1 μετ' ολιγον δε παντελως χρονισκον λυσιας επιτροπος του βασιλεως και συγγενης και επι των πραγματων λιαν βαρεως φερων επι τοις γεγονοσι | 1 Très peu de temps après, Lysias, tuteur et parent du roi, à la tête des affaires du royaume, trèsaffecté par les derniers événements, |
2 συναθροισας περι τας οκτω μυριαδας και την ιππον απασαν παρεγινετο επι τους ιουδαιους λογιζομενος την μεν πολιν ελλησιν οικητηριον ποιησειν | 2 assembla environ 80.000 hommes de pied, avec toute sa cavalerie, et se mit en marche contreles Juifs, comptant bien faire de la Ville sainte une résidence pour les Grecs, |
3 το δε ιερον αργυρολογητον καθως τα λοιπα των εθνων τεμενη πρατην δε κατα ετος την αρχιερωσυνην ποιησειν | 3 soumettre le sanctuaire à un impôt comme les autres lieux de culte des nations et vendre tousles ans la dignité de grand prêtre, |
4 ουδαμως επιλογιζομενος το του θεου κρατος πεφρενωμενος δε ταις μυριασιν των πεζων και ταις χιλιασιν των ιππεων και τοις ελεφασιν τοις ογδοηκοντα | 4 ne tenant aucun compte de la puissance de Dieu, mais pleinement confiant dans ses myriadesde fantassins, dans ses milliers de cavaliers et ses 80 éléphants. |
5 εισελθων δε εις την ιουδαιαν και συνεγγισας βαιθσουρα οντι μεν ερυμνω χωριω ιεροσολυμων δε απεχοντι ωσει σταδιους πεντε τουτο εθλιβεν | 5 Ayant donc pénétré en Judée, il s'approcha de Bethsour, qui est une place forte distante deJérusalem d'environ cinq schoenes, et la pressa vivement. |
6 ως δε μετελαβον οι περι τον μακκαβαιον πολιορκουντα αυτον τα οχυρωματα μετα οδυρμων και δακρυων ικετευον συν τοις οχλοις τον κυριον αγαθον αγγελον αποστειλαι προς σωτηριαν τω ισραηλ | 6 Lorsque Maccabée et les siens apprirent que Lysias assiégeait les forteresses, ils prièrent leSeigneur avec gémissements et larmes, de concert avec la foule, d'envoyer un bon ange à Israël pour le sauver. |
7 αυτος δε πρωτος ο μακκαβαιος αναλαβων τα οπλα προετρεψατο τους αλλους αμα αυτω διακινδυνευοντας επιβοηθειν τοις αδελφοις αυτων ομου δε και προθυμως εξωρμησαν | 7 Maccabée lui-même, prenant les armes le premier, exhorta les autres à s'exposer avec lui audanger pour secourir leurs frères. Ceux-là donc s'élancèrent ensemble, remplis d'ardeur; |
8 αυτοθι δε προς τοις ιεροσολυμοις οντων εφανη προηγουμενος αυτων εφιππος εν λευκη εσθητι πανοπλιαν χρυσην κραδαινων | 8 ils se trouvaient encore près de Jérusalem lorsqu'un cavalier vêtu de blanc apparut à leur tête,agitant des armes d'or. |
9 ομου δε παντες ευλογησαν τον ελεημονα θεον και επερρωσθησαν ταις ψυχαις ου μονον ανθρωπους θηρας δε τους αγριωτατους και σιδηρα τειχη τιτρωσκειν οντες ετοιμοι | 9 Alors tous à la fois bénirent le Dieu miséricordieux et se sentirent animés d'une telle ardeurqu'ils étaient prêts à transpercer, non seulement des hommes, mais encore les bêtes les plus sauvages et desmurailles de fer. |
10 προηγον εν διασκευη τον απ' ουρανου συμμαχον εχοντες ελεησαντος αυτους του κυριου | 10 Ils s'avancèrent en ordre de bataille, aidés par un allié venu du ciel, le Seigneur ayant eupitié d'eux. |
11 λεοντηδον δε εντιναξαντες εις τους πολεμιους κατεστρωσαν αυτων χιλιους προς τοις μυριοις ιππεις δε εξακοσιους προς τοις χιλιοις τους δε παντας ηναγκασαν φευγειν | 11 Ils foncèrent donc à la façon des lions sur les ennemis, couchèrent sur le sol 11.000fantassins et 1.600 cavaliers, et contraignirent tous les autres à fuir. |
12 οι πλειονες δε αυτων τραυματιαι γυμνοι διεσωθησαν και αυτος δε ο λυσιας αισχρως φευγων διεσωθη | 12 La plupart n'en réchappèrent que blessés et sans armes. Lysias lui-même sauva sa vie parune fuite honteuse. |
13 ουκ ανους δε υπαρχων προς εαυτον αντιβαλλων το γεγονος περι αυτον ελαττωμα και συννοησας ανικητους ειναι τους εβραιους του δυναμενου θεου συμμαχουντος αυτοις | 13 Mais Lysias, qui ne manquait pas de sens, réfléchit sur le revers qu'il venait d'essuyer;comprenant que les Hébreux étaient invincibles puisque le Dieu puissant combattait avec eux, il leur envoya unedéputation |
14 προσαποστειλας επεισεν συλλυεσθαι επι πασι τοις δικαιοις και διοτι και τον βασιλεα πεισει φιλον αυτοις αναγκαζων γενεσθαι | 14 pour les amener à un arrangement sous toutes conditions équitables, et leur promettait decontraindre le roi à devenir leur ami. |
15 επενευσεν δε ο μακκαβαιος επι πασιν οις ο λυσιας παρεκαλει του συμφεροντος φροντιζων οσα γαρ ο μακκαβαιος επεδωκεν τω λυσια δια γραπτων περι των ιουδαιων συνεχωρησεν ο βασιλευς | 15 Maccabée consentit à tout ce que proposait Lysias, n'ayant souci que du bien public. Tout ceque Maccabée transmit par écrit à Lysias au sujet des Juifs, le roi l'accorda. |
16 ησαν γαρ αι γεγραμμεναι τοις ιουδαιοις επιστολαι παρα μεν λυσιου περιεχουσαι τον τροπον τουτον λυσιας τω πληθει των ιουδαιων χαιρειν | 16 La lettre écrite aux Juifs par Lysias était ainsi libellée: "Lysias au peuple juif, salut. |
17 ιωαννης και αβεσσαλωμ οι πεμφθεντες παρ' υμων επιδοντες τον υπογεγραμμενον χρηματισμον ηξιουν περι των δι' αυτου σημαινομενων | 17 Jean et Absalom, vos émissaires, m'ayant remis l'acte transcrit ci-dessous, m'ont prié deratifier les choses qu'il contenait. |
18 οσα μεν ουν εδει και τω βασιλει προσενεχθηναι διεσαφησα α δε ην ενδεχομενα συνεχωρησεν | 18 J'ai donc exposé au roi ce qui devait lui être soumis. Quant à ce qui était possible, je l'aiaccordé. |
19 εαν μεν ουν συντηρησητε την εις τα πραγματα ευνοιαν και εις το λοιπον πειρασομαι παραιτιος αγαθων γενεσθαι | 19 Si donc vous conservez vos dispositions favorables envers les intérêts de l'Etat, jem'efforcerai à l'avenir de travailler à votre bien. |
20 υπερ δε τουτων και των κατα μερος εντεταλμαι τουτοις τε και τοις παρ' εμου διαλεχθηναι υμιν | 20 Quant aux matières de détail, j'ai donné des ordres à vos envoyés et à mes gens pour enconférer avec vous. |
21 ερρωσθε ετους εκατοστου τεσσαρακοστου ογδοου διος κορινθιου τετραδι και εικαδι | 21 Portez-vous bien. L'an 148, le 24 de Dioscore." |
22 η δε του βασιλεως επιστολη περιειχεν ουτως βασιλευς αντιοχος τω αδελφω λυσια χαιρειν | 22 La lettre du roi contenait ce qui suit: "Le roi Antiochus à son frère Lysias, salut. |
23 του πατρος ημων εις θεους μετασταντος βουλομενοι τους εκ της βασιλειας αταραχους οντας γενεσθαι προς την των ιδιων επιμελειαν | 23 Notre père ayant émigré vers les dieux, et nous-même désirant que ceux de notre royaumesoient à l'abri des troubles pour s'appliquer au soin de leurs propres affaires, |
24 ακηκοοτες τους ιουδαιους μη συνευδοκουντας τη του πατρος επι τα ελληνικα μεταθεσει αλλα την εαυτων αγωγην αιρετιζοντας αξιουντας συγχωρηθηναι αυτοις τα νομιμα | 24 ayant appris d'autre part que les Juifs ne consentent pas à l'adoption des moeurs grecquesvoulue par notre père, mais que, préférant leur manière de vivre particulière, ils demandent qu'on leur permettel'observation de leurs lois, |
25 αιρουμενοι ουν και τουτο το εθνος εκτος ταραχης ειναι κρινομεν το τε ιερον αποκατασταθηναι αυτοις και πολιτευεσθαι κατα τα επι των προγονων αυτων εθη | 25 désirant donc que ce peuple aussi reste tranquille, nous décidons que le Temple leur soitrendu et qu'ils puissent vivre selon les coutumes de leurs ancêtres. |
26 ευ ουν ποιησεις διαπεμψαμενος προς αυτους και δους δεξιας οπως ειδοτες την ημετεραν προαιρεσιν ευθυμοι τε ωσιν και ηδεως διαγινωνται προς τη των ιδιων αντιλημψει | 26 Tu feras donc bien d'envoyer quelqu'un vers eux pour leur tendre la main afin que, au fait duparti adopté par nous, ils aient confiance et vaquent joyeusement à leurs propres affaires." |
27 προς δε το εθνος η του βασιλεως επιστολη τοιαδε ην βασιλευς αντιοχος τη γερουσια των ιουδαιων και τοις αλλοις ιουδαιοις χαιρειν | 27 La lettre du roi à la nation des Juifs était ainsi conçue: "Le roi Antiochus au Sénat des Juifset aux autres Juifs, salut. |
28 ει ερρωσθε ειη αν ως βουλομεθα και αυτοι δε υγιαινομεν | 28 Si vous allez bien, cela est conforme à nos voeux, et nous-même nous sommes en bonnesanté. |
29 ενεφανισεν ημιν μενελαος βουλεσθαι κατελθοντας υμας γινεσθαι προς τοις ιδιοις | 29 Ménélas nous a fait connaître le désir que vous avez de retourner à vos propres demeures. |
30 τοις ουν καταπορευομενοις μεχρι τριακαδος ξανθικου υπαρξει δεξια μετα της αδειας | 30 Tous ceux qui, jusqu'au 30 Xanthique, retourneront chez eux, obtiendront l'assurance del'impunité. |
31 χρησθαι τους ιουδαιους τοις εαυτων δαπανημασιν και νομοις καθα και το προτερον και ουδεις αυτων κατ' ουδενα τροπον παρενοχληθησεται περι των ηγνοημενων | 31 Les Juifs auront l'usage de leurs aliments spéciaux et de leurs lois comme auparavant. Quenul d'entre eux ne soit molesté d'aucune façon pour des fautes commises par ignorance. |
32 πεπομφα δε και τον μενελαον παρακαλεσοντα υμας | 32 J'envoie pareillement Ménélas pour vous tranquilliser. |
33 ερρωσθε ετους εκατοστου τεσσαρακοστου ογδοου ξανθικου πεντεκαιδεκατη | 33 Portez-vous bien. L'an 148, le quinze Xanthique." |
34 επεμψαν δε και οι ρωμαιοι προς αυτους επιστολην εχουσαν ουτως κοιντος μεμμιος τιτος μανιος πρεσβυται ρωμαιων τω δημω των ιουδαιων χαιρειν | 34 Les Romains adressèrent aussi aux Juifs une lettre de cette teneur: "Quintus Memmius,Titus Manilius, Manius Sergius, légats romains, au peuple des Juifs, salut. |
35 υπερ ων λυσιας ο συγγενης του βασιλεως συνεχωρησεν υμιν και ημεις συνευδοκουμεν | 35 Les choses que Lysias, parent du roi, vous a accordées, nous vous les concédons aussi. |
36 α δε εκρινεν προσανενεχθηναι τω βασιλει πεμψατε τινα παραχρημα επισκεψαμενοι περι τουτων ινα εκθωμεν ως καθηκει υμιν ημεις γαρ προσαγομεν προς αντιοχειαν | 36 Quant à celles qu'il a jugé devoir soumettre au roi, envoyez-nous quelqu'un sans délai, aprèsles avoir bien examinées, afin que nous les exposions au roi d'une façon qui vous soit avantageuse, car nous nousrendons à Antioche. |
37 διο σπευσατε και πεμψατε τινας οπως και ημεις επιγνωμεν οποιας εστε γνωμης | 37 Aussi bien, hâtez-vous de nous expédier des gens afin que nous sachions, nous aussi, quellessont vos intentions. |
38 υγιαινετε ετους εκατοστου τεσσαρακοστου ογδοου ξανθικου πεντεκαιδεκατη | 38 Portez-vous bien. L'an 148, le quinze de Dioscore." |