1 Kings 8

NEW AMERICAN BIBLE	Biblia Tysiąclecia
1 At the order of Solomon, the elders of Israel and all the leaders of the tribes, the princes in the ancestral houses of the Israelites, came to King Solomon in Jerusalem, to bring up the ark of the LORD'S covenant from the city of David (which is Zion).	1 Wtedy też Salomon zwołał starszyznę Izraela, wszystkich naczelników pokoleń, przywódców rodów Izraelitów, aby zgromadzili się przy królu Salomonie w Jerozolimie na przeniesienie Arki Przymierza Pańskiego z Miasta Dawidowego, czyli z Syjonu.
2 All the men of Israel assembled before King Solomon during the festival in the month of Ethanim (the seventh month).	2 Zebrali się więc u króla Salomona wszyscy Izraelici w miesiącu Etanim, na święto [Namiotów] przypadające w siódmym miesiącu.
3 When all the elders of Israel had arrived, the priests took up the ark;	3 Kiedy przyszła cała starszyzna Izraela, kapłani wzięli Arkę
4 they carried the ark of the LORD and the meeting tent with all the sacred vessels that were in the tent. (The priests and Levites carried them.)	4 i przenieśli Arkę Pańską, Namiot Spotkania i wszystkie święte sprzęty, jakie były w Namiocie. Przenieśli je kapłani oraz lewici.
5 King Solomon and the entire community of Israel present for the occasion sacrificed before the ark sheep and oxen too many to number or count.	5 A król Salomon i cała społeczność Izraela, zgromadzona przy nim, przed Arką składali wraz z nim na ofiarę owce i woły, których nie rachowano i nie obliczano z powodu wielkiej ich liczby.
6 The priests brought the ark of the covenant of the LORD to its place beneath the wings of the cherubim in the sanctuary, the holy of holies of the temple.	6 Następnie kapłani wprowadzili Arkę Przymierza Pańskiego na jej miejsce do sanktuarium świątyni, do Miejsca Najświętszego, pod skrzydła cherubów,
7 The cherubim had their wings spread out over the place of the ark, sheltering the ark and its poles from above.	7 gdyż cheruby miały tak rozpostarte skrzydła nad miejsce Arki, że okrywały Arkę i jej drążki z wierzchu.
8 The poles were so long that their ends could be seen from that part of the holy place adjoining the sanctuary; however, they could not be seen beyond. (They have remained there to this day.)	8 Drążki te były tak długie, że ich końce, [poprzednio] widoczne były z Miejsca świętego przed sanktuarium: z zewnątrz jednak [teraz] nie były widoczne. Pozostają one tam do dnia dzisiejszego.
9 There was nothing in the ark but the two stone tablets which Moses had put there at Horeb, when the LORD made a covenant with the Israelites at their departure from the land of Egypt.	9 W Arce nie było nic, oprócz dwóch kamiennych tablic, które Mojżesz tam złożył pod Horebem, "tablic Przymierza", gdy Pan zawarł przymierze z Izraelitami w czasie ich wyjścia z ziemi egipskiej.
10 When the priests left the holy place, the cloud filled the temple of the LORD	10 A kiedy kapłani wyszli z Miejsca świętego, obłok wypełnił dom Pański.
11 so that the priests could no longer minister because of the cloud, since the LORD'S glory had filled the temple of the LORD.	11 Kapłani nie mogli pozostać i pełnić swej służby z powodu tego obłoku, bo chwała Pańska napełniła dom Pański.
12 Then Solomon said, "The LORD intends to dwell in the dark cloud;	12 Wtedy przemówił Salomon: Pan powiedział, że będzie mieszkać w czarnej chmurze.
13 I have truly built you a princely house, a dwelling where you may abide forever."	13 Już zbudowałem Ci dom na mieszkanie, miejsce przebywania Twego na wieki.
14 The king turned and greeted the whole community of Israel as they stood.	14 Potem król się odwrócił i pobłogosławił całe zgromadzenie Izraela. Całe zaś zgromadzenie Izraela stało.
15 He said to them: "Blessed be the LORD, the God of Israel, who with his own mouth made a promise to my father David and by his hand has brought it to fulfillment. It was he who said,	15 Potem rzekł: Błogosławiony Pan, Bóg Izraela, który to, co zapowiedział swymi ustami memu ojcu Dawidowi, to też ręką wypełnił, mówiąc:
16 'Since the day I brought my people Israel out of Egypt, I have not chosen a city out of any tribe of Israel for the building of a temple to my honor; but I choose David to rule my people Israel.'	16 Od tego dnia, w którym wyprowadziłem mój lud, Izraela z Egiptu, nie wybrałem ze wszystkich pokoleń izraelskich miasta do wybudowania świątyni, by Imię moje w niej przebywało. Ale wybrałem sobie "Jerozolimę, aby tam było moje Imię i obrałem" Dawida aby był nad moim ludem, Izraelem.
17 When my father David wished to build a temple to the honor of the LORD, the God of Israel,	17 Dawid zaś, mój ojciec, powziął zamiar zbudowania domu dla Imienia Pana, Boga Izraela.
18 the LORD said to him, 'In wishing to build a temple to my honor, you do well.	18 Wówczas Pan rzekł memu ojcu, Dawidowi: Dobrze postąpiłeś, że powziąłeś zamiar zbudowania domu dla mego Imienia, bo wypłynęło to z twego serca.
19 It will not be you, however, who will build the temple; but the son who will spring from you, he shall build the temple to my honor.'	19 Jednak nie ty będziesz budować tę świątynię, ale twój rodzony syn. On zbuduje dom dla mego Imienia.
20 And now the LORD has fulfilled the promise that he made: I have succeeded my father David and sit on the throne of Israel, as the LORD foretold, and I have built this temple to honor the LORD, the God of Israel.	20 Wypełnił Pan właśnie to, co obiecał, bo nastałem po moim ojcu, Dawidzie, i zasiadłem na tronie izraelskim, jak zapowiedział Pan, oraz zbudowałem dom dla Imienia Pana, Boga Izraela.
21 I have provided in it a place for the ark in which is the covenant of the LORD, which he made with our fathers when he brought them out of the land of Egypt."	21 A w nim urządziłem miejsce dla Arki, w której jest Przymierze Pana, zawarte z naszymi przodkami, gdy ich wyprowadził z ziemi egipskiej.
22 Solomon stood before the altar of the LORD in the presence of the whole community of Israel, and stretching forth his hands toward heaven,	22 Następnie Salomon stanął przed ołtarzem Pańskim wobec całego zgromadzenia izraelskiego i wyciągnąwszy ręce do nieba, rzekł:
23 he said, "LORD, God of Israel, there is no God like you in heaven above or on earth below; you keep your covenant of kindness with your servants who are faithful to you with their whole heart.	23 O Panie, Boże Izraela! Nie ma takiego Boga jak Ty, ani w górze na niebie, ani w dole na ziemi, tak zachowującego przymierze i łaskę względem Twoich sług, którzy czczą Cię z całego swego serca,
24 You have kept the promise you made to my father David, your servant. You who spoke that promise, have this day, by your own power, brought it to fulfillment.	24 bo dotrzymałeś słowa Twemu słudze, Dawidowi, memu ojcu, w tym, coś mu przyrzekł i powiedział swymi ustami, a co dziś wypełniłeś ręką.
25 Now, therefore, LORD, God of Israel, keep the further promise you made to my father David, your servant, saying, 'You shall always have someone from your line to sit before me on the throne of Israel, provided only that your descendants look to their conduct so that they live in my presence, as you have lived in my presence.'	25 Więc i teraz, o Panie, Boże Izraela, dotrzymaj słowa Twemu słudze, memu ojcu, Dawidowi, jak mu przyrzekłeś, mówiąc: Nie będzie ci odjęty wobec Mnie potomek na tronie Izraela, jeśli tylko twoi synowie strzec będą swej drogi postępując wobec Mnie tak, jak ty wobec Mnie postępowałeś.
26 Now, LORD, God of Israel, may this promise which you made to my father David, your servant, be confirmed.	26 Więc i teraz niech się sprawdzi, proszę Cię, "Panie", Boże Izraela, Twoje słowo, które dałeś Twemu słudze, ojcu memu, Dawidowi.
27 "Can it indeed be that God dwells among men on earth? If the heavens and the highest heavens cannot contain you, how much less this temple which I have built!	27 Czy jednak naprawdę zamieszka Bóg na ziemi? Przecież niebo i niebiosa najwyższe nie mogą Cię objąć, a tym mniej ta świątynia, którą zbudowałem.
28 Look kindly on the prayer and petition of your servant, O LORD, my God, and listen to the cry of supplication which I, your servant, utter before you this day.	28 Zważ więc na modlitwę Twego sługi i jego błaganie, o Panie, Boże mój, i wysłuchaj to wołanie i tę modlitwę, w której dziś Twój sługa stara się ubłagać Cię o to,
29 May your eyes watch night and day over this temple, the place where you have decreed you shall be honored; may you heed the prayer which I, your servant, offer in this place.	29 aby w nocy i w dzień Twoje oczy patrzyły na tę świątynię. Jest to miejsce, o którym powiedziałeś: Tam będzie moje Imię - tak, aby wysłuchać modlitwę, którą zanosi Twój sługa na tym miejscu.
30 Listen to the petitions of your servant and of your people Israel which they offer in this place. Listen from your heavenly dwelling and grant pardon.	30 Dlatego wysłuchaj błaganie Twego sługi i Twego ludu, Izraela, ilekroć modlić się będzie na tym miejscu. Ty zaś wysłuchaj w miejscu Twego przebywania - w niebie. Nie tylko wysłuchaj, ale też i przebacz!
31 "If a man sins against his neighbor and is required to take an oath sanctioned by a curse, when he comes and takes the oath before your altar in this temple,	31 Kiedy kto zgrzeszy przeciw swemu bliźniemu, a później wezwie go do przysięgi, a on przyjdzie do przysięgi wobec Twego ołtarza w tej świątyni,
32 listen in heaven; take action and pass judgment on your servants. Condemn the wicked and punish him for his conduct, but acquit the just and establish his innocence.	32 wtedy Ty wysłuchaj w niebiosach i racz działać - rozsądź między Twoimi sługami, złego skazując na karę, aby na jego głowę spadła [odpowiedzialność za] jego postępowanie, a sprawiedliwego uznając niewinnym za jego uczciwość.
33 "If your people Israel sin against you and are defeated by an enemy, and if then they return to you, praise your name, pray to you, and entreat you in this temple,	33 Kiedy Twój lud spotka klęska od nieprzyjaciela za to, że zgrzeszył przeciw Tobie, a oni się nawrócą do Ciebie i będą wzywać Twego imienia, modlić się do Ciebie i błagać w tej świątyni,
34 listen in heaven and forgive the sin of your people Israel, and bring them back to the land you gave their fathers.	34 wtedy Ty wysłuchaj w niebiosach i przebacz grzech Twego ludu, Izraela, i przyprowadź ich z powrotem do kraju, który dałeś ich przodkom.
35 "If the sky is closed, so that there is no rain, because they have sinned against you and you afflict them, and if then they repent of their sin, and pray, and praise your name in this place,	35 Kiedy niebo zostanie zamknięte i nie będzie deszczu, dlatego że zgrzeszyli przeciw Tobie, ale potem będą się modlić na tym miejscu i sławić Twe Imię oraz odwrócą się od swoich grzechów, bo ich upokorzyłeś,
36 listen in heaven and forgive the sin of your servant and of your people Israel, teaching them the right way to live and sending rain upon this land of yours which you have given to your people as their heritage.	36 wtedy Ty wysłuchaj w niebiosach i przebacz grzech Twoich sług i Twego ludu, Izraela. Ty wskażesz im dobrą drogę, którą iść mają, i ześlesz deszcz na Twoją ziemię, którą dałeś Twemu ludowi jako dziedzictwo.
37 "If there is famine in the land or pestilence; or if blight comes, or mildew, or a locust swarm, or devouring insects; if an enemy of your people besieges them in one of their cities; whatever plague or sickness there may be,	37 Gdy w kraju będzie głód lub zaraza, gdy będzie spiekota, śnieć, szarańcza lub chasil, gdy wróg jego natrze na jedną z jego bram, albo wszelka klęska lub jakakolwiek choroba -
38 if then any one (of your entire people Israel) has remorse of conscience and offers some prayer or petition, stretching out his hands toward this temple,	38 wszelką modlitwę, każde błaganie poszczególnego człowieka czy też całego Twego ludu, Izraela, skoro przejęty klęską, wyciągnie ręce do tej świątyni,
39 listen from your heavenly dwelling place and forgive. You who alone know the hearts of all men, render to each one of them according to his conduct; knowing their hearts, so treat them	39 Ty usłysz w niebie, miejscu Twego przebywania. Racz się zmiłować i działać: Oddaj każdemu według jego postępowania, bo Ty znasz jego serce, bo jedynie Ty znasz serce każdego człowieka.
40 that they may fear you as long as they live on the land you gave our fathers.	40 Niech zachowają bojaźń wobec Ciebie po wszystkie dni swego życia na powierzchni ziemi, którą dałeś naszym przodkom.
41 "To the foreigner, likewise, who is not of your people Israel, but comes from a distant land to honor you	41 Również i cudzoziemca, który nie jest z Twego ludu, Izraela, a jednak przyjdzie z dalekiego kraju przez wzgląd na Twe Imię -
42 (since men will learn of your great name and your mighty hand and your outstretched arm), when he comes and prays toward this temple,	42 bo będzie słychać o Twoim wielkim Imieniu i o Twej mocnej ręce i wyciągniętym ramieniu - gdy przyjdzie i będzie się modlić w tej świątyni,
43 listen from your heavenly dwelling. Do all that the foreigner asks of you, that all the peoples of the earth may know your name, may fear you as do your people Israel, and may acknowledge that this temple which I have built is dedicated to your honor.	43 Ty w niebie, miejscu Twego przebywania, wysłuchaj i uczyń to wszystko, o co ten cudzoziemiec będzie do Ciebie wołać. Niech wszystkie narody ziemi poznają Twe Imię dla nabrania bojaźni przed Tobą za przykładem Twego ludu, Izraela. Niech też wiedzą, że Twoje Imię zostało wezwane nad tą świątynią, którą zbudowałem.
44 "Whatever the direction in which you may send your people forth to war against their enemies, if they pray to you, O LORD, toward the city you have chosen and the temple I have built in your honor,	44 Kiedy Twój lud wyruszy do walki z nieprzyjacielem swoim w drogę, którą go poślesz, i będzie się modlić do Ciebie, [zwracając się] ku wybranemu przez Ciebie miastu i domowi, który zbudowałem dla Twego Imienia,
45 listen in heaven to their prayer and petition, and defend their cause.	45 wówczas wysłuchaj w niebie ich modlitwę oraz błaganie i wymierz im sprawiedliwość.
46 "When they sin against you (for there is no man who does not sin), and in your anger against them you deliver them to the enemy, so that their captors deport them to a hostile land, far or near,	46 Jeśliby grzeszyli przeciw Tobie - bo nie ma człowieka, który by nie grzeszył - a Ty za to będziesz na nich zagniewany i dlatego oddasz ich w moc wroga, wskutek czego zaborcy uprowadzą ich do ziemi nieprzyjaciół dalekiej czy bliskiej,
47 may they repent in the land of their captivity and be converted. If then they entreat you in the land of their captors and say, 'We have sinned and done wrong; we have been wicked';	47 oni zaś w kraju, do którego zostali uprowadzeni, będą żałować, nawrócą się w kraju zaborców i będą Cię błagać o litość, wołając: Zgrzeszyliśmy, zbłądziliśmy, bezbożnie postąpiliśmy:
48 if with their whole heart and soul they turn back to you in the land of the enemies who took them captive, pray to you toward the land you gave their fathers, the city you have chosen, and the temple I have built in your honor,	48 jeśli więc nawrócą się do Ciebie z całego swego serca, z całej swej duszy w kraju ich nieprzyjaciół, którzy ich uprowadzili, i będą się modlić do Ciebie, [zwracając się] ku krajowi, który dałeś ich przodkom i miastu, któreś wybrał, i domowi, który zbudowałem dla Twego Imienia,
49 listen from your heavenly dwelling.	49 to wtedy racz wysłuchać w niebie, miejscu Twego przebywania, ich modlitwę oraz błagania i wymierz im sprawiedliwość.
50 Forgive your people their sins and all the offenses they have committed against you, and grant them mercy before their captors, so that these will be merciful to them.	50 Przebacz łaskawie ludowi Twojemu to, czym zgrzeszył przeciw Tobie, oraz wszystkie jego występki, przez które odstąpił od Ciebie, i skłoń ich zaborców do miłosierdzia, aby zmiłowali się nad nimi.
51 For they are your people and your inheritance, whom you brought out of Egypt, from the midst of an iron furnace.	51 Wszak Twoim ludem i Twoim dziedzictwem są ci, których wyprowadziłeś z Egiptu, spośród tego pieca do topienia żelaza.
52 "Thus may your eyes be open to the petition of your servant and to the petition of your people Israel. Hear them whenever they call upon you,	52 Niech więc Twoje oczy będą otwarte na błaganie Twego sługi i błaganie Twego ludu, Izraela, ku wysłuchaniu ich, ilekroć będą wołać do Ciebie.
53 because you have set them apart among all the peoples of the earth for your inheritance, as you declared through your servant Moses when you brought our fathers out of Egypt, O Lord GOD."	53 Wszak Ty wybrałeś sobie ich ze wszystkich ludów świata na dziedzictwo, jak powiedziałeś, o Panie Boże, przez Twego sługę, Mojżesza, kiedy wyprowadziłeś naszych przodków z Egiptu.
54 When Solomon finished offering this entire prayer of petition to the LORD, he rose from before the altar of the LORD, where he had been kneeling with his hands outstretched toward heaven.	54 Potem, kiedy Salomon skończył zanosić do Pana te wszystkie modły i błagania, podniósł się sprzed ołtarza Pańskiego, z miejsca, gdzie klęczał, i ręce wyciągał do nieba,
55 He stood and blessed the whole community of Israel, saying in a loud voice:	55 i stanąwszy, błogosławił całe zgromadzenie izraelskie, wołając donośnym głosem:
56 "Blessed be the LORD who has given rest to his people Israel, just as he promised. Not a single word has gone unfulfilled of the entire generous promise he made through his servant Moses.	56 Niech będzie błogosławiony Pan, który dał pokój swemu ludowi, Izraelowi, według tego wszystkiego, co zapowiedział; za to, że nie uchybił ani jednemu wypowiedzianemu słowu z wszelkiej obietnicy pomyślności, danej przez swego sługę Mojżesza.
57 May the LORD, our God, be with us as he was with our fathers and may he not forsake us nor cast us off.	57 Niech będzie z nami Pan, nasz Bóg, jak był z naszymi przodkami! Niech nas nie opuszcza i nie odrzuca nas,
58 May he draw our hearts to himself, that we may follow him in everything and keep the commands, statutes, and ordinances which he enjoined on our fathers.	58 ale nakłoni do siebie nasze serca, abyśmy chodzili Jego drogami, strzegąc Jego poleceń, praw i nakazów, do których zobowiązał naszych przodków.
59 May this prayer I have offered to the LORD, our God, be present to him day and night, that he may uphold the cause of his servant and of his people Israel as each day requires,	59 Niech te moje słowa, w których błagałem Pana o zmiłowanie, docierają do Pana, Boga naszego, czy to w dzień, czy to w nocy, aby wymierzał sprawiedliwość swemu słudze i swemu ludowi, Izraelowi, według potrzeby każdego dnia.
60 that all the peoples of the earth may know the LORD is God and there is no other.	60 Niech wszystkie ludy świata dowiedzą się, że jedynie Pan jest Bogiem, a innego nie ma.
61 You must be wholly devoted to the LORD, our God, observing his statutes and keeping his commandments, as on this day."	61 Niech więc serce wasze będzie szczere wobec Pana, Boga naszego, abyście postępowali według Jego praw i przestrzegali Jego nakazów, jak jest w dniu dzisiejszym.
62 The king and all Israel with him offered sacrifices before the LORD.	62 Następnie król, a z nim cały Izrael składali ofiary przed Panem.
63 Solomon offered as peace offerings to the LORD twenty-two thousand oxen and one hundred twenty thousand sheep. Thus the king and all the Israelites dedicated the temple of the LORD.	63 Wtedy Salomon złożył ofiarę biesiadną, w której ofiarował ku czci Pana dwadzieścia dwa tysiące wołów i sto dwadzieścia tysięcy owiec. Tym samym król i wszyscy Izraelici poświęcili dom Panu.
64 On that day the king consecrated the middle of the court facing the temple of the LORD; he offered there the holocausts, the cereal offerings, and the fat of the peace offerings, because the bronze altar before the LORD was too small to hold these offerings.	64 Tegoż dnia król poświęcił środkową część dziedzińca przed domem Pańskim, bo dokonał tam ofiary całopalnej, ofiary z pokarmów i tłuszczu ofiar biesiadnych, gdyż brązowy ołtarz, który był przed Panem, okazał się za mały, by pomieścić ofiary całopalne oraz ofiary z pokarmów i tłuszczu ofiar biesiadnych.
65 On this occasion Solomon and all the Israelites, who had assembled in large numbers from Labo of Hamath to the Wadi of Egypt, celebrated the festival before the LORD, our God, for seven days.	65 Wtedy Salomon, a z nim wielkie zgromadzenie całego Izraela od Wejścia do Chamat aż do Potoku Egipskiego, obchodził uroczyste święto przed Panem, Bogiem naszym, przez siedem "i siedem dni, to jest czternaście dni".
66 On the eighth day he dismissed the people, who bade the king farewell and went to their homes, rejoicing and happy over all the blessings the LORD had given to his servant David and to his people Israel.	66 Dnia zaś ósmego odprawił lud, który błogosławiąc królowi, rozszedł się do swoich namiotów radośnie i z wdzięcznym sercem za te wszystkie dobrodziejstwa, które Pan wyświadczył swemu słudze, Dawidowi, oraz swemu ludowi, Izraelowi.