ΕΞΟΔΟΣ - Esodo - Exodus 18

GREEK BIBLE	NEW AMERICAN BIBLE
1 Ηκουσε δε ο Ιοθορ, ο ιερευς της Μαδιαμ, ο πενθερος του Μωυσεως, παντα οσα εκαμεν ο Θεος εις τον Μωυσην και εις τον Ισραηλ τον λαον αυτου, οτι εξηγαγεν ο Κυριος τον Ισραηλ εξ Αιγυπτου.	1 Now Moses' father-in-law Jethro, the priest of Midian, heard of all that God had done for Moses and for his people Israel: how the LORD had brought Israel out of Egypt.
2 Και ελαβεν ο Ιοθορ, ο πενθερος του Μωυσεως, Σεπφωραν την γυναικα του Μωυσεως, την οποιαν ειχε πεμψει οπισω,	2 So his father-in-law Jethro took along Zipporah, Moses' wife, whom Moses had sent back to him,
3 και τους δυο αυτης υιους, εκ των οποιων του ενος το ονομα ητο Γηρσωμ, Διοτι παροικος, ειπεν, εσταθην εν ξενη γη?	3 and her two sons. One of these was called Gershom; for he said, "I am a stranger in a foreign land."
4 του δε αλλου το ονομα Ελιεζερ, Διοτι ο Θεος, ειπε, του πατρος μου εσταθη βοηθος μου και με εσωσεν εκ της μαχαιρας του Φαραω?	4 The other was called Eliezer; for he said, "My father's God is my helper; he has rescued me from Pharaoh's sword."
5 και ηλθεν ο Ιοθορ ο πενθερος του Μωυσεως προς τον Μωυσην μετα των υιων αυτου και μετα της γυναικος αυτου εις την ερημον, οπου ητο εστρατοπεδευμενος εις το ορος του Θεου?	5 Together with Moses' wife and sons, then, his father-in-law Jethro came to him in the desert where he was encamped near the mountain of God,
6 και ανηγγειλε προς τον Μωυσην, Εγω Ιοθορ ο πενθερος σου ερχομαι προς σε και η γυνη σου και οι δυο υιοι αυτης μετ' αυτης.	6 and he sent word to Moses, "I, Jethro, your father-in-law, am coming to you, along with your wife and her two sons."
7 Και εξηλθεν ο Μωυσης εις συναντησιν του πενθερου αυτου και προσεκυνησεν αυτον και εφιλησεν αυτον? και ηρωτησαν ο εις τον αλλον περι της υγειας αυτων, και εισηλθον εις την σκηνην.	7 Moses went out to meet his father-in-law, bowed down before him, and kissed him. Having greeted each other, they went into the tent.
8 Και διηγηθη ο Μωυσης προς τον πενθερον αυτου παντα οσα ο Κυριος εκαμεν εις τον Φαραω και εις τους Αιγυπτιους υπερ του Ισραηλ, παντας τους μοχθους οιτινες συνεβησαν εις αυτους καθ' οδον, και ηλευθερωσεν αυτους ο Κυριος.	8 Moses then told his father-in-law of all that the LORD had done to Pharaoh and the Egyptians for the sake of Israel, and of all the hardships they had had to endure on their journey, and how the LORD had come to their rescue.
9 Υπερεχαρη δε ο Ιοθορ δια παντα τα αγαθα οσα ο Κυριος εκαμεν εις τον Ισραηλ, τον οποιον ηλευθερωσεν εκ χειρος των Αιγυπτιων.	9 Jethro rejoiced over all the goodness that the LORD had shown Israel in rescuing them from the hands of the Egyptians.
10 Και ειπεν ο Ιοθορ, Ευλογητος Κυριος, οστις σας ηλευθερωσεν εκ χειρος των Αιγυπτιων και εκ χειρος του Φαραω? οστις ηλευθερωσε τον λαον υποκατωθεν της χειρος των Αιγυπτιων?	10 "Blessed be the LORD," he said, "who has rescued his people from the hands of Pharaoh and the Egyptians.
11 τωρα γνωριζω οτι ο Κυριος ειναι μεγας υπερ παντας τους θεους? διοτι εις το πραγμα, εις το οποιον υπερηφανευθησαν, εσταθη ανωτερος αυτων.	11 Now I know that the LORD is a deity great beyond any other; for he took occasion of their being dealt with insolently to deliver the people from the power of the Egyptians."
12 Ελαβεν επειτα ο Ιοθορ, ο πενθερος του Μωυσεως, ολοκαυτωματα και θυσιας δια να προσφερη εις τον Θεον? και ηλθεν ο Ααρων, και παντες οι πρεσβυτεροι του Ισραηλ, να φαγωσιν αρτον μετα του πενθερου του Μωυσεως, εμπροσθεν του Θεου.	12 Then Jethro, the father-in-law of Moses, brought a holocaust and other sacrifices to God, and Aaron came with all the elders of Israel to participate with Moses' father-in-law in the meal before God.
13 Και την επαυριον εκαθισεν ο Μωυσης δια να κρινη τον λαον. και παριστατο ο λαος εμπροσθεν του Μωυσεως απο πρωιας εως εσπερας.	13 The next day Moses sat in judgment for the people, who waited about him from morning until evening.
14 Και ιδων ο πενθερος του Μωυσεως παντα οσα εκαμνεν εις τον λαον, ειπε, Τι ειναι τουτο το πραγμα, το οποιον καμνεις εις τον λαον; δια τι συ καθησαι μονος, απας δε ο λαος παρισταται εμπροσθεν σου απο πρωιας εως εσπερας;	14 When his father-in-law saw all that he was doing for the people, he inquired, "What sort of thing is this that you are doing for the people? Why do you sit alone while all the people have to stand about you from morning till evening?"
15 Και ειπεν ο Μωυσης προς τον πενθερον αυτου, διοτι ο λαος ερχεται προς εμε δια να ερωτηση τον Θεον?	15 Moses answered his father-in-law, "The people come to me to consult God.
16 οταν εχωσιν υποθεσιν τινα, ερχονται προς εμε και εγω κρινω μεταξυ του ενος και του αλλου? και δεικνυω εις αυτους τα προσταγματα του Θεου και τους νομους αυτου.	16 Whenever they have a disagreement, they come to me to have me settle the matter between them and make known to them God's decisions and regulations."
17 Και ειπεν ο πενθερος του Μωυσεως προς αυτον, Δεν ειναι καλον το πραγμα, το οποιον καμνεις?	17 "You are not acting wisely," his father-in-law replied.
18 βεβαιως και συ θελεις αποκαμει και ο λαος ουτος ο μετα σου? διοτι το πραγμα ειναι πολυ βαρυ δια σε? δεν δυνασαι μονος να καμνης τουτο.	18 "You will surely wear yourself out, and not only yourself but also these people with you. The task is too heavy for you; you cannot do it alone.
19 Ακουσον λοιπον την φωνην μου? θελω σε συμβουλευσει και ο Θεος θελει εισθαι μετα σου? συ μεν εσο ενωπιον του Θεου υπερ του λαου, δια να αναφερης τας υποθεσεις προς τον Θεον?	19 Now, listen to me, and I will give you some advice, that God may be with you. Act as the people's representative before God, bringing to him whatever they have to say.
20 και διδασκε αυτους τα προσταγματα και τους νομους και δεικνυε προς αυτους την οδον εις την οποιαν πρεπει να περιπατωσι, και τα εργα τα οποια πρεπει να πραττωσι?	20 Enlighten them in regard to the decisions and regulations, showing them how they are to live and what they are to do.
21 πλην εκλεξον εκ παντος του λαου ανδρας αξιους, φοβουμενους τον Θεον, ανδρας φιλαληθεις, μισουντας την φιλαργυριαν? και καταστησον αυτους επ' αυτων χιλιαρχους, εκατονταρχους, πεντηκονταρχους και δεκαρχους?	21 But you should also look among all the people for able and God-fearing men, trustworthy men who hate dishonest gain, and set them as officers over groups of thousands, of hundreds, of fifties, and of tens.
22 και ας κρινωσι τον λαον παντοτε? και πασαν μεν μεγαλην υποθεσιν ας αναφερωσι προς σε? πασαν δε μικραν υποθεσιν ας κρινωσιν αυτοι? ουτω θελεις ανακουφισθη, και θελουσι βασταζει το βαρος μετα σου.	22 Let these men render decisions for the people in all ordinary cases. More important cases they should refer to you, but all the lesser cases they can settle themselves. Thus, your burden will be lightened, since they will bear it with you.
23 εαν καμης τουτο το πραγμα και ο Θεος σε προσταζη ουτω, τοτε θελεις δυνηθη να ανθεξης, και προσετι πας ο λαος ουτος θελει φθασει εις τον τοπον αυτου εν ειρηνη.	23 If you do this, when God gives you orders you will be able to stand the strain, and all these people will go home satisfied."
24 Και ηκουσεν ο Μωυσης την φωνην του πενθερου αυτου και εκαμε παντα οσα ειπε.	24 Moses followed the advice of his father-in-law and did all that he had suggested.
25 Και εκλεξεν ο Μωυσης εκ παντος του Ισραηλ ανδρας αξιους και κατεστησεν αυτους αρχηγους επι του λαου, χιλιαρχους, εκατονταρχους, πεντηκονταρχους και δεκαρχους?	25 He picked out able men from all Israel and put them in charge of the people as officers over groups of thousands, of hundreds, of fifties, and of tens.
26 και εκρινον τον λαον εν παντι καιρω? τας μεν υποθεσεις τας δυσκολους ανεφερον προς τον Μωυσην, πασαν δε μικραν υποθεσιν εκρινον αυτοι.	26 They rendered decisions for the people in all ordinary cases. The more difficult cases they referred to Moses, but all the lesser cases they settled themselves.
27 Επειτα προεπεμψεν ο Μωυσης τον πενθερον αυτου και απηλθεν εις την γην αυτου.	27 Then Moses bade farewell to his father-in-law, who went off to his own country.