1 וְלִפְנֵי חַג הַפֶּסַח כְּשֶׁיָּדַע יֵשׁוּעַ כִּי בָאָה שְׁעָתוֹ לַעֲבֹר מִן־הָעוֹלָם הַזֶּה אֶל־אָבִיו כַּאֲשֶׁר אָהֵב אֶת בְּחִירָיו אֲשֶׁר בָּעוֹלָם כֵּן אֲהֵבָם עַד־הַקֵּץ | 1 Πρὸ δὲ τῆς ἑορτῆς τοῦ πάσχα εἰδὼς ὁ Ἰησοῦς ὅτι ἦλθεν αὐτοῦ ἡ ὥρα ἵνα μεταβῇ ἐκ τοῦ κόσμου τούτου πρὸς τὸν πατέρα, ἀγαπήσας τοὺς ἰδίους τοὺς ἐν τῷ κόσμῳ εἰς τέλος ἠγάπησεν αὐτούς. |
2 וַיְהִי אַחֲרֵי הָחֵל הַסְּעוּדָה וְהַשָּׂטָן נָתַן בְּלֵב יְהוּדָה בֶן־שִׁמְעוֹן אִישׁ קְרִיּוֹת לְמָסְרוֹ | 2 Καὶ δείπνου γινομένου, τοῦ διαβόλου ἤδη βεβληκότος εἰς τὴν καρδίαν ἵνα παραδοῖ αὐτὸν Ἰούδας Σίμωνος Ἰσκαριώτου, |
3 וַיֵּדַע יֵשׁוּעַ כִּי נָתַן אָבִיו אֶת־הַכֹּל בְּיָדוֹ וְכִי מֵאֱלֹהִים בָּא וְאֶל־אֱלֹהִים יָשׁוּב | 3 εἰδὼς ὅτι πάντα ἔδωκεν αὐτῷ ὁ πατὴρ εἰς τὰς χεῖρας καὶ ὅτι ἀπὸ θεοῦ ἐξῆλθεν καὶ πρὸς τὸν θεὸν ὑπάγει, |
4 וַיָּקָם מֵעַל הַשֻּׁלְחָן וַיִּפְשֹׁט אֶת־בְּגָדָיו וַיִּקַּח מִטְפַּחַת וַיַּחְגְּרֶהָ | 4 ἐγείρεται ἐκ τοῦ δείπνου καὶ τίθησιν τὰ ἱμάτια καὶ λαβὼν λέντιον διέζωσεν ἑαυτόν· |
5 וְאַחַר יָצַק מַיִם בַּכִּיּוֹר וַיָּחֶל לִרְחֹץ אֶת־רַגְלֵי תַלְמִידָיו וּלְנַגֵּב בַּמִּטְפַּחַת אֲשֶׁר־הוּא חָגוּר בָּהּ | 5 εἶτα βάλλει ὕδωρ εἰς τὸν νιπτῆρα καὶ ἤρξατο νίπτειν τοὺς πόδας τῶν μαθητῶν καὶ ἐκμάσσειν τῷ λεντίῳ ᾧ ἦν διεζωσμένος. |
6 וַיִּקְרַב אֶל־שִׁמְעוֹן פֶּטְרוֹס וְהוּא אָמַר אֵלָיו אֲדֹנִי הַאַתָּה תִּרְחַץ אֶת־רַגְלָי | 6 Ἔρχεται οὖν πρὸς Σίμωνα Πέτρον· λέγει αὐτῷ· κύριε, σύ μου νίπτεις τοὺς πόδας; |
7 וַיַּעַן יֵשׁוּעַ וַיֹּאמֶר אֵלָיו אֵת אֲשֶׁר אֲנִי עֹשֶׂה אֵינְךָ יֹדֵעַ כָּעֵת וְאַחֲרֵי־כֵן תֵּדָע | 7 ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ· ὃ ἐγὼ ποιῶ σὺ οὐκ οἶδας ἄρτι, γνώσῃ δὲ μετὰ ταῦτα. |
8 וַיֹּאמֶר אֵלָיו פֶּטְרוֹס לְעוֹלָם לֹא־תִרְחַץ אֶת־רַגְלָי וַיַּעַן אֹתוֹ יֵשׁוּעַ אִם־לֹא אֶרְחַץ אֹתְךָ אֵין לְךָ חֵלֶק עִמִּי | 8 λέγει αὐτῷ Πέτρος· οὐ μὴ νίψῃς μου τοὺς πόδας εἰς τὸν αἰῶνα. ἀπεκρίθη Ἰησοῦς αὐτῷ· ἐὰν μὴ νίψω σε, οὐκ ἔχεις μέρος μετ’ ἐμοῦ. |
9 וַיֹּאמֶר אֵלָיו שִׁמְעוֹן פֶּטְרוֹס אֲדֹנִי לֹא לְבַד אֶת־רַגְלַי כִּי אִם־גַּם אֶת־יָדַי וְאֶת־רֹאשִׁי | 9 λέγει αὐτῷ Σίμων Πέτρος· κύριε, μὴ τοὺς πόδας μου μόνον ἀλλὰ καὶ τὰς χεῖρας καὶ τὴν κεφαλήν. |
10 וַיֹּאמֶר אֵלָיו יֵשׁוּעַ הַמְרֻחָץ אֵין־לוֹ לִרְחֹץ עוֹד כִּי אִם־אֶת־הָרַגְלַיִם כִּי כֻלּוֹ טָהוֹר הוּא וְאַתֶּם טְהוֹרִים אַךְ לֹא כֻלְּכֶם | 10 λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· ὁ λελουμένος οὐκ ἔχει χρείαν εἰ μὴ τοὺς πόδας νίψασθαι, ἀλλ’ ἔστιν καθαρὸς ὅλος· καὶ ὑμεῖς καθαροί ἐστε, ἀλλ’ οὐχὶ πάντες. |
11 כִּי יָדַע מִי יִמְסְרֵהוּ עַל־כֵּן אָמַר לֹא כֻלְּכֶם טְהוֹרִים | 11 ᾔδει γὰρ τὸν παραδιδόντα αὐτόν· διὰ τοῦτο εἶπεν ὅτι οὐχὶ πάντες καθαροί ἐστε. |
12 וַיְהִי אַחֲרֵי אֲשֶׁר־רָחַץ אֶת־רַגְלֵיהֶם וַיִּלְבַּשׁ אֶת־בְּגָדָיו וַיָּשָׁב לְהָסֵב וַיֹּאמֶר אֲלֵיהֶם הַיְדַעְתֶּם מָה הַדָּבָר אֲשֶׁר עָשִׂיתִי לָכֶם | 12 Ὅτε οὖν ἔνιψεν τοὺς πόδας αὐτῶν [καὶ] ἔλαβεν τὰ ἱμάτια αὐτοῦ καὶ ἀνέπεσεν πάλιν, εἶπεν αὐτοῖς· γινώσκετε τί πεποίηκα ὑμῖν; |
13 אַתֶּם קֹרְאִים־לִי רַב וְאָדוֹן וְהֵיטַבְתֶּם אֲשֶׁר דִּבַּרְתֶּם כִּי־אֲנִי הוּא | 13 ὑμεῖς φωνεῖτέ με· ὁ διδάσκαλος, καί· ὁ κύριος, καὶ καλῶς λέγετε· εἰμὶ γάρ. |
14 לָכֵן אִם־אֲנִי הַמּוֹרֶה וְהָאָדוֹן רָחַצְתִּי אֶת־רַגְלֵיכֶם גַּם־אַתֶּם חַיָּבִים לִרְחֹץ אִישׁ אֶת־רַגְלֵי אָחִיו | 14 εἰ οὖν ἐγὼ ἔνιψα ὑμῶν τοὺς πόδας ὁ κύριος καὶ ὁ διδάσκαλος, καὶ ὑμεῖς ὀφείλετε ἀλλήλων νίπτειν τοὺς πόδας· |
15 כִּי מוֹפֵת נָתַתִּי לָכֶם לְמַעַן תַּעֲשֹוּ גַם־אַתֶּם כַּאֲשֶׁר עָשִׂיתִי לָכֶם | 15 ὑπόδειγμα γὰρ ἔδωκα ὑμῖν ἵνα καθὼς ἐγὼ ἐποίησα ὑμῖν καὶ ὑμεῖς ποιῆτε. |
16 אָמֵן אָמֵן אֲנִי אֹמֵר לָכֶם כִּי הָעֶבֶד אֵינֶנּוּ גָדוֹל מֵאֲדֹנָיו וְהַשָּׁלוּחַ אֵינֶנּוּ גָדוֹל מִשֹּׁלְחוֹ | 16 ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐκ ἔστιν δοῦλος μείζων τοῦ κυρίου αὐτοῦ οὐδὲ ἀπόστολος μείζων τοῦ πέμψαντος αὐτόν. |
17 אִם־יְדַעְתֶּם זֹאת אַשְׁרֵיכֶם אִם־כֵּן תַּעֲשֹוּ | 17 εἰ ταῦτα οἴδατε, μακάριοί ἐστε ἐὰν ποιῆτε αὐτά. |
18 לֹא עַל־כֻּלְּכֶם דִּבַּרְתִּי יוֹדֵעַ אֲנִי אֶת־אֲשֶׁר בָּחַרְתִּי בָהֶם אַךְ לְמַעַן יִמָּלֵא הַכָּתוּב אוֹכֵל לַחְמִי הִגְדִּיל עָלַי עָקֵב | 18 Οὐ περὶ πάντων ὑμῶν λέγω· ἐγὼ οἶδα τίνας ἐξελεξάμην· ἀλλ’ ἵνα ἡ γραφὴ πληρωθῇ· ὁ τρώγων μου τὸν ἄρτον ἐπῆρεν ἐπ’ ἐμὲ τὴν πτέρναν αὐτοῦ. |
19 מֵעַתָּה אֲנִי אֹמֵר לָכֶם בְּטֶרֶם הֱיוֹתָהּ לְמַעַן בְּבוֹאָהּ תַּאֲמִינוּ כִּי אֲנִי הוּא | 19 ἀπ’ ἄρτι λέγω ὑμῖν πρὸ τοῦ γενέσθαι, ἵνα πιστεύσητε ὅταν γένηται ὅτι ἐγώ εἰμι. |
20 אָמֵן אָמֵן אֲנִי אֹמֵר לָכֶם כִּי כָל־הַמְקַבֵּל אֵת אֲשֶׁר אֶשְׁלָחֵהוּ אֹתִי הוּא מְקַבֵּל וְהַמְקַבֵּל אֹתִי הוּא מְקַבֵּל אֶת־שֹׁלְחִי | 20 ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὁ λαμβάνων ἄν τινα πέμψω ἐμὲ λαμβάνει, ὁ δὲ ἐμὲ λαμβάνων λαμβάνει τὸν πέμψαντά με. |
21 וַיְהִי כְּכַלּוֹת יֵשׁוּעַ לְדַבֵּר הַדְּבָרִים הָאֵלֶּה וַיִּסָעֵר בְּרוּחוֹ וַיָּעַד וַיֹּאמֶר אָמֵן אָמֵן אֲנִי אֹמֵר לָכֶם כִּי אֶחָד מִכֶּם יִמְסְרֵנִי | 21 Ταῦτα εἰπὼν [ὁ] Ἰησοῦς ἐταράχθη τῷ πνεύματι καὶ ἐμαρτύρησεν καὶ εἶπεν· ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι εἷς ἐξ ὑμῶν παραδώσει με. |
22 וַיַּבִּיטוּ תַלְמִידָיו אִישׁ אֶל־רֵעֵהוּ וַיִּתְמְהוּ לָדַעַת עַל־מִי דִבֵּר | 22 ἔβλεπον εἰς ἀλλήλους οἱ μαθηταὶ ἀπορούμενοι περὶ τίνος λέγει. |
23 וְאֶחָד מִתַּלְמִידָיו מֵסֵב עַל־חֵיק יֵשׁוּעַ אֲשֶׁר יֵשׁוּעַ אֲהֵבוֹ | 23 ἦν ἀνακείμενος εἷς ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ ἐν τῷ κόλπῳ τοῦ Ἰησοῦ, ὃν ἠγάπα ὁ Ἰησοῦς. |
24 וַיִּרְמָז־לוֹ שִׁמְעוֹן פֶּטְרוֹס לִדְרשׁ מִי־הוּא זֶה אֲשֶׁר דִּבֶּר עָלָיו | 24 νεύει οὖν τούτῳ Σίμων Πέτρος πυθέσθαι τίς ἂν εἴη περὶ οὗ λέγει. |
25 וַיִּפֹּל עַל־לֵב יֵשׁוּעַ וַיֹּאמֶר אֵלָיו אֲדֹנִי מִי הוּא | 25 ἀναπεσὼν οὖν ἐκεῖνος οὕτως ἐπὶ τὸ στῆθος τοῦ Ἰησοῦ λέγει αὐτῷ· κύριε, τίς ἐστιν; |
26 וַיַּעַן יֵשׁוּעַ הִנֵּה זֶה הוּא אֲשֶׁר־אֶטְבֹּל פִּתִּי לְתִתּוֹ לוֹ וַיִּטְבֹּל אֶת־פִּתּוֹ וַיִּתֵּן אֶל־יְהוּדָה בֶן־שִׁמְעוֹן אִישׁ קְרִיּוֹת | 26 ἀποκρίνεται [ὁ] Ἰησοῦς· ἐκεῖνός ἐστιν ᾧ ἐγὼ βάψω τὸ ψωμίον καὶ δώσω αὐτῷ. βάψας οὖν τὸ ψωμίον [λαμβάνει καὶ] δίδωσιν Ἰούδᾳ Σίμωνος Ἰσκαριώτου. |
27 וְאַחֲרֵי בִלְעוֹ בָּא הַשָּׂטָן אֶל־קִרְבּוֹ וַיֹּאמֶר אֵלָיו יֵשׁוּעַ אֵת אֲשֶׁר־תַּעֲשֶׂה עֲשֵׂה מְהֵרָה | 27 καὶ μετὰ τὸ ψωμίον τότε εἰσῆλθεν εἰς ἐκεῖνον ὁ σατανᾶς. λέγει οὖν αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· ὃ ποιεῖς ποίησον τάχιον. |
28 וּמִן־הַמְסֻבִּים לֹא־יָדַע אִישׁ עַל־מֶה דִבֶּר אֵלָיו כָּזֹאת | 28 τοῦτο [δὲ] οὐδεὶς ἔγνω τῶν ἀνακειμένων πρὸς τί εἶπεν αὐτῷ· |
29 כִּי יֵשׁ אֲשֶׁר חָשְׁבוּ כִּי־אָמַר אֵלָיו יֵשׁוּעַ קְנֵה־לָנוּ צָרְכֵי הֶחָג אוֹ לָתֵת לָאֶבְיוֹנִים יַעַן אֲשֶׁר כִּיס הַכֶּסֶף תַּחַת יַד יְהוּדָה | 29 τινὲς γὰρ ἐδόκουν, ἐπεὶ τὸ γλωσσόκομον εἶχεν Ἰούδας, ὅτι λέγει αὐτῷ [ὁ] Ἰησοῦς· ἀγόρασον ὧν χρείαν ἔχομεν εἰς τὴν ἑορτήν, ἢ τοῖς πτωχοῖς ἵνα τι δῷ. |
30 וְהוּא בְּקַחְתּוֹ אֶת־פַּת הַלֶּחֶם מִהֵר לָצֵאת הַחוּצָה וַיְהִי לָיְלָה | 30 λαβὼν οὖν τὸ ψωμίον ἐκεῖνος ἐξῆλθεν εὐθύς. ἦν δὲ νύξ. |
31 הוּא יָצָא וְיֵשׁוּעַ אָמַר עַתָּה נִתְפָּאַר בֶּן־הָאָדָם וְהָאֱלֹהִים נִתְפָּאַר בּוֹ | 31 Ὅτε οὖν ἐξῆλθεν, λέγει Ἰησοῦς· νῦν ἐδοξάσθη ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου καὶ ὁ θεὸς ἐδοξάσθη ἐν αὐτῷ· |
32 אִם הָאֱלֹהִים נִתְפָּאַר בּוֹ גַּם־הָאֱלֹהִים הוּא יְפָאֲרֵהוּ בְּעַצְמוֹ וּבִמְהֵרָה יְפָאֲרֵהוּ | 32 [εἰ ὁ θεὸς ἐδοξάσθη ἐν αὐτῷ], καὶ ὁ θεὸς δοξάσει αὐτὸν ἐν αὐτῷ, καὶ εὐθὺς δοξάσει αὐτόν. |
33 בָּנַי עוֹד־מְעַט מִזְעָר אֶהְיֶה עִמָּכֶם אַתֶּם תְּבַקְשׁוּנִי וְכַאֲשֶׁר אָמַרְתִּי אֶל־הַיְּהוּדִים כִּי אֶל־אֲשֶׁר אֲנִי הוֹלֵךְ לֹא תוּכְלוּ לָבוֹא שָׁמָּה כֵּן אֲלֵיכֶם אֹמֵר אֲנִי עָתָּה | 33 τεκνία, ἔτι μικρὸν μεθ’ ὑμῶν εἰμι· ζητήσετέ με, καὶ καθὼς εἶπον τοῖς Ἰουδαίοις ὅτι ὅπου ἐγὼ ὑπάγω ὑμεῖς οὐ δύνασθε ἐλθεῖν, καὶ ὑμῖν λέγω ἄρτι. |
34 מִצְוָה חֲדָשָׁה אֲנִי נֹתֵן לָכֶם כִּי תְאֵהֲבוּ אִישׁ אֶת־אָחִיו כַּאֲשֶׁר אָהַבְתִּי אֶתְכֶם כֵּן גַּם־אַתֶּם אִישׁ אֶת־אָחִיו תֶּאֱהָבוּן | 34 Ἐντολὴν καινὴν δίδωμι ὑμῖν, ἵνα ἀγαπᾶτε ἀλλήλους, καθὼς ἠγάπησα ὑμᾶς ἵνα καὶ ὑμεῖς ἀγαπᾶτε ἀλλήλους. |
35 בָּזֹאת יֵדְעוּ כֻלָּם כִּי תַלְמִידַי אַתֶּם בִּהְיוֹת אַהֲבָה בֵּינֵיכֶם | 35 ἐν τούτῳ γνώσονται πάντες ὅτι ἐμοὶ μαθηταί ἐστε, ἐὰν ἀγάπην ἔχητε ἐν ἀλλήλοις. |
36 וַיֹּאמֶר אֵלָיו שִׁמְעוֹן פֶּטְרוֹס אֲדֹנִי אָנָה תֵּלֵךְ וַיַּעַן אֹתוֹ יֵשׁוּעַ אֶל־אֲשֶׁר אֲנִי הוֹלֵךְ שָׁמָּה לֹא־תוּכַל עַתָּה לָלֶכֶת אַחֲרָי אַךְ אַחֲרֵי־כֵן תֵלֵךְ אַחֲרָי | 36 Λέγει αὐτῷ Σίμων Πέτρος· κύριε, ποῦ ὑπάγεις; ἀπεκρίθη [αὐτῷ] Ἰησοῦς· ὅπου ὑπάγω οὐ δύνασαί μοι νῦν ἀκολουθῆσαι, ἀκολουθήσεις δὲ ὕστερον. |
37 וַיֹּאמֶר אֵלָיו פֶּטְרוֹס אֲדֹנִי מַדּוּעַ לֹא־אוּכַל עַתָּה לָלֶכֶת אַחֲרֶיךָ הֵן־נַפְשִׁי בְּעַד־נַפְשְׁךָ אֶתֵּן | 37 λέγει αὐτῷ ὁ Πέτρος· κύριε, διὰ τί οὐ δύναμαί σοι ἀκολουθῆσαι ἄρτι; τὴν ψυχήν μου ὑπὲρ σοῦ θήσω. |
38 וַיַּעַן אֹתוֹ יֵשׁוּעַ הֲכִי־תִתֵּן נַפְשְׁךָ בְּעַד נַפְשִׁי אָמֵן אָמֵן אֲנִי אֹמֵר לָךְ בְּטֶרֶם יִקְרָא הַתַּרְנְגֹל תְּכַחֵשׁ בִּי שָׁלשׁ פְּעָמִים | 38 ἀποκρίνεται Ἰησοῦς· τὴν ψυχήν σου ὑπὲρ ἐμοῦ θήσεις; ἀμὴν ἀμὴν λέγω σοι, οὐ μὴ ἀλέκτωρ φωνήσῃ ἕως οὗ ἀρνήσῃ με τρίς. |