Scrutatio

Domenica, 12 maggio 2024 - Santi Nereo e Achilleo ( Letture di oggi)

ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ Α´ - 1 Maccabei - Maccabees I 7


font
GREEK BIBLEEL LIBRO DEL PUEBLO DE DIOS
1 ετους ενος και πεντηκοστου και εκατοστου εξηλθεν δημητριος ο του σελευκου εκ ρωμης και ανεβη συν ανδρασιν ολιγοις εις πολιν παραθαλασσιαν και εβασιλευσεν εκει1 El año ciento cincuenta y uno, Demetrio, hijo de Seleuco, salió de Roma y llegó con unos pocos hombres a una ciudad marítima, donde se proclamó rey.
2 και εγενετο ως εισεπορευετο εις οικον βασιλειας πατερων αυτου και συνελαβον αι δυναμεις τον αντιοχον και τον λυσιαν αγαγειν αυτους αυτω2 Cuando se disponía a entrar en el palacio de sus padres, el ejército apresó a Antíoco y a Lisias para hacerlos comparecer ante él.
3 και εγνωσθη αυτω το πραγμα και ειπεν μη μοι δειξητε τα προσωπα αυτων3 Apenas se enteró, dijo: «No quiero ni verles la cara».
4 και απεκτειναν αυτους αι δυναμεις και εκαθισεν δημητριος επι θρονου βασιλειας αυτου4 Entonces el ejército los mató y Demetrio ocupó su trono real.
5 και ηλθον προς αυτον παντες ανδρες ανομοι και ασεβεις εξ ισραηλ και αλκιμος ηγειτο αυτων βουλομενος ιερατευειν5 Todos los israelitas renegados e impíos acudieron a él, guiados por Alcimo, que ambicionaba el sumo sacerdocio.
6 και κατηγορησαν του λαου προς τον βασιλεα λεγοντες απωλεσεν ιουδας και οι αδελφοι αυτου παντας τους φιλους σου και ημας εσκορπισεν απο της γης ημων6 Ellos acusaron al pueblo delante del rey, diciendo: «Judas y sus hermanos han eliminado a todos tus adictos y a nosotros nos han expulsado de nuestro país.
7 νυν ουν αποστειλον ανδρα ω πιστευεις και πορευθεις ιδετω την εξολεθρευσιν πασαν ην εποιησεν ημιν και τη χωρα του βασιλεως και κολασατω αυτους και παντας τους επιβοηθουντας αυτοις7 Por eso, manda ahora a una persona de tu confianza, para que vea los estragos que nos han causado a nosotros y a todo el territorio del rey, y los castigue a ellos y a todos los que los apoyan».
8 και επελεξεν ο βασιλευς τον βακχιδην των φιλων του βασιλεως κυριευοντα εν τω περαν του ποταμου και μεγαν εν τη βασιλεια και πιστον τω βασιλει8 El rey eligió a Báquides, uno de sus Amigos, que gobernaba la región occidental del Eufrates; este era un personaje importante en la corte y leal al rey.
9 και απεστειλεν αυτον και αλκιμον τον ασεβη και εστησεν αυτω την ιερωσυνην και ενετειλατο αυτω ποιησαι την εκδικησιν εν τοις υιοις ισραηλ9 Lo envió junto con el impío Alcimo, a quien confirió el sumo sacerdocio, y le dio la orden de tomar represalias contra los israelitas.
10 και απηρον και ηλθον μετα δυναμεως πολλης εις γην ιουδα και απεστειλεν αγγελους προς ιουδαν και τους αδελφους αυτου λογοις ειρηνικοις μετα δολου10 Ellos partieron con un ejército numeroso y, al llegar al territorio de Judá, enviaron mensajeros a Judas y a sus hermanos con falsas propuestas de paz.
11 και ου προσεσχον τοις λογοις αυτων ειδον γαρ οτι ηλθαν μετα δυναμεως πολλης11 Pero estos, viendo que habían venido con un ejército tan numeroso, no dieron crédito a sus palabras.
12 και επισυνηχθησαν προς αλκιμον και βακχιδην συναγωγη γραμματεων εκζητησαι δικαια12 Sin embargo, un grupo de escribas se reunió con Alcimo y Báquides, tratando de encontrar una solución satisfactoria.
13 και πρωτοι οι ασιδαιοι ησαν εν υιοις ισραηλ και επεζητουν παρ' αυτων ειρηνην13 Entre los israelitas, los asideos eran los primeros en pedir la paz,
14 ειπον γαρ ανθρωπος ιερευς εκ σπερματος ααρων ηλθεν εν ταις δυναμεσιν και ουκ αδικησει ημας14 porque decían: «El que ha venido con el ejército es un sacerdote de la familia de Aarón: él no nos va a traicionar».
15 και ελαλησεν μετ' αυτων λογους ειρηνικους και ωμοσεν αυτοις λεγων ουκ εκζητησομεν υμιν κακον και τοις φιλοις υμων15 Báquides les habló amistosamente y les aseguró bajo juramento: «No vamos a hacerles ningún mal, ni a ustedes ni a sus amigos».
16 και ενεπιστευσαν αυτω και συνελαβεν εξ αυτων εξηκοντα ανδρας και απεκτεινεν αυτους εν ημερα μια κατα τον λογον ον εγραψεν αυτον16 Ellos le creyeron, pero él hizo apresar y ejecutar a sesenta de ellos en un solo día, conforme a la palabra que estaba escrita:
17 σαρκας οσιων σου και αιμα αυτων εξεχεαν κυκλω ιερουσαλημ και ουκ ην αυτοις ο θαπτων17 «Desparramaron los cadáveres y la sangre de tus fieles alrededor de Jerusalén y nadie les daba sepultura».
18 και επεπεσεν αυτων ο φοβος και ο τρομος εις παντα τον λαον οτι ειπον ουκ εστιν εν αυτοις αληθεια και κρισις παρεβησαν γαρ την στασιν και τον ορκον ον ωμοσαν18 A causa de esto, cundió el pánico en toda la población, y decían: «No hay en ellos verdad ni justicia, porque han violado el compromiso y el juramento que habían hecho».
19 και απηρεν βακχιδης απο ιερουσαλημ και παρενεβαλεν εν βηθζαιθ και απεστειλεν και συνελαβεν πολλους απο των μετ' αυτου αυτομολησαντων ανδρων και τινας του λαου και εθυσεν αυτους εις το φρεαρ το μεγα19 Después, Báquides partió de Jerusalén, acampó en Betzet y mandó apresar a muchos que se habían puesto de su parte y a algunos del pueblo; los degolló y los arrojó en una gran cisterna.
20 και κατεστησεν την χωραν τω αλκιμω και αφηκεν μετ' αυτου δυναμιν του βοηθειν αυτω και απηλθεν βακχιδης προς τον βασιλεα20 Luego puso la provincia en manos de Alcimo, dejando un destacamento a su disposición, y regresó adonde estaba el rey.
21 και ηγωνισατο αλκιμος περι της αρχιερωσυνης21 Alcimo luchó por mantenerse en el sumo sacerdocio,
22 και συνηχθησαν προς αυτον παντες οι ταρασσοντες τον λαον αυτων και κατεκρατησαν γην ιουδα και εποιησαν πληγην μεγαλην εν ισραηλ22 y se unieron a el todos los que perturbaban al pueblo: así se hicieron dueños de Judá y causaron un daño tremendo a Israel.
23 και ειδεν ιουδας πασαν την κακιαν ην εποιησεν αλκιμος και οι μετ' αυτου εν υιοις ισραηλ υπερ τα εθνη23 Judas, al ver que Alcimo y sus secuaces hacían a los israelitas más daño que los paganos,
24 και εξηλθεν εις παντα τα ορια της ιουδαιας κυκλοθεν και εποιησεν εκδικησιν εν τοις ανδρασιν τοις αυτομολησασιν και ανεσταλησαν του εκπορευεσθαι εις την χωραν24 salió a recorrer todo el territorio de Judea para vengarse de los desertores y no dejarlo circular por la región.
25 ως δε ειδεν αλκιμος οτι ενισχυσεν ιουδας και οι μετ' αυτου και εγνω οτι ου δυναται υποστηναι αυτους και επεστρεψεν προς τον βασιλεα και κατηγορησεν αυτων πονηρα25 Cuando Alcimo vio que Judas y sus partidarios se fortalecían y que él no podría resistirles, acudió al rey y los acusó de graves delitos.
26 και απεστειλεν ο βασιλευς νικανορα ενα των αρχοντων αυτου των ενδοξων και μισουντα και εχθραινοντα τω ισραηλ και ενετειλατο αυτω εξαραι τον λαον26 El rey envió entonces a Nicanor, uno de sus generales más distinguidos y enemigo acérrimo de Israel, con la orden expresa de exterminar al pueblo.
27 και ηλθεν νικανωρ εις ιερουσαλημ δυναμει πολλη και απεστειλεν προς ιουδαν και τους αδελφους αυτου μετα δολου λογοις ειρηνικοις λεγων27 Nicanor llegó a Jerusalén con un gran ejército, y envió a Judas y sus hermanos un falso mensaje de paz, diciéndoles:
28 μη εστω μαχη ανα μεσον εμου και υμων ηξω εν ανδρασιν ολιγοις ινα ιδω υμων τα προσωπα μετ' ειρηνης28 «No nos hagamos la guerra; iré a entrevistarlos en son del paz con una pequeña escolta».
29 και ηλθεν προς ιουδαν και ησπασαντο αλληλους ειρηνικως και οι πολεμιοι ετοιμοι ησαν εξαρπασαι τον ιουδαν29 Cuando se presentó ante Judas, ambos se saludaron amistosamente, pero los enemigos estaban preparados para secuestrar a Judas.
30 και εγνωσθη ο λογος τω ιουδα οτι μετα δολου ηλθεν επ' αυτον και επτοηθη απ' αυτου και ουκ εβουληθη ετι ιδειν το προσωπον αυτου30 Este, al darse cuenta de que Nicanor había venido con pérfidas intenciones, tuvo miedo de él y no quiso verlo más.
31 και εγνω νικανωρ οτι απεκαλυφθη η βουλη αυτου και εξηλθεν εις συναντησιν τω ιουδα εν πολεμω κατα χαφαρσαλαμα31 Entonces Nicanor comprendió que sus planes habían sido descubiertos y salió a combatir contra Judas cerca de Cafarsalamá.
32 και επεσον των παρα νικανορος ωσει πεντακοσιοι ανδρες και εφυγον εις την πολιν δαυιδ32 Allí cayeron unos quinientos hombres del ejército de Nicanor, y los demás huyeron a la Ciudad de David.
33 και μετα τους λογους τουτους ανεβη νικανωρ εις ορος σιων και εξηλθον απο των ιερεων εκ των αγιων και απο των πρεσβυτερων του λαου ασπασασθαι αυτον ειρηνικως και δειξαι αυτω την ολοκαυτωσιν την προσφερομενην υπερ του βασιλεως33 Después de esto, Nicanor subió al monte Sión. Algunos sacerdotes y ancianos del pueblo salieron del Santuario para saludarlo amistosamente y mostrarle el holocausto que se ofrecía por el rey.
34 και εμυκτηρισεν αυτους και κατεγελασεν αυτων και εμιανεν αυτους και ελαλησεν υπερηφανως34 Pero él se burló de ellos con desprecio, los ultrajó y les habló insolentemente.
35 και ωμοσεν μετα θυμου λεγων εαν μη παραδοθη ιουδας και η παρεμβολη αυτου εις χειρας μου το νυν και εσται εαν επιστρεψω εν ειρηνη εμπυριω τον οικον τουτον και εξηλθεν μετα θυμου μεγαλου35 Después, juró muy enojado: «Si no me entregan ahora mismo a Judas y a su ejército, cuando vuelva victorioso, prenderé fuego a esta Casa». Y salió enfurecido.
36 και εισηλθον οι ιερεις και εστησαν κατα προσωπον του θυσιαστηριου και του ναου και εκλαυσαν και ειπον36 Los sacerdotes entraron al Santuario, y de pie ante el altar y el Templo, exclamaron llorando:
37 συ εξελεξω τον οικον τουτον επικληθηναι το ονομα σου επ' αυτου ειναι οικον προσευχης και δεησεως τω λαω σου37 «Tú has elegido esta Casa, que es llamada con tu Nombre, a fin de que fuera una casa de oración y de súplica para tu pueblo.
38 ποιησον εκδικησιν εν τω ανθρωπω τουτω και εν τη παρεμβολη αυτου και πεσετωσαν εν ρομφαια μνησθητι των δυσφημιων αυτων και μη δως αυτοις μονην38 Dales su merecido a este hombre y a su ejército, y que caigan al filo de la espada. Acuérdate de sus blasfemias y no les des tregua».
39 και εξηλθεν νικανωρ εξ ιερουσαλημ και παρενεβαλεν εν βαιθωρων και συνηντησεν αυτω δυναμις συριας39 Nicanor partió de Jerusalén y acampó en Betjorón, donde se le unió un contingente de Siria.
40 και ιουδας παρενεβαλεν εν αδασα εν τρισχιλιοις ανδρασιν και προσηυξατο ιουδας και ειπεν40 Judas, por su parte, acampó en Adasa con tres mil hombres, e hizo esta oración:
41 οι παρα του βασιλεως οτε εδυσφημησαν εξηλθεν ο αγγελος σου και επαταξεν εν αυτοις εκατον ογδοηκοντα πεντε χιλιαδας41 «Cuando los enviados del rey blasfemaron, apareció tu Angel y exterminó a ciento ochenta y cinco mil de ellos.
42 ουτως συντριψον την παρεμβολην ταυτην ενωπιον ημων σημερον και γνωτωσαν οι επιλοιποι οτι κακως ελαλησεν επι τα αγια σου και κρινον αυτον κατα την κακιαν αυτου42 Así también, destruye hoy ante nosotros a este ejército, para que los demás reconozcan que su jefe blasfemó contra tu Santuario, y júzgalo conforme a su maldad».
43 και συνηψαν αι παρεμβολαι εις πολεμον τη τρισκαιδεκατη του μηνος αδαρ και συνετριβη η παρεμβολη νικανορος και επεσεν αυτος πρωτος εν τω πολεμω43 El día trece del mes de Adar, los ejércitos entraron en combate y el de Nicanor fue desbaratado. El primero en caer fue el mismo Nicanor,
44 ως δε ειδεν η παρεμβολη αυτου οτι επεσεν νικανωρ ριψαντες τα οπλα εφυγον44 y cuando los soldados vieron que había caído, tiraron las armas y huyeron.
45 και κατεδιωκον αυτους οδον ημερας μιας απο αδασα εως του ελθειν εις γαζηρα και εσαλπιζον οπισω αυτων ταις σαλπιγξιν των σημασιων45 Los israelitas los persiguieron durante todo un día, desde Adasa hasta las proximidades de Gázara, tocando detrás de ellos las trompetas de alarma.
46 και εξηλθον εκ πασων των κωμων της ιουδαιας κυκλοθεν και υπερεκερων αυτους και απεστρεφον ουτοι προς τουτους και επεσον παντες ρομφαια και ου κατελειφθη εξ αυτων ουδε εις46 De todas las poblaciones judías de los alrededores salía gente que los fue envolviendo, hasta obligarlos a volverse unos contra otros.
47 και ελαβον τα σκυλα και την προνομην και την κεφαλην νικανορος αφειλον και την δεξιαν αυτου ην εξετεινεν υπερηφανως και ηνεγκαν και εξετειναν παρα τη ιερουσαλημ47 Así cayeron todos al filo de la espada, y no quedó ni uno solo. Los judíos se apoderaron de los despojos y del botín, y cortaron la cabeza de Nicanor y su mano derecha, que él había levantado con prepotencia. Luego las llevaron y las colgaron a la entrada de Jerusalén.
48 και ηυφρανθη ο λαος σφοδρα και ηγαγον την ημεραν εκεινην ημεραν ευφροσυνης μεγαλην48 El pueblo se llenó de alegría; todos celebraron ese día como una gran fiesta
49 και εστησαν του αγειν κατ' ενιαυτον την ημεραν ταυτην τη τρισκαιδεκατη του αδαρ49 y determinaron conmemorar cada año aquel día, trece de Adar.
50 και ησυχασεν η γη ιουδα ημερας ολιγας50 Y el país de Judá gozó de paz durante algún tiempo.