1 και ηκουσεν εν εκειναις ταις ημεραις ιουδιθ θυγατηρ μεραρι υιου ωξ υιου ιωσηφ υιου οζιηλ υιου ελκια υιου ανανιου υιου γεδεων υιου ραφαιν υιου αχιτωβ υιου ηλιου υιου χελκιου υιου ελιαβ υιου ναθαναηλ υιου σαλαμιηλ υιου σαρασαδαι υιου ισραηλ | 1 En aquellos días llegó todo esto a oídos de Judit, hija de Merarí, hijo de Ox, hijo de José, hijo de Oziel, hijo de Helcías, hijo de Ananías, hijo de Gedeón, hijo de Rafaín, hijo de Ajitob, hijo de Elías, hijo de Jilquías, hijo de Eliab, hijo de Natanael, hijo de Salamiel, hijo de Sarasadai, hijo de Israel. |
2 και ο ανηρ αυτης μανασσης της φυλης αυτης και της πατριας αυτης και απεθανεν εν ημεραις θερισμου κριθων | 2 Su esposo Manasés, que era de su misma tribu y de su misma familia, había muerto durante la cosecha de la cebada: |
3 επεστη γαρ επι τους δεσμευοντας τα δραγματα εν τω πεδιω και ο καυσων ηλθεν επι την κεφαλην αυτου και επεσεν επι την κλινην αυτου και ετελευτησεν εν βαιτυλουα τη πολει αυτου και εθαψαν αυτον μετα των πατερων αυτου εν τω αγρω τω ανα μεσον δωθαιμ και βαλαμων | 3 mientras vigilaba a los que ataban las gavillas en el campo, tuvo una insolación que lo postró en cama, y murió en Betulia, su ciudad. Allí fue sepultado con sus padres, en el campo que está situado entre Dotaim y Belamón. |
4 και ην ιουδιθ εν τω οικω αυτης χηρευουσα ετη τρια και μηνας τεσσαρας | 4 Judit había permanecido viuda en su casa durante tres años y cuatro meses. |
5 και εποιησεν εαυτη σκηνην επι του δωματος του οικου αυτης και επεθηκεν επι την οσφυν αυτης σακκον και ην επ' αυτης τα ιματια της χηρευσεως αυτης | 5 Sobre la terraza de su casa se había hecho levantar una carpa; llevaba un sayal sobre su cuerpo y vestía ropas de luto. |
6 και ενηστευε πασας τας ημερας της χηρευσεως αυτης χωρις προσαββατων και σαββατων και προνουμηνιων και νουμηνιων και εορτων και χαρμοσυνων οικου ισραηλ | 6 Ayunaba todos los días, excepto los sábados, los novilunios y los días de fiesta y de regocijo del pueblo de Israel. |
7 και ην καλη τω ειδει και ωραια τη οψει σφοδρα και υπελιπετο αυτη μανασσης ο ανηρ αυτης χρυσιον και αργυριον και παιδας και παιδισκας και κτηνη και αγρους και εμενεν επ' αυτων | 7 Era muy hermosa y de aspecto sumamente agradable. Su esposo Manasés le había dejado oro y plata, servidores y servidoras, ganados y campos, y ella había quedado como dueña de todo. |
8 και ουκ ην ος επηνεγκεν αυτη ρημα πονηρον οτι εφοβειτο τον θεον σφοδρα | 8 Nadie podía reprocharle nada, porque era muy temerosa de Dios. |
9 και ηκουσεν τα ρηματα του λαου τα πονηρα επι τον αρχοντα οτι ωλιγοψυχησαν εν τη σπανει των υδατων και ηκουσεν παντας τους λογους ιουδιθ ους ελαλησεν προς αυτους οζιας ως ωμοσεν αυτοις παραδωσειν την πολιν μετα ημερας πεντε τοις ασσυριοις | 9 Judit se enteró de las amargas quejas que el pueblo, descorazonado por la falta de agua, había dirigido al jefe de la ciudad. También se enteró de la respuesta que les había dado Ozías, cuando juró entregar la ciudad a los asirios en el término de cinco días. |
10 και αποστειλασα την αβραν αυτης την εφεστωσαν πασιν τοις υπαρχουσιν αυτης εκαλεσεν χαβριν και χαρμιν τους πρεσβυτερους της πολεως αυτης | 10 Envió entonces a la servidora que estaba al frente de todos sus bienes, para que llamara a Cabris y Carmis, ancianos de la ciudad. |
11 και ηλθον προς αυτην και ειπεν προς αυτους ακουσατε δη μου αρχοντες των κατοικουντων εν βαιτυλουα οτι ουκ ευθης ο λογος υμων ον ελαλησατε εναντιον του λαου εν τη ημερα ταυτη και εστησατε τον ορκον τουτον ον ελαλησατε ανα μεσον του θεου και υμων και ειπατε εκδωσειν την πολιν τοις εχθροις ημων εαν μη εν αυταις επιστρεψη κυριος βοηθειαν υμιν | 11 Estos se presentaron, y ella les dijo: «Escúchenme, por favor, jefes de la población de Betulia. Ustedes se equivocaron hoy ante el pueblo, al jurar solemnemente que entregarían la ciudad a nuestros enemigos, si el Señor no viene a ayudarnos en el término fijado. |
12 και νυν τινες εστε υμεις οι επειρασατε τον θεον εν τη ημερα τη σημερον και ιστατε υπερ του θεου εν μεσω υιων ανθρωπων | 12 Al fin de cuentas, ¿quiénes son ustedes, para tentar así a Dios y usurpar su lugar entre los hombres? |
13 και νυν κυριον παντοκρατορα εξεταζετε και ουθεν επιγνωσεσθε εως του αιωνος | 13 ¡Ahora ustedes ponen a prueba al Señor todopoderoso, pero esto significa que nunca entenderán nada! |
14 οτι βαθος καρδιας ανθρωπου ουχ ευρησετε και λογους της διανοιας αυτου ου διαλημψεσθε και πως τον θεον ος εποιησεν παντα ταυτα ερευνησετε και τον νουν αυτου επιγνωσεσθε και τον λογισμον αυτου κατανοησετε μηδαμως αδελφοι μη παροργιζετε κυριον τον θεον ημων | 14 Si ustedes son incapaces de escrutar las profundidades del corazón del hombre y de penetrar los razonamientos de su mente, ¿cómo pretenden sondear a Dios, que ha hecho todas estas cosas, y conocer su pensamiento o comprender sus designios? No, hermanos; cuídense de provocar la ira del Señor, nuestro Dios. |
15 οτι εαν μη βουληται εν ταις πεντε ημεραις βοηθησαι ημιν αυτος εχει την εξουσιαν εν αις θελει σκεπασαι ημεραις η και ολεθρευσαι ημας προ προσωπου των εχθρων ημων | 15 Porque si él no quiere venir a ayudarnos en el término de cinco días, tiene poder para protegernos cuando él quiera o para destruirnos ante nuestros enemigos. |
16 υμεις δε μη ενεχυραζετε τας βουλας κυριου του θεου ημων οτι ουχ ως ανθρωπος ο θεος απειληθηναι ουδ' ως υιος ανθρωπου διαιτηθηναι | 16 No exijan entonces garantías a los designios del Señor, nuestro Dios, porque Dios no cede a las amenazas como un hombre ni se le impone nada como a un mortal. |
17 διοπερ αναμενοντες την παρ' αυτου σωτηριαν επικαλεσωμεθα αυτον εις βοηθειαν ημων και εισακουσεται της φωνης ημων εαν η αυτω αρεστον | 17 Por lo tanto, invoquemos su ayuda, esperando pacientemente su salvación, y él nos escuchará si esa es su voluntad. |
18 οτι ουκ ανεστη εν ταις γενεαις ημων ουδε εστιν εν τη ημερα τη σημερον ουτε φυλη ουτε πατρια ουτε δημος ουτε πολις εξ ημων οι προσκυνουσι θεοις χειροποιητοις καθαπερ εγενετο εν ταις προτερον ημεραις | 18 Porque no hay nadie en nuestro tiempo, ni hay entre nosotros, en el día de hoy, tribu, ni familia, ni comarca, ni ciudad que adore dioses fabricados por mano de hombre, como sucedía en los tiempos pasados. |
19 ων χαριν εδοθησαν εις ρομφαιαν και εις διαρπαγην οι πατερες ημων και επεσον πτωμα μεγα ενωπιον των εχθρων ημων | 19 A causa de eso, nuestros padres fueron entregados a la espada y a la depredación, y sucumbieron miserablemente delante de nuestros enemigos. |
20 ημεις δε ετερον θεον ουκ εγνωμεν πλην αυτου οθεν ελπιζομεν οτι ουχ υπεροψεται ημας ουδ' απο του γενους ημων | 20 Nosotros, en cambio, no reconocemos otro Dios fuera de él; por eso esperamos que no nos despreciará, ni a nosotros ni a ninguno de nuestra raza. |
21 οτι εν τω λημφθηναι ημας ουτως και λημφθησεται πασα η ιουδαια και προνομευθησεται τα αγια ημων και εκζητησει την βεβηλωσιν αυτων εκ του αιματος ημων | 21 Si nosotros nos rendimos, caerá toda la Judea y nuestro Santuario será saqueado. Entonces tendremos que responder con nuestra propia sangre por esa profanación. |
22 και τον φονον των αδελφων ημων και την αιχμαλωσιαν της γης και την ερημωσιν της κληρονομιας ημων επιστρεψει εις κεφαλην ημων εν τοις εθνεσιν ου εαν δουλευσωμεν εκει και εσομεθα εις προσκομμα και εις ονειδος εναντιον των κτωμενων ημας | 22 Además, el Señor hará rezar sobre nuestra cabeza, en medio de las naciones donde estaremos cautivos, la matanza de nuestros hermanos, la deportación de la gente del país y la devastación de nuestra herencia; y seremos objeto de burla y escarnio por parte de nuestros conquistadores. |
23 οτι ου κατευθυνθησεται η δουλεια ημων εις χαριν αλλ' εις ατιμιαν θησει αυτην κυριος ο θεος ημων | 23 Porque nuestra esclavitud no nos hará ganar la benevolencia de los vencedores, sino que el Señor, nuestro Dios, la convertirá en deshonra. |
24 και νυν αδελφοι επιδειξωμεθα τοις αδελφοις ημων οτι εξ ημων κρεμαται η ψυχη αυτων και τα αγια και ο οικος και το θυσιαστηριον επεστηρισται εφ' ημιν | 24 Por eso, hermanos, demos un buen ejemplo a nuestros hermanos, ya que su vida depende de nosotros, y lo más sagrado que tenemos, el Templo y el altar, también dependen de nosotros. |
25 παρα ταυτα παντα ευχαριστησωμεν κυριω τω θεω ημων ος πειραζει ημας καθα και τους πατερας ημων | 25 Más aún, demos gracias al Señor, nuestro Dios, que nos somete a prueba, lo mismo que a nuestros padres. |
26 μνησθητε οσα εποιησεν μετα αβρααμ και οσα επειρασεν τον ισαακ και οσα εγενετο τω ιακωβ εν μεσοποταμια της συριας ποιμαινοντι τα προβατα λαβαν του αδελφου της μητρος αυτου | 26 Recuerden todo lo que hizo con Abraham y en qué forma probó a Isaac, y todo lo que le sucedió a Jacob en Mesopotamia de Siria, cuando apacentaba las ovejas de Labán, hermano de su madre: |
27 οτι ου καθως εκεινους επυρωσεν εις ετασμον της καρδιας αυτων και ημας ουκ εξεδικησεν αλλ' εις νουθετησιν μαστιγοι κυριος τους εγγιζοντας αυτω | 27 así como a ellos los purificó para probar sus corazones, de la misma manera, nosotros no somos castigados por él, sino que el Señor golpea a los que están cerca de él, para que eso les sirva de advertencia». |
28 και ειπεν προς αυτην οζιας παντα οσα ειπας εν αγαθη καρδια ελαλησας και ουκ εστιν ος αντιστησεται τοις λογοις σου | 28 Ozías le respondió: «En todo lo que has dicho te has expresado con sensatez y nadie puede contradecir tus palabras. |
29 οτι ουκ εν τη σημερον η σοφια σου προδηλος εστιν αλλ' απ' αρχης ημερων σου εγνω πας ο λαος την συνεσιν σου καθοτι αγαθον εστιν το πλασμα της καρδιας σου | 29 No es esta la primera vez que se manifiesta tu sabiduría: desde que eras joven, todo el pueblo conoce tu inteligencia y la bondad de tu corazón. |
30 αλλα ο λαος δεδιψηκεν σφοδρα και ηναγκασαν ημας ποιησαι καθα ελαλησαμεν αυτοις και επαγαγειν εφ' ημας ορκον ον ου παραβησομεθα | 30 Pero ahora el pueblo está consumido por la sed y nos ha obligado a ejecutar lo que le hemos propuesto y a comprometernos con un juramento que no nos es lícito violar. |
31 και νυν δεηθητι περι ημων οτι γυνη ευσεβης ει και αποστελει κυριος τον υετον εις πληρωσιν των λακκων ημων και ουκ εκλειψομεν ετι | 31 Tú, que eres una mujer piadosa, ruega por nosotros para que el Señor envíe la lluvia que llenará nuestras cisternas, y así no quedaremos exhaustos». |
32 και ειπεν προς αυτους ιουδιθ ακουσατε μου και ποιησω πραγμα ο αφιξεται εις γενεας γενεων υιοις του γενους ημων | 32 Judit les respondió: «Escúchenme, porque voy a hacer algo que se transmitirá de generación en generación a los hijos de nuestra estirpe. |
33 υμεις στησεσθε επι της πυλης την νυκτα ταυτην και εξελευσομαι εγω μετα της αβρας μου και εν ταις ημεραις μεθ' ας ειπατε παραδωσειν την πολιν τοις εχθροις ημων επισκεψεται κυριος τον ισραηλ εν χειρι μου | 33 Esta noche, ustedes se ubicarán ante la Puerta de la ciudad. Yo saldré con mi servidora, y antes del plazo fijado para entregar la ciudad a nuestros enemigos, el Señor, por mi intermedio, visitará a Israel. |
34 υμεις δε ουκ εξερευνησετε την πραξιν μου ου γαρ ερω υμιν εως του τελεσθηναι α εγω ποιω | 34 No traten de averiguar lo que voy a hacer, porque no les diré nada hasta haber ejecutado mi proyecto.» |
35 και ειπεν οζιας και οι αρχοντες προς αυτην πορευου εις ειρηνην και κυριος ο θεος εμπροσθεν σου εις εκδικησιν των εχθρων ημων | 35 Ozías y los jefes le dijeron: «Vete en paz, y que el Señor Dios vaya delante de ti para escarmiento de nuestros enemigos». |
36 και αποστρεψαντες εκ της σκηνης επορευθησαν επι τας διαταξεις αυτων | 36 Luego salieron de la carpa y regresaron a sus puestos. |