1 Locutusque est Dominus ad Moysen in monte Sinai di cens: | 1 Parlò Iddio a Moisè nel monte Sinai, e dissegli: |
2 “ Loquere filiis Israel et dices ad eos: Quando ingressi fueritis terram, quam ego dabo vobis, sabbatizet terra sabbatum Domino. | 2 Parla ai figliuoli d'Israel, e di loro: quando sarete entrati nella terra ch' io vi debbo dare, fe sterete le feste ch' io vi dissi. |
3 Sex annis seres agrum tuum et sex annis putabis vineam tuam colligesque fructus eius; | 3 Sei anni seminerai lo tuo campo, e sei anni poterai la tua vigna, e coglierai li frutti che n'uscirà. |
4 septimo autem anno, sabbatum requietionis erit terrae, sabbatum Domino: agrum tuum non seres et vineam tuam non putabis. | 4 Lo settimo anno lascerai riposare la terra, (però che è lo sabbato) del riposo della terra al Signore; lo campo non zapperai, la vigna non poterai. |
5 Quae sponte gignit humus, non metes et uvas vineae tuae non putatae non colliges quasi vindemiam; annus enim requietionis erit terrae. | 5 E se facesse alcuno frutto, non lo cogliere per modo di vendemmia; però che è l'anno che si dee riposare la terra. |
6 Et erit sabbatum terrae vobis in cibum: tibi et servo tuo, ancillae et mercennario tuo et advenis, qui peregrinantur apud te, | 6 Ma saravvi in cibo a te, e al servo tuo ed alle serve tue, e a' peregrini e a' forestieri. |
7 iumentis tuis et animalibus, quae in terra tua sunt, omnia, quae nascuntur, praebebunt cibum.
| 7 Le giumente e le pecore si pasceranno di ogni cosa che nascesse sopra la terra. |
8 Numerabis quoque tibi septem hebdomadas annorum, id est septem septies, quae simul faciunt annos quadraginta novem; | 8 Numererai sette settimane di [anni, cioè sette volte sette, le quali insieme] saranno XLVIIII anni. |
9 et clanges bucina mense septimo, decima die mensis expiationis die clangetis tuba in universa terra vestra. | 9 E lo decimo dì del mese settimo in tutte le vostre terre sarà abbondanza, e farete feste con grandi suoni (e allegrezza). |
10 Sanctificabitisque annum quinquagesimum et vocabitis remissionem in terra cunctis habitatoribus eius: ipse est enim iobeleus. Revertemini unusquisque ad possessionem suam, et unusquisque rediet ad familiam pristinam.
| 10 Lo cinquantesimo anno sì santificherete, e sarà perdonanza a ciascuno di voi in tutte le abitazioni vostre; però ch' è (l'anno del) giubileo. Ciascuno uomo tornerà alla possessione sua, e ciascuno tornerà alla sua prima famiglia, (e sarà libero). |
11 Iobeleus erit vobis quinquagesimus annus. Non seretis neque metetis sponte in agro nascentia neque vineas non putatas vindemiabitis | 11 Però ch' è lo giubileo. Lo anno cinquante simo non seminerete e non vendemmierete; cosa che sia nata da sè nel campo o nella vigna non coglierete; |
12 ob sanctificationem iobelei; sed de agro statim ablatas comedetis fruges. | 12 ma se ne cogliete, mangiatela incontanente; perciò che è la santificazione del giubileo. |
13 Hoc anno iobelei rediet unusquisque vestrum ad possessionem suam.
| 13 E l'anno del giubileo, ciascuno tornerà alla sua possessione. |
14 Quando vendes quippiam civi tuo vel emes ab eo, ne contristet unusquisque fratrem suum; sed iuxta numerum annorum post iobeleum emes ab eo, | 14 E se tu ne vendi e compri nulla del tuo prossimo, non contristare lo tuo fratello; ma secondo lo numero dell' anno del giubileo (rivenderà e tu) compererai da lui; |
15 et iuxta supputationem annorum frugum vendet tibi. | 15 e secondo che la cosa vale, così la ti venderà. |
16 Quanto plures anni remanserint post iobeleum, tanto crescet et pretium; et quanto minus temporis numeraveris, tanto minoris et emptio constabit: tempus enim frugum vendet tibi. | 16 Quanto più anni rimarrà dopo il giubileo, tanto crescerà il prezzo; e quanto manco tempo numererai, tanto manco costerà; però che ti venderà il tempo de' frutti. |
17 Nolite affligere contribules vestros, sed timeas Deum tuum, quia ego Dominus Deus vester.
| 17 Non vogliate affligere i vostri debitori, ma tema ognuno lo suo Iddio; e io sono lo vostro Iddio. |
18 Facite praecepta mea et iudicia, custodite et implete ea, ut habitare possitis in terra absque ullo pavore, | 18 Fate i miei comandamenti, e i miei giudicii servate, acciò che possiate abitare nella terra senza niuna paura. |
19 et gignat vobis humus fructus suos, quibus vescamini usque ad saturitatem, et habitabitis super terram, nullius impetum formidantes.
| 19 E la terra vi darà lo suo frutto, che voi mangiate a saturitade senza niuna paura. |
20 Quod si dixeritis: "Quid comedemus anno septimo, si non seruerimus neque collegerimus fruges nostras?". | 20 E se voi diceste: che mangeremo l'anno settimo, quando noi non semineremo e non ricoglieremo? |
21 Dabo benedictionem meam vobis anno sexto, et faciet fructus trium annorum, | 21 Io vi darò la mia benedizione nell'anno sesto, sicchè farà frutto per tre anni. |
22 seretisque anno octavo et comedetis veteres fruges usque ad nonum annum; donec nova nascantur, edetis vetera.
| 22 L'anno ottavo seminerete (e ricoglierete), e mangerete il seme vecchio persino al nono anno; persino che nascono le nuove, mangiate le vecchie. |
23 Terra quoque non veniet in perpetuum, quia mea est, et vos advenae et coloni mei estis. | 23 Le terre non venderete mai; però ch' elle sono mie, e voi siete forestieri e pigionali miei. |
24 Unde cuncta regio possessionis vestrae sub redemptionis condicione a vobis vendetur.
| 24 Onde chiunque vendesse, venda sotto condizione di redenzione. |
25 Si attenuatus frater tuus vendiderit partem possessionis suae, veniet ut redemptor propinquus eius, et redimet, quod ille vendiderat. | 25 E se per necessità lo prossimo tuo vendesse la sua possessione, e se tu che gli se' vicino vuoi, tu puoi redimere quello che colui ha venduto. |
26 Sin autem non habuerit redemptorem et ipse pretium ad redimendum potuerit invenire, | 26 E se non avesse appresso a sè alcuno,egli potesse trovare danari di ricomperare, |
27 computabuntur fructus ex eo tempore, quo vendidit; et, quod reliquum est, reddet emptori sicque recipiet possessionem suam. | 27 computerassi lo frutto dal tempo che la vendeo; e quello che vi fosse più, renda a colui che la comperò; e in questo modo riavrà la sua possessione, |
28 Quod si non invenerit manus eius, ut reddat pretium, habebit emptor, quod emerat, usque ad annum iobeleum. In ipso enim omnis venditio rediet ad dominum et ad possessorem pristinum.
| 28 E se non potesse trovare da ricomperare, colui che comperò la terra abbila insino al tempo del giubileo. E in quello tempo ogni possessione ritorni al primo possessore. |
29 Qui vendiderit domum intra urbis muros, habebit licentiam redimendi, donec unus impleatur annus. | 29 E chi venderà alcuna cosa che sia dentro alle mura della terra, potralla (ricogliere e) riavere insino ad un anno. |
30 Si non redemerit, et anni circulus fuerit evolutus, emptor possidebit eam et posteri eius in perpetuum; et redimi non poterit, etiam in iobeleo. | 30 E se in capo dell' anno non l'avesse ricolta, lo comperadore la possederà tuttavia, e li suoi successori in perpetuo, o vegna giubileo o non. |
31 Sin autem in villa fuerit domus, quae muros non habet, agrorum iure vendetur: potest redimi et in iobeleo revertetur ad dominum.
| 31 E se la casa fosse in villa che non avesse mura, vendasi al modo della terra, (e quello modo se ne terrà); e se non sarà redenta dinnanzi al giu bileo, nell'anno del giubileo tornerà al primo padrone. |
32 Aedes Levitarum, quae in urbibus possessionis eorum sunt, semper possunt ab eis redimi. | 32 Le case de' Leviti, che sono nelle terre murate, sempre si possono ricomperare. |
33 Si autem quis redemerit a Levitis, domus et urbs in iobeleo revertentur ad dominos; quia domus urbium leviticarum pro possessionibus eorum sunt inter filios Israel. | 33 E se nel tempo del giubileo non fossero ricomperate, ritornino a coloro che le venderono; perciò che le case de' Leviti sono per possessioni (cioè per pigioni) infra i figliuoli d'Israel. |
34 Suburbana autem pascua eorum non venient, quia possessio sempiterna est eis.
| 34 Le ville loro non venderanno; perciò che è possessione loro in sempiterno. |
35 Si attenuatus fuerit frater tuus, et infirma manus eius apud te, suscipies eum quasi advenam et peregrinum, et vivet tecum. | 35 Se il prossimo tuo avesse bisogno di denari, e tu glieli prestassi, come forestiere e peregrino lo riceverai, e viverà appo te. |
36 Ne accipias usuras ab eo nec amplius quam dedisti: time Deum tuum, ut vivere possit frater tuus apud te. | 36 Non gli tòrre usura, nè più che tu gli prestassi. Temi lo tuo Iddio, e viverà lo prossimo tuo appresso di te. |
37 Pecuniam tuam non dabis ei ad usuram nec plus aequo exiges pro cibo tuo. | 37 E la tua pecunia non dara’li ad usura, e non torrai più frutti di quelli che tu hai prestati. |
38 Ego Dominus Deus vester, qui eduxi vos de terra Aegypti, ut darem vobis terram Chanaan et essem vester Deus.
| 38 Io sono Iddio, che vi trassi d'Egitto per darvi la terra Canaan, e per essere il vostro Iddio. |
39 Si paupertate compulsus vendiderit se tibi frater tuus, non eum opprimes servitute servorum, | 39 Se per povertà ti si venderà lo prossimo tuo, non gli fare come a ragazzo. |
40 sed quasi mercennarius et colonus erit tecum. Usque ad annum iobeleum operabitur apud te | 40 Ma fagli come a debitore; insino al giubileo opererà appo te. |
41 et postea egredietur cum liberis suis et revertetur ad cognationem suam et ad possessionem patrum suorum. | 41 E poscia sarà libero, e tornerassi alla casa sua. |
42 Mei enim servi sunt, et ego eduxi eos de terra Aegypti: non venient condicione servorum; | 42 Loro sono miei servi, e io gli cavai d'Egitto; e imperciò non si venderanno al modo di schiavi. |
43 ne affligas eum per po tentiam, sed metuito Deum tuum. | 43 E non gli affligerete per potenza, ma temete Iddio vostro. |
44 Servus et ancilla sint tibi de nationibus, quae in circuitu vestro sunt; de illis emetis servum et ancillam. | 44 Servi e ancille averete della gente che vi sarà da presso, |
45 De filiis quoque advenarum, qui peregrinantur apud vos, emetis et de cognatione eorum, quae est apud vos et quam genuerint in terra vestra, hos habebitis in possessionem | 45 o di forestieri che fossero infra voi, ovver che di costoro fossero nati nella vostra terra. Di costoro averete i famigli, |
46 et hereditario iure transmittetis ad posteros ac possidebitis in aeternum ut servos; fratres autem vestros filios Israel ne opprimatis cum potentia.
| 46 e per ragione di eredità li lascerete alli vostri successori, e possedereteli in eterno; ma alli vostri fratelli, de' figliuoli d'Israel, non farete ingiuria per potenza. |
47 Si invaluerit apud vos manus advenae atque peregrini, et attenuatus frater tuus vendiderit se ei aut cuiquam de stirpe eius, | 47 E se lo forestiere o lo peregrino arricchisse fra voi, e alcuno per povertà de' vostri fratelli si vendesse [ a lui ], ovver ad alcuno della sua stirpe, |
48 post venditionem potest redimi. Unus ex fratribus suis redimet eum | 48 dopo la vendizione si può redimere. Chiun que vorrà, delli suoi fratelli, sì lo potrà redimere, |
49 et patruus et patruelis et consanguineus et affinis. Sin autem et ipse potuerit, redimat se, | 49 ovver lo fratello di suo padre, ovver lo figliuolo dello fratello di suo padre, e ciascuno con sanguineo e affine. E se lui porrà, si potrà redimere, |
50 supputatis dumtaxat cum emptore annis a tempore venditionis suae usque ad annum iobeleum, et pecunia, qua venditus fuerat, iuxta annorum numerum et rationem mercennarii supputata. | 50 computati gli anni dal tempo della vendizion sua persino all'anno del giubileo, e sottratta la pecunia, della qual lui fu venduto, secondo gli anni del giubileo, per ragion di mercenario. |
51 Si plures fuerint anni, qui remanent usque ad iobeleum, secundum hos reddet et pretium redemptionis de pecunia emptionis; | 51 E se gli anni che rimangono insino al giubileo saranno più, secondo questi darà il prezzo. |
52 si pauci, ponet rationem cum eo; iuxta annorum numerum reddet emptori, quod reliquum est annorum, | 52 Se pochi, porrà ragione con lui secondo lo numero degli anni, e restituirà a colui che lo com però lo residuo delli anni, |
53 quibus ante servivit, mercedibus mercennarii imputatis. Non affliget eum violenter in conspectu tuo.
| 53 nelli quali lui per avanti gli avea servito, computata la mercede. Non lo affligerà alcuno nel cospetto tuo violentemente. |
54 Quod si per haec redimi non potuerit, anno iobeleo egredietur cum liberis suis: | 54 E se per questo modo non si potrà redimere, nell'anno del giubileo uscirà con li suoi figliuoli. |
55 mei sunt enim servi filii Israel, quos eduxi de terra Aegypti. Ego Dominus Deus vester ”.
| 55 Miei sono li servi figliuoli d'Israel, li quali io edussi della terra d'Egitto. |