek pracy, z okresowym najemnikiem co do zakończenia zajęcia, z niewolnikiem opieszałym co do wielkiej pracy - gdy |
| 12 Natomiast z człowiekiem pobożnym podtrzymuj znajomość, a także z tym, o którym wiesz, że strzeże przykazań, którego dusza podobna do twej duszy, i kto jeślibyś upadł, będzie współczuł tobie. |
| 13 Następnie trzymaj się rady twego serca, gdyż nad nią nie masz nic godniejszego wiary. |
| 14 Dusza bowiem człowieka zwykła czasem więcej objawić niż siedem czat siedzących wysoko dla wypatrywania. |
| 15 A ponad to wszystko proś Najwyższego, aby po drodze prawdy kierował twoimi krokami. |
| 16 Początkiem każdego dzieła - słowo, a przed każdym działaniem - myśl. |
| 17 Korzeniem zamierzeń jest serce, skąd wyrastają cztery gałęzie: |
| 18 dobro i zło, życie i śmierć, a nad tym wszystkim język ma pełną władzę. |
| 19 Bywa mędrzec, który jest mądry dla wielu innych, a dla siebie samego jest niczym; |
| 20 bywa mędrzec, który przez swe mowy jest znienawidzony i wykluczą go z każdej wspaniałej uczty, |
| 21 nie da mu Pan uznania u innych, gdyż nie ma on żadnej mądrości. |
| 22 Bywa mędrzec, który jest mądry dla siebie samego, a owoce jego wiedzy okazują się na jego ciele. |
| 23 Bywa mędrzec, który naród swój wychowuje, a owoce jego rozumu są niezawodne. |
| 24 Kto jest mądry dla siebie, napełniony będzie zadowoleniem, a wszyscy, którzy go widzieć będą, nazwą go szczęśliwym. |
| 25 Życie człowieka ma dni ograniczone, lecz nieprzeliczone są dni Izraela. |
| 26 Mądry uzyska chwałę u swego narodu, a imię jego żyć będzie na wieki. |
| 27 Synu, w życiu doświadczaj siebie samego, patrz, co jest złem dla ciebie, i tego sobie odmów! |
| 28 Nie wszystko służy wszystkim i nie każdy we wszystkim ma upodobanie. |
| 29 Na żadnej uczcie nie bądź nienasycony i nie rzucaj się na potrawy! |
| 30 Z przejedzenia powstaje choroba, a nieumiarkowanie powoduje rozstrój żołądka. |
| 31 Z przejedzenia wielu umarło, ale umiarkowany przedłuży swe życie. |