ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ Β´ - 2 Maccabei- Maccabees II 6

LXX	NOVA VULGATA
1 μετ' ου πολυν δε χρονον εξαπεστειλεν ο βασιλευς γεροντα αθηναιον αναγκαζειν τους ιουδαιους μεταβαινειν απο των πατριων νομων και τοις του θεου νομοις μη πολιτευεσθαι	1 Sed non post multum temporis misit rex senem quendam Athe niensem, quicompelleret Iudaeos, ut se transferrent a patriis legibus et Dei legibus neuterentur;
2 μολυναι δε και τον εν ιεροσολυμοις νεω και προσονομασαι διος ολυμπιου και τον εν γαριζιν καθως ετυγχανον οι τον τοπον οικουντες διος ξενιου	2 contaminare etiam, quod in Hierosolymis erat, templum etcognominare Iovis Olympii, et in Garizim, prout erant hi, qui locuminhabitabant, Iovis Hospitalis.
3 χαλεπη δε και τοις ολοις ην δυσχερης η επιτασις της κακιας	3 Pessima autem et universis gravis erat malorumincursio.
4 το μεν γαρ ιερον ασωτιας και κωμων υπο των εθνων επεπληρουτο ραθυμουντων μεθ' εταιρων και εν τοις ιεροις περιβολοις γυναιξι πλησιαζοντων ετι δε τα μη καθηκοντα ενδον εισφεροντων	4 Nam templum luxuria et comissationibus gentium erat plenum,scortantium cum meretricibus et in sacratis porticibus mulieribus adhaerentium,insuper et intro inferentium ea, quae non licebat;
5 το δε θυσιαστηριον τοις αποδιεσταλμενοις απο των νομων αθεμιτοις επεπληρωτο	5 altare etiam plenum eratillicitis, quae legibus prohibebantur.
6 ην δ' ουτε σαββατιζειν ουτε πατρωους εορτας διαφυλαττειν ουτε απλως ιουδαιον ομολογειν ειναι	6 Neque autem sabbata custodiebantur,neque dies sollemnes patrii servabantur, nec simpliciter Iudaeum se essequisquam confitebatur.
7 ηγοντο δε μετα πικρας αναγκης εις την κατα μηνα του βασιλεως γενεθλιον ημεραν επι σπλαγχνισμον γενομενης δε διονυσιων εορτης ηναγκαζοντο κισσους εχοντες πομπευειν τω διονυσω	7 Ducebantur autem cum amara necessitate per singulosmenses in die natalis regis ad sacrificium et, cum Liberi sacra celebrarentur,cogebantur hedera coronati pompam Libero celebrare.
8 ψηφισμα δε εξεπεσεν εις τας αστυγειτονας ελληνιδας πολεις πτολεμαιου υποθεμενου την αυτην αγωγην κατα των ιουδαιων αγειν και σπλαγχνιζειν	8 Decretum autem exiit inproximas Graecorum civitates, suggerente Ptolemaeo, ut pari modo et ipsiadversus Iudaeos agerent, ut sacrificarent;
9 τους δε μη προαιρουμενους μεταβαινειν επι τα ελληνικα κατασφαζειν παρην ουν οραν την ενεστωσαν ταλαιπωριαν	9 eos autem, qui nollent transire adinstituta Graecorum, interficerent; erat ergo videre instantem miseriam.
10 δυο γαρ γυναικες ανηχθησαν περιτετμηκυιαι τα τεκνα τουτων δε εκ των μαστων κρεμασαντες τα βρεφη και δημοσια περιαγαγοντες αυτας την πολιν κατα του τειχους εκρημνισαν	10 Duaeenim mulieres delatae sunt natos suos circumcidisse; quas infantibus ad uberasuspensis, cum publice per civitatem circumduxissent, per murospraecipitaverunt.
11 ετεροι δε πλησιον συνδραμοντες εις τα σπηλαια λεληθοτως αγειν την εβδομαδα μηνυθεντες τω φιλιππω συνεφλογισθησαν δια το ευλαβως εχειν βοηθησαι εαυτοις κατα την δοξαν της σεμνοτατης ημερας	11 Alii vero ad proximas coeuntes speluncas, ut latenterseptimam diem celebrarent, cum indicati essent Philippo, flammis succensi sunt,eo quod verebantur propter religionem sibimet auxilium ferre pro claritatesanctissimi diei.
12 παρακαλω ουν τους εντυγχανοντας τηδε τη βιβλω μη συστελλεσθαι δια τας συμφορας λογιζεσθαι δε τας τιμωριας μη προς ολεθρον αλλα προς παιδειαν του γενους ημων ειναι	12 Obsecro autem eos, qui hunc librum lecturi sunt, ne abhorrescant propteradversos casus, sed reputent illas poenas non ad interitum, sed ad correptionemesse generis nostri.
13 και γαρ το μη πολυν χρονον εασθαι τους δυσσεβουντας αλλ' ευθεως περιπιπτειν επιτιμοις μεγαλης ευεργεσιας σημειον εστιν	13 Etenim multo tempore non sinere eos, qui gerunt impie,sed statim ultiones adhibere, magni beneficii est indicium.
14 ου γαρ καθαπερ και επι των αλλων εθνων αναμενει μακροθυμων ο δεσποτης μεχρι του καταντησαντας αυτους προς εκπληρωσιν αμαρτιων κολασαι ουτως και εφ' ημων εκρινεν ειναι	14 Non enim, sicutet in aliis nationibus, Dominus patienter ferens exspectat, ut eas, cumpervenerint in plenitudinem peccatorum, puniat, ita et in nobis statuit esse,
15 ινα μη προς τελος αφικομενων ημων των αμαρτιων υστερον ημας εκδικα	15 ne, peccatis nostris in finem devolutis, demum in nos vindicet;
16 διοπερ ουδεποτε μεν τον ελεον αφ' ημων αφιστησιν παιδευων δε μετα συμφορας ουκ εγκαταλειπει τον εαυτου λαον	16 propter quodnumquam quidem a nobis misericordiam suam amovet, corripiens vero per aerumnaspopulum suum non derelinquit.
17 πλην εως υπομνησεως ταυθ' ημιν ειρησθω δι' ολιγων δ' ελευστεον επι την διηγησιν	17 Sed haec nobis ad commonitionem dicta sint;paucis autem veniendum est ad narrationem.
18 ελεαζαρος τις των πρωτευοντων γραμματεων ανηρ ηδη προβεβηκως την ηλικιαν και την προσοψιν του προσωπου καλλιστος αναχανων ηναγκαζετο φαγειν υειον κρεας	18 Eleazarus quidam, unus de primoribus scribarum, vir iam aetate provectus etaspectu faciei decorus, aperto ore compellebatur carnem porcinam manducare.
19 ο δε τον μετ' ευκλειας θανατον μαλλον η τον μετα μυσους βιον αναδεξαμενος αυθαιρετως επι το τυμπανον προσηγεν	19 At ille magis cum illustri fama mortem quam cum exsecratione vitam complectens,voluntarie praeibat ad supplicium,
20 προπτυσας δε καθ' ον εδει τροπον προσερχεσθαι τους υπομενοντας αμυνασθαι ων ου θεμις γευσασθαι δια την προς το ζην φιλοστοργιαν	20 exspuens autem, quemadmodum oportetaccedere eos, qui sustinent non admittere illa, quae non est fas gustare,propter nimium vivendi amorem.
21 οι δε προς τω παρανομω σπλαγχνισμω τεταγμενοι δια την εκ των παλαιων χρονων προς τον ανδρα γνωσιν απολαβοντες αυτον κατ' ιδιαν παρεκαλουν ενεγκαντα κρεα οις καθηκον αυτω χρασθαι δι' αυτου παρασκευασθεντα υποκριθηναι δε ως εσθιοντα τα υπο του βασιλεως προστεταγμενα των απο της θυσιας κρεων	21 Hi autem, qui iniquo sacrificio praepositierant, propter antiquam cum viro amicitiam tollentes eum secreto rogabant, utafferret carnes, quibus uti ei liceret quaeque ab ipso paratae essent, etfingeret se eas manducare, quas rex imperaverat de sacrificii carnibus,
22 ινα τουτο πραξας απολυθη του θανατου και δια την αρχαιαν προς αυτους φιλιαν τυχη φιλανθρωπιας	22 uthoc facto a morte liberaretur et propter veterem cum illis amicitiamconsequeretur humanitatem.
23 ο δε λογισμον αστειον αναλαβων και αξιον της ηλικιας και της του γηρως υπεροχης και της επικτητου και επιφανους πολιας και της εκ παιδος καλλιστης αναστροφης μαλλον δε της αγιας και θεοκτιστου νομοθεσιας ακολουθως απεφηνατο ταχεως λεγων προπεμπειν εις τον αδην	23 At ille, consilio decoro inito ac digno aetate etsenectutis eminentia et acquisita nobilique canitie atque optima a puero vitaedisciplina, magis autem sancta et a Deo condita legislatione, consequentersententiam ostendit: cito, dicens, dimitterent ad inferos.
24 ου γαρ της ημετερας ηλικιας αξιον εστιν υποκριθηναι ινα πολλοι των νεων υπολαβοντες ελεαζαρον τον ενενηκονταετη μεταβεβηκεναι εις αλλοφυλισμον	24 “ Non enimaetati nostrae dignum est fingere, ut multi adulescentium arbitrantes Eleazarumnonaginta annorum transisse ad morem alienigenarum
25 και αυτοι δια την εμην υποκρισιν και δια το μικρον και ακαριαιον ζην πλανηθωσιν δι' εμε και μυσος και κηλιδα του γηρως κατακτησωμαι	25 et ipsi propter meamsimulationem et propter modicum et pusillum vitae tempus decipiantur propter me,et exsecrationem atque maculam meae senectuti conquiram.
26 ει γαρ και επι του παροντος εξελουμαι την εξ ανθρωπων τιμωριαν αλλα τας του παντοκρατορος χειρας ουτε ζων ουτε αποθανων εκφευξομαι	26 Nam etsi inpraesenti tempore evasero eam, quae ex hominibus est, poenam, manus tamenOmnipotentis nec vivus nec defunctus effugiam.
27 διοπερ ανδρειως μεν νυν διαλλαξας τον βιον του μεν γηρως αξιος φανησομαι	27 Quam ob rem viriliter nuncvita excedendo, senectute quidem dignus apparebo;
28 τοις δε νεοις υποδειγμα γενναιον καταλελοιπως εις το προθυμως και γενναιως υπερ των σεμνων και αγιων νομων απευθανατιζειν τοσαυτα δε ειπων επι το τυμπανον ευθεως ηλθεν	28 adulescentibus autemexemplum forte reliquero, ut prompto animo ac fortiter pro sacris ac sanctislegibus honesta morte perfungantur ”. Et cum haec dixisset, confestim adsupplicium venit;
29 των δε αγοντων προς αυτον την μικρω προτερον ευμενειαν εις δυσμενειαν μεταβαλοντων δια το τους προειρημενους λογους ως αυτοι διελαμβανον απονοιαν ειναι	29 ipsis autem, qui eum ducebant, illam, quam paulo antehabuerant erga eum benevolentiam, in iram convertentibus, propterea quodsermones dicti, sicut ipsi arbitrabantur, essent amentia.
30 μελλων δε ταις πληγαις τελευταν αναστεναξας ειπεν τω κυριω τω την αγιαν γνωσιν εχοντι φανερον εστιν οτι δυναμενος απολυθηναι του θανατου σκληρας υποφερω κατα το σωμα αλγηδονας μαστιγουμενος κατα ψυχην δε ηδεως δια τον αυτου φοβον ταυτα πασχω	30 Cumque coepissetplagis mori, ingemiscens dixit: “ Domino, qui habet sanctam scientiam,manifestum est quia cum a morte possem liberari, duros secundum corpus sustineodolores flagellatus, secundum animam vero propter ipsius timorem libenter haecpatior ”.
31 και ουτος ουν τουτον τον τροπον μετηλλαξεν ου μονον τοις νεοις αλλα και τοις πλειστοις του εθνους τον εαυτου θανατον υποδειγμα γενναιοτητος και μνημοσυνον αρετης καταλιπων	31 Et iste quidem hoc modo vita decessit, non solum iuvenibus, sedet plurimis ex gente mortem suam ad exemplum fortitudinis et memoriam virtutisrelinquens.