Matthew 5

NEW JERUSALEM	Biblia Tysiąclecia
1 Seeing the crowds, he went onto the mountain. And when he was seated his disciples came to him.	1 Jezus, widząc tłumy, wyszedł na górę. A gdy usiadł, przystąpili do Niego Jego uczniowie.
2 Then he began to speak. This is what he taught them:	2 Wtedy otworzył swoje usta i nauczał ich tymi słowami:
3 How blessed are the poor in spirit: the kingdom of Heaven is theirs.	3 Błogosławieni ubodzy w duchu, albowiem do nich należy królestwo niebieskie.
4 Blessed are the gentle: they shal have the earth as inheritance.	4 Błogosławieni, którzy się smucą, albowiem oni będą pocieszeni.
5 Blessed are those who mourn: they shal be comforted.	5 Błogosławieni cisi, albowiem oni na własność posiądą ziemię.
6 Blessed are those who hunger and thirst for uprightness: they shal have their fil .	6 Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości, albowiem oni będą nasyceni.
7 Blessed are the merciful: they shal have mercy shown them.	7 Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią.
8 Blessed are the pure in heart: they shal see God.	8 Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą.
9 Blessed are the peacemakers: they shal be recognised as children of God.	9 Błogosławieni, którzy wprowadzają pokój, albowiem oni będą nazwani synami Bożymi.
10 Blessed are those who are persecuted in the cause of uprightness: the kingdom of Heaven is theirs.	10 Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości, albowiem do nich należy królestwo niebieskie.
11 'Blessed are you when people abuse you and persecute you and speak al kinds of calumny againstyou falsely on my account.	11 Błogosławieni jesteście, gdy /ludzie/ wam urągają i prześladują was, i gdy z mego powodu mówią kłamliwie wszystko złe na was.
12 Rejoice and be glad, for your reward will be great in heaven; this is how they persecuted the prophetsbefore you.	12 Cieszcie się i radujcie, albowiem wasza nagroda wielka jest w niebie. Tak bowiem prześladowali proroków, którzy byli przed wami.
13 'You are salt for the earth. But if salt loses its taste, what can make it salty again? It is good fornothing, and can only be thrown out to be trampled under people's feet.	13 Wy jesteście solą dla ziemi. Lecz jeśli sól utraci swój smak, czymże ją posolić? Na nic się już nie przyda, chyba na wyrzucenie i podeptanie przez ludzi.
14 'You are light for the world. A city built on a hil -top cannot be hidden.	14 Wy jesteście światłem świata. Nie może się ukryć miasto położone na górze.
15 No one lights a lamp to put it under a tub; they put it on the lamp-stand where it shines for everyone inthe house.	15 Nie zapala się też światła i nie stawia pod korcem, ale na świeczniku, aby świeciło wszystkim, którzy są w domu.
16 In the same way your light must shine in people's sight, so that, seeing your good works, they maygive praise to your Father in heaven.	16 Tak niech świeci wasze światło przed ludźmi, aby widzieli wasze dobre uczynki i chwalili Ojca waszego, który jest w niebie.
17 'Do not imagine that I have come to abolish the Law or the Prophets. I have come not to abolish but tocomplete them.	17 Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo albo Proroków. Nie przyszedłem znieść, ale wypełnić.
18 In truth I tell you, till heaven and earth disappear, not one dot, not one little stroke, is to disappear fromthe Law until al its purpose is achieved.	18 Zaprawdę bowiem powiadam wam: Dopóki niebo i ziemia nie przeminą, ani jedna jota, ani jedna kreska nie zmieni się w Prawie, aż się wszystko spełni.
19 Therefore, anyone who infringes even one of the least of these commandments and teaches others todo the same wil be considered the least in the kingdom of Heaven; but the person who keeps them and teachesthem wil be considered great in the kingdom of Heaven.	19 Ktokolwiek więc zniósłby jedno z tych przykazań, choćby najmniejszych, i uczyłby tak ludzi, ten będzie najmniejszy w królestwie niebieskim. A kto je wypełnia i uczy wypełniać, ten będzie wielki w królestwie niebieskim.
20 'For I tell you, if your uprightness does not surpass that of the scribes and Pharisees, you wil neverget into the kingdom of Heaven.	20 Bo powiadam wam: Jeśli wasza sprawiedliwość nie będzie większa niż uczonych w Piśmie i faryzeuszów, nie wejdziecie do królestwa niebieskiego.
21 'You have heard how it was said to our ancestors, You shal not kil ; and if anyone does kil he mustanswer for it before the court.	21 Słyszeliście, że powiedziano przodkom: Nie zabijaj; a kto by się dopuścił zabójstwa, podlega sądowi.
22 But I say this to you, anyone who is angry with a brother wil answer for it before the court; anyone whocal s a brother "Fool" wil answer for it before the Sanhedrin; and anyone who cal s him "Traitor" wil answer for it in hel fire.	22 A Ja wam powiadam: Każdy, kto się gniewa na swego brata, podlega sądowi. A kto by rzekł swemu bratu: Raka, podlega Wysokiej Radzie. A kto by mu rzekł: Bezbożniku, podlega karze piekła ognistego.
23 So then, if you are bringing your offering to the altar and there remember that your brother hassomething against you,	23 Jeśli więc przyniesiesz dar swój przed ołtarz i tam wspomnisz, że brat twój ma coś przeciw tobie,
24 leave your offering there before the altar, go and be reconciled with your brother first, and then comeback and present your offering.	24 zostaw tam dar swój przez ołtarzem, a najpierw idź i pojednaj się z bratem swoim. Potem przyjdź i dar swój ofiaruj!
25 Come to terms with your opponent in good time while you are stil on the way to the court with him, orhe may hand you over to the judge and the judge to the officer, and you wil be thrown into prison.	25 Pogódź się ze swoim przeciwnikiem szybko, dopóki jesteś z nim w drodze, by cię przeciwnik nie podał sędziemu, a sędzia dozorcy, i aby nie wtrącono cię do więzienia.
26 In truth I tell you, you wil not get out til you have paid the last penny.	26 Zaprawdę, powiadam ci: nie wyjdziesz stamtąd, aż zwrócisz ostatni grosz.
27 'You have heard how it was said, You shall not commit adultery.	27 Słyszeliście, że powiedziano: Nie cudzołóż!
28 But I say this to you, if a man looks at a woman lustfully, he has already committed adultery with her inhis heart.	28 A Ja wam powiadam: Każdy, kto pożądliwie patrzy na kobietę, już się w swoim sercu dopuścił z nią cudzołóstwa.
29 If your right eye should be your downfal , tear it out and throw it away; for it wil do you less harm tolose one part of yourself than to have your whole body thrown into hell.	29 Jeśli więc prawe twoje oko jest ci powodem do grzechu, wyłup je i odrzuć od siebie. Lepiej bowiem jest dla ciebie, gdy zginie jeden z twoich członków, niż żeby całe twoje ciało miało być wrzucone do piekła.
30 And if your right hand should be your downfall, cut it off and throw it away; for it wil do you less harmto lose one part of yourself than to have your whole body go to hel .	30 I jeśli prawa twoja ręka jest ci powodem do grzechu, odetnij ją i odrzuć od siebie. Lepiej bowiem jest dla ciebie, gdy zginie jeden z twoich członków, niż żeby całe twoje ciało miało iść do piekła.
31 'It has also been said, Anyone who divorces his wife must give her a writ of dismissal.	31 Powiedziano też: Jeśli kto chce oddalić swoją żonę, niech jej da list rozwodowy.
32 But I say this to you, everyone who divorces his wife, except for the case of an il icit marriage, makesher an adulteress; and anyone who marries a divorced woman commits adultery.	32 A ja wam powiadam: Każdy, kto oddala swoją żonę - poza wypadkiem nierządu - naraża ją na cudzołóstwo; a kto by oddaloną wziął za żonę, dopuszcza się cudzołóstwa.
33 'Again, you have heard how it was said to our ancestors, You must not break your oath, but must fulfilyour oaths to the Lord.	33 Słyszeliście również, że powiedziano przodkom: Nie będziesz fałszywie przysięgał, lecz dotrzymasz Panu swej przysięgi.
34 But I say this to you, do not swear at al , either by heaven, since that is God's throne;	34 A Ja wam powiadam: Wcale nie przysięgajcie - ani na niebo, bo jest tronem Bożym;
35 or by earth, since that is his footstool; or by Jerusalem, since that is the city of the great King.	35 ani na ziemię, bo jest podnóżkiem stóp Jego; ani na Jerozolimę, bo jest miastem wielkiego Króla.
36 Do not swear by your own head either, since you cannot turn a single hair white or black.	36 Ani na swoją głowę nie przysięgaj, bo nie możesz nawet jednego włosa uczynić białym albo czarnym.
37 All you need say is "Yes" if you mean yes, "No" if you mean no; anything more than this comes from the Evil One.	37 Niech wasza mowa będzie: Tak, tak; nie, nie. A co nadto jest, od Złego pochodzi.
38 'You have heard how it was said: Eye for eye and tooth for tooth.	38 Słyszeliście, że powiedziano: Oko za oko i ząb za ząb!
39 But I say this to you: offer no resistance to the wicked. On the contrary, if anyone hits you on the rightcheek, offer him the other as wel ;	39 A Ja wam powiadam: Nie stawiajcie oporu złemu. Lecz jeśli cię kto uderzy w prawy policzek, nadstaw mu i drugi!
40 if someone wishes to go to law with you to get your tunic, let him have your cloak as well.	40 Temu, kto chce prawować się z tobą i wziąć twoją szatę, odstąp i płaszcz!
41 And if anyone requires you to go one mile, go two miles with him.	41 Zmusza cię kto, żeby iść z nim tysiąc kroków, idź dwa tysiące!
42 Give to anyone who asks you, and if anyone wants to borrow, do not turn away.	42 Daj temu, kto cię prosi, i nie odwracaj się od tego, kto chce pożyczyć od ciebie.
43 'You have heard how it was said, You wil love your neighbour and hate your enemy.	43 Słyszeliście, że powiedziano: Będziesz miłował swego bliźniego, a nieprzyjaciela swego będziesz nienawidził.
44 But I say this to you, love your enemies and pray for those who persecute you;	44 A Ja wam powiadam: Miłujcie waszych nieprzyjaciół i módlcie się za tych, którzy was prześladują;
45 so that you may be children of your Father in heaven, for he causes his sun to rise on the bad as wellas the good, and sends down rain to fal on the upright and the wicked alike.	45 tak będziecie synami Ojca waszego, który jest w niebie; ponieważ On sprawia, że słońce Jego wschodzi nad złymi i nad dobrymi, i On zsyła deszcz na sprawiedliwych i niesprawiedliwych.
46 For if you love those who love you, what reward will you get? Do not even the tax col ectors do asmuch?	46 Jeśli bowiem miłujecie tych, którzy was miłują, cóż za nagrodę mieć będziecie? Czyż i celnicy tego nie czynią?
47 And if you save your greetings for your brothers, are you doing anything exceptional?	47 I jeśli pozdrawiacie tylko swych braci, cóż szczególnego czynicie? Czyż i poganie tego nie czynią?
48 Do not even the gentiles do as much? You must therefore be perfect, just as your heavenly Father isperfect.'	48 Bądźcie więc wy doskonali, jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski.