Terzo dei Re 10

BIBBIA VOLGARE	LXX
1 E la regina Saba, udita la fama di Salomone, nel nome di Dio venne a tentarlo in figure e similitudini.	1 και βασιλισσα σαβα ηκουσεν το ονομα σαλωμων και το ονομα κυριου και ηλθεν πειρασαι αυτον εν αινιγμασιν
2 Ed entrata in Ierusalem con grande compagnia e ricchezze, e cammelli i quali portavano spezie molte e oro infinito e gemme preziose, venne al re Salomone; e favellogli (e dissegli) tutte quelle cose ch' ella avea nel suo cuore.	2 και ηλθεν εις ιερουσαλημ εν δυναμει βαρεια σφοδρα και καμηλοι αιρουσαι ηδυσματα και χρυσον πολυν σφοδρα και λιθον τιμιον και εισηλθεν προς σαλωμων και ελαλησεν αυτω παντα οσα ην εν τη καρδια αυτης
3 E Salomone l' ammaestrò in tutte quelle parole ch' ella gli avea proposte; non fue parola che al re potesse essere occulta, e della quale non gli rispondesse.	3 και απηγγειλεν αυτη σαλωμων παντας τους λογους αυτης ουκ ην λογος παρεωραμενος παρα του βασιλεως ον ουκ απηγγειλεν αυτη
4 E veggendo la regina Saba la sapienza di Salomone, e la casa che avea edificata,	4 και ειδεν βασιλισσα σαβα πασαν φρονησιν σαλωμων και τον οικον ον ωκοδομησεν
5 e i cibi della mensa sua, e le abitazioni dei servi suoì, e l' ordine de' ministri, e le loro vestimenta, e' donzelli, e' sacrificii che offeriva nella casa di Dio, non avea più spirito.	5 και τα βρωματα σαλωμων και την καθεδραν παιδων αυτου και την στασιν λειτουργων αυτου και τον ιματισμον αυτου και τους οινοχοους αυτου και την ολοκαυτωσιν αυτου ην ανεφερεν εν οικω κυριου και εξ εαυτης εγενετο
6 E disse al re: vero è quello ch' io hoe inteso nella terra mia	6 και ειπεν προς τον βασιλεα σαλωμων αληθινος ο λογος ον ηκουσα εν τη γη μου περι του λογου σου και περι της φρονησεως σου
7 de' fatti tuoi e della sapienza tua; io nol credea a coloro che 'l mi narravano, tanto ch' io medesima venni, e ho veduto con li miei occhii, e ho trovato che la metà non me n'era detto; ella è maggiore la tua sapienza e le tue opere, che la fama ch' io avea udita.	7 και ουκ επιστευσα τοις λαλουσιν μοι εως οτου παρεγενομην και εωρακασιν οι οφθαλμοι μου και ιδου ουκ εστιν το ημισυ καθως απηγγειλαν μοι προστεθεικας αγαθα προς αυτα επι πασαν την ακοην ην ηκουσα εν τη γη μου
8 Beati gli uomini tuoi, e beati i servi tuoi, i quali stanno dinanzi a te continuo, e odono la tua sapienza.	8 μακαριαι αι γυναικες σου μακαριοι οι παιδες σου ουτοι οι παρεστηκοτες ενωπιον σου δι' ολου οι ακουοντες πασαν την φρονησιν σου
9 Sia benedetto il tuo Signore Iddio, al quale tu piacesti, e puoseti sopra la sedia d' Israel; però che il Signore ha amato Israel in sempiterno, e te ha fatto re, acciò che tu faccia giudicio e giustizia.	9 γενοιτο κυριος ο θεος σου ευλογημενος ος ηθελησεν εν σοι δουναι σε επι θρονου ισραηλ δια το αγαπαν κυριον τον ισραηλ στησαι εις τον αιωνα και εθετο σε βασιλεα επ' αυτους του ποιειν κριμα εν δικαιοσυνη και εν κριμασιν αυτων
10 E diede al re CXX talenti d'oro, e spezie molte e gemme preziose. Da indi innanzi non furono mai portate tante spezie, quante quelle che la regina Saba donò al re Salomone.	10 και εδωκεν τω σαλωμων εκατον εικοσι ταλαντα χρυσιου και ηδυσματα πολλα σφοδρα και λιθον τιμιον ουκ εληλυθει κατα τα ηδυσματα εκεινα ετι εις πληθος α εδωκεν βασιλισσα σαβα τω βασιλει σαλωμων
11 E la nave d'Iram, la quale portava l'oro di Ofir, recò di Ofir legne tiine molto troppe, e gemme preziose.	11 και η ναυς χιραμ η αιρουσα το χρυσιον εκ σουφιρ ηνεγκεν ξυλα απελεκητα πολλα σφοδρα και λιθον τιμιον
12 E fece il re Salomone de' legni tiini le lettiere della casa di Dio e della casa del re, e citare e lire ai cantatori; e non furono portati così fatti legni tiini nè veduti, insino al presente dì.	12 και εποιησεν ο βασιλευς τα ξυλα τα απελεκητα υποστηριγματα του οικου κυριου και του οικου του βασιλεως και ναβλας και κινυρας τοις ωδοις ουκ εληλυθει τοιαυτα ξυλα απελεκητα επι της γης ουδε ωφθησαν που εως της ημερας ταυτης
13 E il re Salomone diede alla regina Saba ciò ch' ella volse e domandò da lui, sanza quello che oltre questo egli diè a lei per donamenti regali. La quale si ritornò, e andossene nella sua terra coi servi suoi.	13 και ο βασιλευς σαλωμων εδωκεν τη βασιλισση σαβα παντα οσα ηθελησεν οσα ητησατο εκτος παντων ων δεδωκει αυτη δια χειρος του βασιλεως σαλωμων και απεστραφη και ηλθεν εις την γην αυτης αυτη και παντες οι παιδες αυτης
14 Ed era il peso dell' oro, che ciascuno anno si portava al re Salomone, secento sessantasei talenti,	14 και ην ο σταθμος του χρυσιου του εληλυθοτος τω σαλωμων εν ενιαυτω ενι εξακοσια και εξηκοντα εξ ταλαντα χρυσιου
15 sanza quello che gli davano quelli ch' erano sopra i passaggi e mercanzie, e tutti che vendeano aromata le scruta, e tutti i re di Arabia, e i capitani delle terre.	15 χωρις των φορων των υποτεταγμενων και των εμπορων και παντων των βασιλεων του περαν και των σατραπων της γης
16 E fece il re Salomone CC scuda d'oro purissimo; ed era la piastra di ciascuno scudo secento sicli d'oro.	16 και εποιησεν σαλωμων τριακοσια δορατα χρυσα ελατα τριακοσιοι χρυσοι επησαν επι το δορυ το εν
17 E fece CCC scuda piccoline d'oro provato; e avea ciascuno scudicciuolo CCC mine d'oro; e puosele il re nella casa del bosco di Libano.	17 και τριακοσια οπλα χρυσα ελατα τρεις μναι χρυσιου ενησαν εις το οπλον το εν και εδωκεν αυτα εις οικον δρυμου του λιβανου
18 E fece il re Salomone una grande sedia di avorio; e vestilla di oro molto resplendente.	18 και εποιησεν ο βασιλευς θρονον ελεφαντινον μεγαν και περιεχρυσωσεν αυτον χρυσιω δοκιμω
19 La quale avea sei gradi; e la sommitade della sedia dalla parte di rietro era ritonda; e due mani da ogni lato teneano il sedile; e due leoni istavano a lato a ciascuna delle mani.	19 εξ αναβαθμοι τω θρονω και προτομαι μοσχων τω θρονω εκ των οπισω αυτου και χειρες ενθεν και ενθεν επι του τοπου της καθεδρας και δυο λεοντες εστηκοτες παρα τας χειρας
20 E XII lioncelli istavano in sei gradi d'ogni lato; non fu fatto così fatto lavoro in tutti i reami.	20 και δωδεκα λεοντες εστωτες επι των εξ αναβαθμων ενθεν και ενθεν ου γεγονεν ουτως παση βασιλεια
21 E anche tutto il vasellamento, nel quale il re Salomone bevea, era tutto d' oro; e tutte le massarizie della casa del bosco di Libano era d' oro purissimo; e non era [lo] argento d'alcuno pregio nel tempo di Salomone.	21 και παντα τα σκευη του ποτου σαλωμων χρυσα και λουτηρες χρυσοι παντα τα σκευη οικου δρυμου του λιβανου χρυσιω συγκεκλεισμενα ουκ ην αργυριον οτι ουκ ην λογιζομενον εν ταις ημεραις σαλωμων
22 Però che le navi del re con le navi d' Iram, una volta in tre anni, andavano in Tarso; e portavano indi oro e argento e denti d' elefanti e scimie e pavoni.	22 οτι ναυς θαρσις τω βασιλει εν τη θαλασση μετα των νηων χιραμ μια δια τριων ετων ηρχετο τω βασιλει ναυς εκ θαρσις χρυσιου και αργυριου και λιθων τορευτων και πελεκητων [22α] αυτη ην η πραγματεια της προνομης ης ανηνεγκεν ο βασιλευς σαλωμων οικοδομησαι τον οικον κυριου και τον οικον του βασιλεως και το τειχος ιερουσαλημ και την ακραν του περιφραξαι τον φραγμον της πολεως δαυιδ και την ασσουρ και την μαγδαν και την γαζερ και την βαιθωρων την ανωτερω και την ιεθερμαθ και πασας τας πολεις των αρματων και πασας τας πολεις των ιππεων και την πραγματειαν σαλωμων ην επραγματευσατο οικοδομησαι εν ιερουσαλημ και εν παση τη γη του μη καταρξαι αυτου [22β] παντα τον λαον τον υπολελειμμενον απο του χετταιου και του αμορραιου και του φερεζαιου και του χαναναιου και του ευαιου και του ιεβουσαιου και του γεργεσαιου των μη εκ των υιων ισραηλ οντων τα τεκνα αυτων τα υπολελειμμενα μετ' αυτους εν τη γη ους ουκ εδυναντο οι υιοι ισραηλ εξολεθρευσαι αυτους και ανηγαγεν αυτους σαλωμων εις φορον εως της ημερας ταυτης [22χ] και εκ των υιων ισραηλ ουκ εδωκε σαλωμων εις πραγμα οτι αυτοι ησαν ανδρες οι πολεμισται και παιδες αυτου και αρχοντες των αρματων αυτου και ιππεις αυτου
23 E fu magnificato il re Salomone, sopra tutti i re della terra, di ricchezza e di sapienza.	23 και εμεγαλυνθη σαλωμων υπερ παντας τους βασιλεις της γης πλουτω και φρονησει
24 E tutta la terra desiderava il volto di Salomone, per intendere la sapienza la quale Iddio avea data nel suo cuore.	24 και παντες βασιλεις της γης εζητουν το προσωπον σαλωμων του ακουσαι της φρονησεως αυτου ης εδωκεν κυριος εν τη καρδια αυτου
25 E ciascuno gli portava presenti, vasa d'argento e d'oro, e vestimenta e arme da combattere, spezie e cavalli e muli, per ciascuno anno.	25 και αυτοι εφερον εκαστος τα δωρα αυτου σκευη χρυσα και ιματισμον στακτην και ηδυσματα και ιππους και ημιονους το κατ' ενιαυτον ενιαυτον
26 E raund Salomone carri e cavalieri, ed ebbe mille quattrocento carri e XII milia cavalieri; e ordinogli per le città fornite, e con il re in Ierusalem.	26 και ησαν τω σαλωμων τεσσαρες χιλιαδες θηλειαι ιπποι εις αρματα και δωδεκα χιλιαδες ιππεων και εθετο αυτας εν ταις πολεσι των αρματων και μετα του βασιλεως εν ιερουσαλημ [26α] και ην ηγουμενος παντων των βασιλεων απο του ποταμου και εως γης αλλοφυλων και εως οριων αιγυπτου
27 E fece ch' era tanta abbondanza d' argento in Ierusalem, quanta di pietre; e moltitudine di cedri, come di sicomori i quali nascono per li campi.	27 και εδωκεν ο βασιλευς το χρυσιον και το αργυριον εν ιερουσαλημ ως λιθους και τας κεδρους εδωκεν ως συκαμινους τας εν τη πεδινη εις πληθος
28 Ed erano menati cavalli a Salomone di Egitto e di Coa; però che i mercatanti [del re gli] compravano in Coa, e con ordinato prezzo gli menavano.	28 και η εξοδος των ιππων σαλωμων εξ αιγυπτου και εκ θεκουε εμποροι του βασιλεως ελαμβανον εκ θεκουε εν αλλαγματι
29 E compravasi la quadriga in Egitto secento sicli d'argento, è il cavallo CL. E in questo modo tutti i re degli Etei e di Siria vendeano cavalli.	29 και ανεβαινεν η εξοδος εξ αιγυπτου αρμα αντι εκατον αργυριου και ιππος αντι πεντηκοντα αργυριου και ουτω πασιν τοις βασιλευσιν χεττιιν και βασιλευσιν συριας κατα θαλασσαν εξεπορευοντο