ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟΝ - Deuteronomio - Deuteronomy 4

LXX	NOVA VULGATA
1 και νυν ισραηλ ακουε των δικαιωματων και των κριματων οσα εγω διδασκω υμας σημερον ποιειν ινα ζητε και πολυπλασιασθητε και εισελθοντες κληρονομησητε την γην ην κυριος ο θεος των πατερων υμων διδωσιν υμιν	1 Et nunc, Israel, audi praecepta et iudicia, quae ego doceo vos, ut facientes ea vivatis et ingredientes possideatis terram, quam Dominus, Deus patrum vestrorum, daturus est vobis.
2 ου προσθησετε προς το ρημα ο εγω εντελλομαι υμιν και ουκ αφελειτε απ' αυτου φυλασσεσθε τας εντολας κυριου του θεου υμων οσα εγω εντελλομαι υμιν σημερον	2 Non addetis ad verbum, quod vobis loquor, neque auferetis ex eo; custodite mandata Domini Dei vestri, quae ego praecipio vobis.
3 οι οφθαλμοι υμων εωρακασιν παντα οσα εποιησεν κυριος ο θεος ημων τω βεελφεγωρ οτι πας ανθρωπος οστις επορευθη οπισω βεελφεγωρ εξετριψεν αυτον κυριος ο θεος υμων εξ υμων	3 Oculi vestri viderunt omnia, quae fecit Dominus contra Baalphegor, quomodo contriverit omnes cultores eius de medio vestri;
4 υμεις δε οι προσκειμενοι κυριω τω θεω υμων ζητε παντες εν τη σημερον	4 vos autem, qui adhaeretis Domino Deo vestro, vivitis universi usque in praesentem diem.
5 ιδετε δεδειχα υμιν δικαιωματα και κρισεις καθα ενετειλατο μοι κυριος ποιησαι ουτως εν τη γη εις ην υμεις εισπορευεσθε εκει κληρονομειν αυτην	5 En docui vos praecepta atque iudicia, sicut mandavit mihi Dominus Deus meus, ut faceretis ea in terra, quam possessuri estis,
6 και φυλαξεσθε και ποιησετε οτι αυτη η σοφια υμων και η συνεσις εναντιον παντων των εθνων οσοι εαν ακουσωσιν παντα τα δικαιωματα ταυτα και ερουσιν ιδου λαος σοφος και επιστημων το εθνος το μεγα τουτο	6 et observaretis et impleretis opere. Haec est enim vestra sapientia et intellectus coram populis, ut audientes universa praecepta haec dicant: “En populus sapiens et intellegens, gens magna haec!”.
7 οτι ποιον εθνος μεγα ω εστιν αυτω θεος εγγιζων αυτοις ως κυριος ο θεος ημων εν πασιν οις εαν αυτον επικαλεσωμεθα	7 Quae est enim alia natio tam grandis, quae habeat deos appropinquantes sibi, sicut Dominus Deus noster adest cunctis obsecrationibus nostris?
8 και ποιον εθνος μεγα ω εστιν αυτω δικαιωματα και κριματα δικαια κατα παντα τον νομον τουτον ον εγω διδωμι ενωπιον υμων σημερον	8 Et quae est alia gens sic inclita, ut habeat praecepta iustaque iudicia, sicut est universa lex haec, quam ego proponam hodie ante oculos vestros?
9 προσεχε σεαυτω και φυλαξον την ψυχην σου σφοδρα μη επιλαθη παντας τους λογους ους εωρακασιν οι οφθαλμοι σου και μη αποστητωσαν απο της καρδιας σου πασας τας ημερας της ζωης σου και συμβιβασεις τους υιους σου και τους υιους των υιων σου	9 Custodi igitur temetipsum et animam tuam sollicite, ne obliviscaris verborum, quae viderunt oculi tui, et ne excidant de corde tuo cunctis diebus vitae tuae. Docebis ea filios ac nepotes tuos
10 ημεραν ην εστητε εναντιον κυριου του θεου υμων εν χωρηβ τη ημερα της εκκλησιας οτε ειπεν κυριος προς με εκκλησιασον προς με τον λαον και ακουσατωσαν τα ρηματα μου οπως μαθωσιν φοβεισθαι με πασας τας ημερας ας αυτοι ζωσιν επι της γης και τους υιους αυτων διδαξωσιν	10 die, in quo stetisti coram Domino Deo tuo in Horeb, quando Dominus locutus est mihi: “Congrega ad me populum, ut audiant sermones meos et discant timere me omni tempore, quo vivunt in terra, doceantque filios suos”.
11 και προσηλθετε και εστητε υπο το ορος και το ορος εκαιετο πυρι εως του ουρανου σκοτος γνοφος θυελλα φωνη μεγαλη	11 Et accessistis et stetistis ad radices montis, qui ardebat usque ad caelum, erantque in eo tenebrae, nubes et caligo.
12 και ελαλησεν κυριος προς υμας εκ μεσου του πυρος φωνην ρηματων υμεις ηκουσατε και ομοιωμα ουκ ειδετε αλλ' η φωνην	12 Locutusque est Dominus ad vos de medio ignis; vocem verborum audistis et formam penitus non vidistis.
13 και ανηγγειλεν υμιν την διαθηκην αυτου ην ενετειλατο υμιν ποιειν τα δεκα ρηματα και εγραψεν αυτα επι δυο πλακας λιθινας	13 Et ostendit vobis pactum suum, quod praecepit, ut faceretis, et decem verba, quae scripsit in duabus tabulis lapideis.
14 και εμοι ενετειλατο κυριος εν τω καιρω εκεινω διδαξαι υμας δικαιωματα και κρισεις ποιειν αυτα υμας επι της γης εις ην υμεις εισπορευεσθε εκει κληρονομειν αυτην	14 Mihique mandavit in illo tempore, ut docerem vos praecepta et iudicia, quae facere deberetis in terra, quam possessuri estis.
15 και φυλαξεσθε σφοδρα τας ψυχας υμων οτι ουκ ειδετε ομοιωμα εν τη ημερα η ελαλησεν κυριος προς υμας εν χωρηβ εν τω ορει εκ μεσου του πυρος	15 Custodite igitur sollicite animas vestras. Non vidistis aliquam similitudinem in die, qua locutus est vobis Dominus in Horeb de medio ignis;
16 μη ανομησητε και ποιησητε υμιν εαυτοις γλυπτον ομοιωμα πασαν εικονα ομοιωμα αρσενικου η θηλυκου	16 ne forte corrupti faciatis vobis sculptam similitudinem, imaginem masculi vel feminae,
17 ομοιωμα παντος κτηνους των οντων επι της γης ομοιωμα παντος ορνεου πτερωτου ο πεταται υπο τον ουρανον	17 similitudinem omnium iumentorum, quae sunt super terram, vel avium sub caelo volantium
18 ομοιωμα παντος ερπετου ο ερπει επι της γης ομοιωμα παντος ιχθυος οσα εστιν εν τοις υδασιν υποκατω της γης	18 atque reptilium, quae moventur in terra, sive piscium, qui sub terra morantur in aquis;
19 και μη αναβλεψας εις τον ουρανον και ιδων τον ηλιον και την σεληνην και τους αστερας και παντα τον κοσμον του ουρανου πλανηθεις προσκυνησης αυτοις και λατρευσης αυτοις α απενειμεν κυριος ο θεος σου αυτα πασιν τοις εθνεσιν τοις υποκατω του ουρανου	19 et ne forte oculis elevatis ad caelum videas solem et lunam et astra, omnem exercitum caeli, et errore deceptus adores ea et colas, quae attribuit Dominus Deus tuus cunctis gentibus, quae sub caelo sunt.
20 υμας δε ελαβεν ο θεος και εξηγαγεν υμας εκ της καμινου της σιδηρας εξ αιγυπτου ειναι αυτω λαον εγκληρον ως εν τη ημερα ταυτη	20 Vos autem tulit Dominus et eduxit de fornace ferrea Aegypti, ut haberet populum hereditarium, sicut est in praesenti die.
21 και κυριος εθυμωθη μοι περι των λεγομενων υφ' υμων και ωμοσεν ινα μη διαβω τον ιορδανην τουτον και ινα μη εισελθω εις την γην ην κυριος ο θεος διδωσιν σοι εν κληρω	21 Iratusque est Dominus contra me propter sermones vestros et iuravit, ut non transirem Iordanem nec ingrederer terram optimam, quam Dominus Deus tuus daturus est tibi in haereditatem.
22 εγω γαρ αποθνησκω εν τη γη ταυτη και ου διαβαινω τον ιορδανην τουτον υμεις δε διαβαινετε και κληρονομησετε την γην την αγαθην ταυτην	22 Ecce morior in hac humo, non transibo Iordanem; vos transibitis et possidebitis terram egregiam hanc.
23 προσεχετε υμεις μη επιλαθησθε την διαθηκην κυριου του θεου υμων ην διεθετο προς υμας και ποιησητε υμιν εαυτοις γλυπτον ομοιωμα παντων ων συνεταξεν κυριος ο θεος σου	23 Cavete, ne quando obliviscamini pacti Domini Dei vestri, quod pepigit vobiscum, et faciatis vobis sculptam similitudinem omnium, quae fieri Dominus Deus tuus prohibuit;
24 οτι κυριος ο θεος σου πυρ καταναλισκον εστιν θεος ζηλωτης	24 quia Dominus Deus tuus ignis consumens est, Deus aemulator.
25 εαν δε γεννησης υιους και υιους των υιων σου και χρονισητε επι της γης και ανομησητε και ποιησητε γλυπτον ομοιωμα παντος και ποιησητε τα πονηρα εναντιον κυριου του θεου υμων παροργισαι αυτον	25 Si genueris filios ac nepotes, et morati fueritis in terra corruptique feceritis aliquam similitudinem sculptam patrantes malum coram Domino Deo tuo, ut eum ad iracundiam provocetis,
26 διαμαρτυρομαι υμιν σημερον τον τε ουρανον και την γην οτι απωλεια απολεισθε απο της γης εις ην υμεις διαβαινετε τον ιορδανην εκει κληρονομησαι αυτην ουχι πολυχρονιειτε ημερας επ' αυτης αλλ' η εκτριβη εκτριβησεσθε	26 testes invoco contra vos hodie caelum et terram, cito perituros vos esse de terra, quam, transito Iordane, possessuri estis: non habitabitis in ea longo tempore, sed delebit vos Dominus
27 και διασπερει κυριος υμας εν πασιν τοις εθνεσιν και καταλειφθησεσθε ολιγοι αριθμω εν τοις εθνεσιν εις ους εισαξει κυριος υμας εκει	27 atque disperget in gentes, et remanebitis pauci in nationibus, ad quas vos ducturus est Dominus.
28 και λατρευσετε εκει θεοις ετεροις εργοις χειρων ανθρωπων ξυλοις και λιθοις οι ουκ οψονται ουδε μη ακουσωσιν ουτε μη φαγωσιν ουτε μη οσφρανθωσιν	28 Ibique servietis diis, qui hominum manu fabricati sunt, ligno et lapidi, qui non vident nec audiunt nec comedunt nec odorantur.
29 και ζητησετε εκει κυριον τον θεον υμων και ευρησετε οταν εκζητησητε αυτον εξ ολης της καρδιας σου και εξ ολης της ψυχης σου εν τη θλιψει σου	29 Cumque quaesieris ibi Dominum Deum tuum, invenies eum, si tamen toto corde quaesieris eum et tota anima tua.
30 και ευρησουσιν σε παντες οι λογοι ουτοι επ' εσχατω των ημερων και επιστραφηση προς κυριον τον θεον σου και εισακουση της φωνης αυτου	30 Postquam in tribulatione tua te invenerint omnia, quae praedicta sunt, novissimo tempore reverteris ad Dominum Deum tuum et audies vocem eius;
31 οτι θεος οικτιρμων κυριος ο θεος σου ουκ εγκαταλειψει σε ουδε μη εκτριψει σε ουκ επιλησεται την διαθηκην των πατερων σου ην ωμοσεν αυτοις	31 quia Deus misericors Dominus Deus tuus est, non dimittet te nec omnino delebit neque obliviscetur pacti, in quo iuravit patribus tuis.
32 επερωτησατε ημερας προτερας τας γενομενας προτερας σου απο της ημερας ης εκτισεν ο θεος ανθρωπον επι της γης και επι το ακρον του ουρανου εως ακρου του ουρανου ει γεγονεν κατα το ρημα το μεγα τουτο ει ηκουσται τοιουτο	32 Interroga de diebus antiquis, qui fuerunt ante te ex die, quo creavit Deus hominem super terram, et a summo caeli usque ad summum eius, si facta est aliquando huiuscemodi res magna, aut umquam cognitum est,
33 ει ακηκοεν εθνος φωνην θεου ζωντος λαλουντος εκ μεσου του πυρος ον τροπον ακηκοας συ και εζησας	33 num audivit populus vocem Dei loquentis de medio ignis, sicut tu audisti et vixisti?
34 ει επειρασεν ο θεος εισελθων λαβειν εαυτω εθνος εκ μεσου εθνους εν πειρασμω και εν σημειοις και εν τερασιν και εν πολεμω και εν χειρι κραταια και εν βραχιονι υψηλω και εν οραμασιν μεγαλοις κατα παντα οσα εποιησεν κυριος ο θεος ημων εν αιγυπτω ενωπιον σου βλεποντος	34 Aut tentavit Deus, ut ingrederetur et tolleret sibi gentem de medio nationis per tentationes, signa atque portenta, per pugnam et robustam manum extentumque brachium et terrores magnos, iuxta omnia, quae fecit pro vobis Dominus Deus vester in Aegypto, videntibus oculis tuis?
35 ωστε ειδησαι σε οτι κυριος ο θεος σου ουτος θεος εστιν και ουκ εστιν ετι πλην αυτου	35 Tibi monstratum est, ut scires quoniam Dominus ipse est Deus, et non est alius praeter eum.
36 εκ του ουρανου ακουστη εγενετο η φωνη αυτου παιδευσαι σε και επι της γης εδειξεν σοι το πυρ αυτου το μεγα και τα ρηματα αυτου ηκουσας εκ μεσου του πυρος	36 De caelo te fecit audire vocem suam, ut doceret te, et in terra ostendit tibi ignem suum maximum; et audisti verba illius de medio ignis,
37 δια το αγαπησαι αυτον τους πατερας σου και εξελεξατο το σπερμα αυτων μετ' αυτους υμας και εξηγαγεν σε αυτος εν τη ισχυι αυτου τη μεγαλη εξ αιγυπτου	37 quia dilexit patres tuos et elegit semen eorum post eos. Eduxitque te vultu suo in virtute sua magna ex Aegypto,
38 εξολεθρευσαι εθνη μεγαλα και ισχυροτερα σου προ προσωπου σου εισαγαγειν σε δουναι σοι την γην αυτων κληρονομειν καθως εχεις σημερον	38 ut expelleret nationes maiores et fortiores te in introitu tuo et introduceret te daretque tibi terram earum in possessionem, sicut cernis in praesenti die.
39 και γνωση σημερον και επιστραφηση τη διανοια οτι κυριος ο θεος σου ουτος θεος εν τω ουρανω ανω και επι της γης κατω και ουκ εστιν ετι πλην αυτου	39 Scito ergo hodie et cogitato in corde tuo quod Dominus ipse sit Deus in caelo sursum et in terra deorsum, et non sit alius.
40 και φυλαξη τα δικαιωματα αυτου και τας εντολας αυτου οσας εγω εντελλομαι σοι σημερον ινα ευ σοι γενηται και τοις υιοις σου μετα σε οπως μακροημεροι γενησθε επι της γης ης κυριος ο θεος σου διδωσιν σοι πασας τας ημερας	40 Custodi praecepta eius atque mandata, quae ego praecipio tibi hodie, ut bene sit tibi et filiis tuis post te, et permaneas multo tempore super terram, quam Dominus Deus tuus daturus est tibi ”.
41 τοτε αφωρισεν μωυσης τρεις πολεις περαν του ιορδανου απο ανατολων ηλιου	41 Tunc separavit Moyses tres civitates trans Iordanem ad orientalem plagam,
42 φυγειν εκει τον φονευτην ος αν φονευση τον πλησιον ουκ ειδως και ουτος ου μισων αυτον προ της εχθες και τριτης και καταφευξεται εις μιαν των πολεων τουτων και ζησεται	42 ut confugiat ad eas, qui occiderit nolens proximum suum, nec fuerit inimicus ante unum et alterum diem, et ad harum aliquam urbium possit evadere et vivat:
43 την βοσορ εν τη ερημω εν τη γη τη πεδινη τω ρουβην και την ραμωθ εν γαλααδ τω γαδδι και την γαυλων εν βασαν τω μανασση	43 Bosor in solitudine, quae sita est in terra campestri, pro tribu Ruben, et Ramoth in Galaad pro tribu Gad et Golan in Basan pro tribu Manasse.
44 ουτος ο νομος ον παρεθετο μωυσης ενωπιον υιων ισραηλ	44 Ista est lex, quam proposuit Moyses coram filiis Israel;
45 ταυτα τα μαρτυρια και τα δικαιωματα και τα κριματα οσα ελαλησεν μωυσης τοις υιοις ισραηλ εν τη ερημω εξελθοντων αυτων εκ γης αιγυπτου	45 haec testimonia et praecepta atque iudicia, quae locutus est ad filios Israel, quando egressi sunt de Aegypto,
46 εν τω περαν του ιορδανου εν φαραγγι εγγυς οικου φογωρ εν γη σηων βασιλεως των αμορραιων ος κατωκει εν εσεβων ους επαταξεν μωυσης και οι υιοι ισραηλ εξελθοντων αυτων εκ γης αιγυπτου	46 trans Iordanem in valle contra Bethphegor, in terra Sehon regis Amorraei, qui habitavit in Hesebon, quem percussit Moyses et filii Israel egressi ex Aegypto.
47 και εκληρονομησαν την γην αυτου και την γην ωγ βασιλεως της βασαν δυο βασιλεων των αμορραιων οι ησαν περαν του ιορδανου κατ' ανατολας ηλιου	47 Et possederunt terram eius et terram Og regis Basan, duorum regum Amorraeorum, qui erant trans Iordanem ad solis ortum,
48 απο αροηρ η εστιν επι του χειλους χειμαρρου αρνων και επι του ορους του σηων ο εστιν αερμων	48 ab Aroer, quae sita est super ripam torrentis Arnon, usque ad montem Sion, qui est Hermon,
49 πασαν την αραβα περαν του ιορδανου κατ' ανατολας ηλιου υπο ασηδωθ την λαξευτην	49 omnem Arabam trans Iordanem ad orientalem plagam usque ad mare Arabae et usque ad radices montis Phasga.