ΣΟΦΙΑ ΣΕΙΡΑΧ - Siracide - Sirach 37

LXX	NEW JERUSALEM
1 πας φιλος ερει εφιλιασα καγω αλλ' εστιν φιλος ονοματι μονον φιλος	1 Any friend wil say, 'I am your friend too,' but some friends are friends only in name.
2 ουχι λυπη ενι εως θανατου εταιρος και φιλος τρεπομενος εις εχθραν	2 Is it not a deadly sorrow when a comrade or a friend turns enemy?
3 ω πονηρον ενθυμημα ποθεν ενεκυλισθης καλυψαι την ξηραν εν δολιοτητι	3 O evil inclination, why were you created, to cover the earth with deceit?
4 εταιρος φιλου εν ευφροσυνη ηδεται και εν καιρω θλιψεως εσται απεναντι	4 One kind of comrade congratulates a friend in prosperity but in time of trouble appears on the otherside.
5 εταιρος φιλω συμπονει χαριν γαστρος εναντι πολεμου λημψεται ασπιδα	5 One kind of comrade genuinely feels for a friend and when it comes to a fight, springs to arms.
6 μη επιλαθη φιλου εν τη ψυχη σου και μη αμνημονησης αυτου εν χρημασιν σου	6 Do not forget the genuine friend, do not push him out of mind once you are rich.
7 πας συμβουλος εξαιρει βουλην αλλ' εστιν συμβουλευων εις εαυτον	7 Any adviser wil offer advice, but some are governed by self-interest.
8 απο συμβουλου φυλαξον την ψυχην σου και γνωθι προτερον τις αυτου χρεια και γαρ αυτος εαυτω βουλευσεται μηποτε βαλη επι σοι κληρον	8 Beware of someone who offers advice; first find out what he wants himself- since his advice coincideswith his own interest -- in case he has designs on you
9 και ειπη σοι καλη η οδος σου και στησεται εξ αναντιας ιδειν το συμβησομενον σοι	9 and tel s you, 'You are on the right road,' but stands wel clear to see what will happen to you.
10 μη βουλευου μετα του υποβλεπομενου σε και απο των ζηλουντων σε κρυψον βουλην	10 Do not consult anyone who looks at you askance, conceal your plans from people jealous of you.
11 μετα γυναικος περι της αντιζηλου αυτης και μετα δειλου περι πολεμου μετα εμπορου περι μεταβολιας και μετα αγοραζοντος περι πρασεως μετα βασκανου περι ευχαριστιας και μετα ανελεημονος περι χρηστοηθειας μετα οκνηρου περι παντος εργου και μετα μισθιου εφετιου περι συντελειας οικετη αργω περι πολλης εργασιας μη επεχε επι τουτοις περι πασης συμβουλιας	11 Do not consult a woman about her rival, or a coward about war, a merchant about prices, or a buyerabout sel ing, anyone mean about gratitude, or anyone selfish about kindness, a lazy fel ow about any sort ofwork, or a casual worker about finishing a job, an idle servant about a major undertaking -- do not rely on thesefor any advice.
12 αλλ' η μετα ανδρος ευσεβους ενδελεχιζε ον αν επιγνως συντηρουντα εντολας ος εν τη ψυχη αυτου κατα την ψυχην σου και εαν πταισης συναλγησει σοι	12 But have constant recourse to some devout person, whom you know to be a keeper of thecommandments, whose soul matches your own, and who, if you go wrong, wil be sympathetic.
13 και βουλην καρδιας στησον ου γαρ εστιν σοι πιστοτερος αυτης	13 Finally, stick to the advice your own heart gives you, no one can be truer to you than that;
14 ψυχη γαρ ανδρος απαγγελλειν ενιοτε ειωθεν η επτα σκοποι επι μετεωρου καθημενοι επι σκοπης	14 since a person's soul often gives a clearer warning than seven watchmen perched on a watchtower.
15 και επι πασι τουτοις δεηθητι υψιστου ινα ευθυνη εν αληθεια την οδον σου	15 And besides all this beg the Most High to guide your steps into the truth.
16 αρχη παντος εργου λογος και προ πασης πραξεως βουλη	16 Reason should be the basis for every activity, reflection must come before any undertaking.
17 ιχνος αλλοιωσεως καρδιας τεσσαρα μερη ανατελλει	17 Thoughts are rooted in the heart, and this sends out four branches:
18 αγαθον και κακον ζωη και θανατος και η κυριευουσα ενδελεχως αυτων γλωσσα εστιν	18 good and evil, life and death, and mistress of them always is the tongue.
19 εστιν ανηρ πανουργος πολλων παιδευτης και τη ιδια ψυχη εστιν αχρηστος	19 One kind of person is clever at teaching others, yet is no good whatever to himself;
20 εστιν σοφιζομενος εν λογοις μισητος ουτος πασης τροφης καθυστερησει	20 another, very eloquent, is detested and ends by starving to death,
21 ου γαρ εδοθη αυτω παρα κυριου χαρις οτι πασης σοφιας εστερηθη	21 not having won the favour of the Lord, and being destitute of al wisdom.
22 εστιν σοφος τη ιδια ψυχη και οι καρποι της συνεσεως αυτου επι στοματος πιστοι	22 Another considers himself wise and proclaims his intel ectual conclusions as certainties.
23 ανηρ σοφος τον εαυτου λαον παιδευσει και οι καρποι της συνεσεως αυτου πιστοι	23 But the truly wise instructs his people and his intel ectual conclusions are certainties.
24 ανηρ σοφος πλησθησεται ευλογιας και μακαριουσιν αυτον παντες οι ορωντες	24 The wise is showered with blessings, and al who see him wil cal him happy.
25 ζωη ανδρος εν αριθμω ημερων και αι ημεραι του ισραηλ αναριθμητοι	25 Human life lasts a number of days, but the days of Israel are beyond counting.
26 ο σοφος εν τω λαω αυτου κληρονομησει πιστιν και το ονομα αυτου ζησεται εις τον αιωνα	26 The wise wil earn confidence among the people, his name wil live for ever.
27 τεκνον εν ζωη σου πειρασον την ψυχην σου και ιδε τι πονηρον αυτη και μη δως αυτη	27 During your life, my child, see what suits your constitution, do not give it what you find disagrees withit;
28 ου γαρ παντα πασιν συμφερει και ου πασα ψυχη εν παντι ευδοκει	28 for not everything is good for everybody, nor does everybody like everything.
29 μη απληστευου εν παση τρυφη και μη εκχυθης επι εδεσματων	29 Do not be insatiable for any delicacy, do not be greedy for food,
30 εν πολλοις γαρ βρωμασιν εσται νοσος και η απληστια εγγιει εως χολερας	30 for over-eating leads to illness and excess leads to liver-attacks.
31 δι' απληστιαν πολλοι ετελευτησαν ο δε προσεχων προσθησει ζωην	31 Many people have died from over-eating; control yourself, and so prolong your life.