1 Kings 8

NEW JERUSALEM	Biblia Tysiąclecia
1 Solomon then summoned the elders of Israel to Jerusalem to bring the ark of the covenant of Yahwehup from the City of David, that is, Zion.	1 Wtedy też Salomon zwołał starszyznę Izraela, wszystkich naczelników pokoleń, przywódców rodów Izraelitów, aby zgromadzili się przy królu Salomonie w Jerozolimie na przeniesienie Arki Przymierza Pańskiego z Miasta Dawidowego, czyli z Syjonu.
2 Al the men of Israel assembled round King Solomon in the month of Ethanim, at the time of the feast(that is, the seventh month).	2 Zebrali się więc u króla Salomona wszyscy Izraelici w miesiącu Etanim, na święto [Namiotów] przypadające w siódmym miesiącu.
3 When all the elders of Israel had arrived, the priests took up the ark	3 Kiedy przyszła cała starszyzna Izraela, kapłani wzięli Arkę
4 and the Tent of Meeting and all the sacred utensils which were in the Tent.	4 i przenieśli Arkę Pańską, Namiot Spotkania i wszystkie święte sprzęty, jakie były w Namiocie. Przenieśli je kapłani oraz lewici.
5 King Solomon and al Israel, present with him before the ark, sacrificed countless, innumerable sheepand oxen.	5 A król Salomon i cała społeczność Izraela, zgromadzona przy nim, przed Arką składali wraz z nim na ofiarę owce i woły, których nie rachowano i nie obliczano z powodu wielkiej ich liczby.
6 The priests brought the ark of the covenant of Yahweh to its place, in the Debir of the Temple, that is, inthe Holy of Holies, under the wings of the winged creatures	6 Następnie kapłani wprowadzili Arkę Przymierza Pańskiego na jej miejsce do sanktuarium świątyni, do Miejsca Najświętszego, pod skrzydła cherubów,
7 for the winged creatures spread their wings over the place where the ark stood, forming a canopy overthe ark and its shafts.	7 gdyż cheruby miały tak rozpostarte skrzydła nad miejsce Arki, że okrywały Arkę i jej drążki z wierzchu.
8 These were so long, however, that the ends of the shafts could be seen from the Holy Place in front ofthe Debir, though they could not be seen from outside. They are stil there today.	8 Drążki te były tak długie, że ich końce, [poprzednio] widoczne były z Miejsca świętego przed sanktuarium: z zewnątrz jednak [teraz] nie były widoczne. Pozostają one tam do dnia dzisiejszego.
9 There was nothing in the ark except the two stone tablets which Moses had placed in it at Horeb, thetablets of the covenant which Yahweh made with the Israelites when they came out of Egypt.	9 W Arce nie było nic, oprócz dwóch kamiennych tablic, które Mojżesz tam złożył pod Horebem, "tablic Przymierza", gdy Pan zawarł przymierze z Izraelitami w czasie ich wyjścia z ziemi egipskiej.
10 Now when the priests came out of the Holy Place, the cloud fil ed the Temple of Yahweh,	10 A kiedy kapłani wyszli z Miejsca świętego, obłok wypełnił dom Pański.
11 and because of the cloud the priests could not stay and perform their duties. For the glory of Yahwehfilled the Temple of Yahweh.	11 Kapłani nie mogli pozostać i pełnić swej służby z powodu tego obłoku, bo chwała Pańska napełniła dom Pański.
12 Then Solomon said: Yahweh has chosen to dwel in thick cloud.	12 Wtedy przemówił Salomon: Pan powiedział, że będzie mieszkać w czarnej chmurze.
13 I have built you a princely dwel ing, a residence for you for ever.	13 Już zbudowałem Ci dom na mieszkanie, miejsce przebywania Twego na wieki.
14 The king then turned round and blessed the whole assembly of Israel, while the whole assembly ofIsrael stood.	14 Potem król się odwrócił i pobłogosławił całe zgromadzenie Izraela. Całe zaś zgromadzenie Izraela stało.
15 He said, 'Blessed be Yahweh, God of Israel, who has carried out by his hand what he promised withhis mouth to my father David, when he said,	15 Potem rzekł: Błogosławiony Pan, Bóg Izraela, który to, co zapowiedział swymi ustami memu ojcu Dawidowi, to też ręką wypełnił, mówiąc:
16 "From the day I brought my people Israel out of Egypt I chose no city, in any of the tribes of Israel, tohave a temple built where my name should be; but I did choose David to rule my people Israel."	16 Od tego dnia, w którym wyprowadziłem mój lud, Izraela z Egiptu, nie wybrałem ze wszystkich pokoleń izraelskich miasta do wybudowania świątyni, by Imię moje w niej przebywało. Ale wybrałem sobie "Jerozolimę, aby tam było moje Imię i obrałem" Dawida aby był nad moim ludem, Izraelem.
17 My father David had set his heart on building a temple for the name of Yahweh, God of Israel,	17 Dawid zaś, mój ojciec, powziął zamiar zbudowania domu dla Imienia Pana, Boga Izraela.
18 but Yahweh said to my father David, "You have set your heart on building a temple for my name, andin this you have done wel ;	18 Wówczas Pan rzekł memu ojcu, Dawidowi: Dobrze postąpiłeś, że powziąłeś zamiar zbudowania domu dla mego Imienia, bo wypłynęło to z twego serca.
19 and yet, you are not the man to build the temple; but your son, yet to be born to you, wil be the one tobuild the temple for my name."	19 Jednak nie ty będziesz budować tę świątynię, ale twój rodzony syn. On zbuduje dom dla mego Imienia.
20 Yahweh has kept the promise which he made: I have succeeded my father David and am seated onthe throne of Israel, as Yahweh promised; I have built the temple for the name of Yahweh, God of Israel,	20 Wypełnił Pan właśnie to, co obiecał, bo nastałem po moim ojcu, Dawidzie, i zasiadłem na tronie izraelskim, jak zapowiedział Pan, oraz zbudowałem dom dla Imienia Pana, Boga Izraela.
21 and in it I have made a place for the ark containing the covenant of Yahweh which he made with ourancestors when he brought them out of Egypt.'	21 A w nim urządziłem miejsce dla Arki, w której jest Przymierze Pana, zawarte z naszymi przodkami, gdy ich wyprowadził z ziemi egipskiej.
22 Then, in the presence of the whole assembly of Israel, Solomon stood facing the altar of Yahweh and,stretching out his hands towards heaven,	22 Następnie Salomon stanął przed ołtarzem Pańskim wobec całego zgromadzenia izraelskiego i wyciągnąwszy ręce do nieba, rzekł:
23 said, 'Yahweh, God of Israel, there is no god like you in heaven above or on earth beneath, as loyal tothe covenant and faithful in love to your servants as long as they walk wholeheartedly in your way.	23 O Panie, Boże Izraela! Nie ma takiego Boga jak Ty, ani w górze na niebie, ani w dole na ziemi, tak zachowującego przymierze i łaskę względem Twoich sług, którzy czczą Cię z całego swego serca,
24 You have kept the promise you made to your servant, my father David, as you promised him youwould. Today you have carried it out by your power.	24 bo dotrzymałeś słowa Twemu słudze, Dawidowi, memu ojcu, w tym, coś mu przyrzekł i powiedział swymi ustami, a co dziś wypełniłeś ręką.
25 And now, Yahweh, God of Israel, keep the promise which you made to your servant David when yousaid, "You wil never lack for a man to sit before me on the throne of Israel, provided that your sons are carefulhow they behave, walking before me as you yourself have done."	25 Więc i teraz, o Panie, Boże Izraela, dotrzymaj słowa Twemu słudze, memu ojcu, Dawidowi, jak mu przyrzekłeś, mówiąc: Nie będzie ci odjęty wobec Mnie potomek na tronie Izraela, jeśli tylko twoi synowie strzec będą swej drogi postępując wobec Mnie tak, jak ty wobec Mnie postępowałeś.
26 So now, God of Israel, let the words come true which you spoke to your servant, my father David.	26 Więc i teraz niech się sprawdzi, proszę Cię, "Panie", Boże Izraela, Twoje słowo, które dałeś Twemu słudze, ojcu memu, Dawidowi.
27 Yet wil God real y live with human beings on earth? Why, the heavens, the highest of the heavens,cannot contain you. How much less this temple built by me!	27 Czy jednak naprawdę zamieszka Bóg na ziemi? Przecież niebo i niebiosa najwyższe nie mogą Cię objąć, a tym mniej ta świątynia, którą zbudowałem.
28 Even so, listen favourably to the prayer and entreaty of your servant, Yahweh my God; listen to the cryand to the prayer which your servant makes to you today:	28 Zważ więc na modlitwę Twego sługi i jego błaganie, o Panie, Boże mój, i wysłuchaj to wołanie i tę modlitwę, w której dziś Twój sługa stara się ubłagać Cię o to,
29 day and night may your eyes watch over this temple, over this place of which you have said, "My namewil be there." Listen to the prayer which your servant offers in this place.	29 aby w nocy i w dzień Twoje oczy patrzyły na tę świątynię. Jest to miejsce, o którym powiedziałeś: Tam będzie moje Imię - tak, aby wysłuchać modlitwę, którą zanosi Twój sługa na tym miejscu.
30 'Listen to the entreaty of your servant and of your people Israel; whenever they pray in this place, listenfrom the place where you reside in heaven; and when you hear, forgive.	30 Dlatego wysłuchaj błaganie Twego sługi i Twego ludu, Izraela, ilekroć modlić się będzie na tym miejscu. Ty zaś wysłuchaj w miejscu Twego przebywania - w niebie. Nie tylko wysłuchaj, ale też i przebacz!
31 'If someone has wronged his neighbour and a curse is laid on him to make him swear an oath herebefore your altar in this Temple,	31 Kiedy kto zgrzeszy przeciw swemu bliźniemu, a później wezwie go do przysięgi, a on przyjdzie do przysięgi wobec Twego ołtarza w tej świątyni,
32 then listen from the place where you reside in heaven and do justice between your servants:condemning the guilty one by making him suffer for his conduct, and acquitting the upright by rewarding him ashis uprightness deserves.	32 wtedy Ty wysłuchaj w niebiosach i racz działać - rozsądź między Twoimi sługami, złego skazując na karę, aby na jego głowę spadła [odpowiedzialność za] jego postępowanie, a sprawiedliwego uznając niewinnym za jego uczciwość.
33 'When your people Israel are defeated by the enemy because they have sinned against you, but thenreturn to you and acknowledge your name, and pray and seek your favours in this Temple,	33 Kiedy Twój lud spotka klęska od nieprzyjaciela za to, że zgrzeszył przeciw Tobie, a oni się nawrócą do Ciebie i będą wzywać Twego imienia, modlić się do Ciebie i błagać w tej świątyni,
34 then listen from the place where you reside in heaven; forgive the sin of your people Israel, and bringthem back to the country which you gave to their ancestors.	34 wtedy Ty wysłuchaj w niebiosach i przebacz grzech Twego ludu, Izraela, i przyprowadź ich z powrotem do kraju, który dałeś ich przodkom.
35 'When the heavens are shut and there is no rain because they have sinned against you, if they pray inthis place and praise your name and, having been humbled by you, desist from their sin,	35 Kiedy niebo zostanie zamknięte i nie będzie deszczu, dlatego że zgrzeszyli przeciw Tobie, ale potem będą się modlić na tym miejscu i sławić Twe Imię oraz odwrócą się od swoich grzechów, bo ich upokorzyłeś,
36 then listen from the place where you reside in heaven and forgive the sin of your servant and yourpeople Israel -- for you are constantly showing them the good way which they must fol ow -- and send rain onyour country, which you have given to your people as their heritage.	36 wtedy Ty wysłuchaj w niebiosach i przebacz grzech Twoich sług i Twego ludu, Izraela. Ty wskażesz im dobrą drogę, którą iść mają, i ześlesz deszcz na Twoją ziemię, którą dałeś Twemu ludowi jako dziedzictwo.
37 'Should there be famine in the country, or pestilence, wind-blast or mildew, locust or caterpil ar; shouldtheir enemy lay siege to one of their gates; should there be any plague or any disease:	37 Gdy w kraju będzie głód lub zaraza, gdy będzie spiekota, śnieć, szarańcza lub chasil, gdy wróg jego natrze na jedną z jego bram, albo wszelka klęska lub jakakolwiek choroba -
38 whatever be the prayer or entreaty of any individual aware of a particular affliction: when that personstretches out the hands towards this Temple,	38 wszelką modlitwę, każde błaganie poszczególnego człowieka czy też całego Twego ludu, Izraela, skoro przejęty klęską, wyciągnie ręce do tej świątyni,
39 then listen from heaven where you reside; forgive and, since you know what is in the heart, deal witheach as their conduct deserves -- for you alone know what is in every human heart-	39 Ty usłysz w niebie, miejscu Twego przebywania. Racz się zmiłować i działać: Oddaj każdemu według jego postępowania, bo Ty znasz jego serce, bo jedynie Ty znasz serce każdego człowieka.
40 so that they may reverence you throughout their lives in the country which you gave to our ancestors.	40 Niech zachowają bojaźń wobec Ciebie po wszystkie dni swego życia na powierzchni ziemi, którą dałeś naszym przodkom.
41 'Even the foreigner, not belonging to your people Israel but coming from a distant country, attracted byyour name-	41 Również i cudzoziemca, który nie jest z Twego ludu, Izraela, a jednak przyjdzie z dalekiego kraju przez wzgląd na Twe Imię -
42 for they too wil hear of your name, of your mighty hand and outstretched arm -- if a foreigner comesand prays in this Temple,	42 bo będzie słychać o Twoim wielkim Imieniu i o Twej mocnej ręce i wyciągniętym ramieniu - gdy przyjdzie i będzie się modlić w tej świątyni,
43 listen from heaven where you reside, and grant al that the foreigner asks of you, so that al the peoplesof the earth may acknowledge your name and, like your people Israel, revere you and know that this Temple,which I have built, bears your name.	43 Ty w niebie, miejscu Twego przebywania, wysłuchaj i uczyń to wszystko, o co ten cudzoziemiec będzie do Ciebie wołać. Niech wszystkie narody ziemi poznają Twe Imię dla nabrania bojaźni przed Tobą za przykładem Twego ludu, Izraela. Niech też wiedzą, że Twoje Imię zostało wezwane nad tą świątynią, którą zbudowałem.
44 'If your people go out to war against the enemy, on whatever missions you send them, and they pray toYahweh, turning towards the city which you have chosen and towards the Temple which I have built for yourname,	44 Kiedy Twój lud wyruszy do walki z nieprzyjacielem swoim w drogę, którą go poślesz, i będzie się modlić do Ciebie, [zwracając się] ku wybranemu przez Ciebie miastu i domowi, który zbudowałem dla Twego Imienia,
45 then listen from heaven to their prayer and their entreaty, and uphold their cause.	45 wówczas wysłuchaj w niebie ich modlitwę oraz błaganie i wymierz im sprawiedliwość.
46 'When they sin against you -- for there is no one who does not sin -- and you are angry with them andabandon them to the enemy, and their captors carry them off to a hostile country, be it far away or near,	46 Jeśliby grzeszyli przeciw Tobie - bo nie ma człowieka, który by nie grzeszył - a Ty za to będziesz na nich zagniewany i dlatego oddasz ich w moc wroga, wskutek czego zaborcy uprowadzą ich do ziemi nieprzyjaciół dalekiej czy bliskiej,
47 if they come to their senses in the country to which they have been taken as captives and repent andentreat you in the country of their captors, saying, "We have sinned, we have acted perversely and wickedly,"	47 oni zaś w kraju, do którego zostali uprowadzeni, będą żałować, nawrócą się w kraju zaborców i będą Cię błagać o litość, wołając: Zgrzeszyliśmy, zbłądziliśmy, bezbożnie postąpiliśmy:
48 and turn back to you with al their heart and soul in the country of the enemies who have taken themcaptive, and pray to you, turning towards the country which you gave to their ancestors, towards the city whichyou have chosen and towards the Temple which I have built for your name,	48 jeśli więc nawrócą się do Ciebie z całego swego serca, z całej swej duszy w kraju ich nieprzyjaciół, którzy ich uprowadzili, i będą się modlić do Ciebie, [zwracając się] ku krajowi, który dałeś ich przodkom i miastu, któreś wybrał, i domowi, który zbudowałem dla Twego Imienia,
49 listen to their prayer and their entreaty from the place where you reside in heaven, uphold their case,	49 to wtedy racz wysłuchać w niebie, miejscu Twego przebywania, ich modlitwę oraz błagania i wymierz im sprawiedliwość.
50 forgive your people for having sinned against you and for al the crimes against you of which they havebeen guilty, and allow them to arouse the pity of their captors so that these may have pity on them:	50 Przebacz łaskawie ludowi Twojemu to, czym zgrzeszył przeciw Tobie, oraz wszystkie jego występki, przez które odstąpił od Ciebie, i skłoń ich zaborców do miłosierdzia, aby zmiłowali się nad nimi.
51 for they are your people and your heritage whom you brought out of Egypt, that iron foundry!	51 Wszak Twoim ludem i Twoim dziedzictwem są ci, których wyprowadziłeś z Egiptu, spośród tego pieca do topienia żelaza.
52 'May your eyes be open to the entreaty of your servant and the entreaty of your people Israel, to listento them, whatever they ask of you.	52 Niech więc Twoje oczy będą otwarte na błaganie Twego sługi i błaganie Twego ludu, Izraela, ku wysłuchaniu ich, ilekroć będą wołać do Ciebie.
53 For you it was who set them apart from al the peoples of the earth to be your heritage, as you declaredthrough your servant Moses when you brought our ancestors out of Egypt, Lord Yahweh.'	53 Wszak Ty wybrałeś sobie ich ze wszystkich ludów świata na dziedzictwo, jak powiedziałeś, o Panie Boże, przez Twego sługę, Mojżesza, kiedy wyprowadziłeś naszych przodków z Egiptu.
54 When Solomon had finished offering to Yahweh this whole prayer and entreaty, he rose from where hewas kneeling with hands stretched out towards heaven before the altar of Yahweh,	54 Potem, kiedy Salomon skończył zanosić do Pana te wszystkie modły i błagania, podniósł się sprzed ołtarza Pańskiego, z miejsca, gdzie klęczał, i ręce wyciągał do nieba,
55 and stood upright. And in a loud voice he blessed the whole assembly of Israel.	55 i stanąwszy, błogosławił całe zgromadzenie izraelskie, wołając donośnym głosem:
56 'Blessed be Yahweh,' he said, 'who has granted rest to his people Israel, keeping al his promises. Ofal the promises of good that he made through his servant Moses, not one has failed.	56 Niech będzie błogosławiony Pan, który dał pokój swemu ludowi, Izraelowi, według tego wszystkiego, co zapowiedział; za to, że nie uchybił ani jednemu wypowiedzianemu słowu z wszelkiej obietnicy pomyślności, danej przez swego sługę Mojżesza.
57 May Yahweh our God be with us, as he was with our ancestors; may he never desert us or cast us off.	57 Niech będzie z nami Pan, nasz Bóg, jak był z naszymi przodkami! Niech nas nie opuszcza i nie odrzuca nas,
58 May he turn our hearts towards him so that we may fol ow al his ways and keep the commandmentsand laws and ordinances which he gave to our ancestors.	58 ale nakłoni do siebie nasze serca, abyśmy chodzili Jego drogami, strzegąc Jego poleceń, praw i nakazów, do których zobowiązał naszych przodków.
59 May these words of mine, of my entreaty before Yahweh, be present with Yahweh our God day andnight, that he may uphold the cause of his servant and the cause of Israel his people, as each day requires,	59 Niech te moje słowa, w których błagałem Pana o zmiłowanie, docierają do Pana, Boga naszego, czy to w dzień, czy to w nocy, aby wymierzał sprawiedliwość swemu słudze i swemu ludowi, Izraelowi, według potrzeby każdego dnia.
60 so that al the peoples of the earth may come to know that Yahweh is God indeed and that there is noother.	60 Niech wszystkie ludy świata dowiedzą się, że jedynie Pan jest Bogiem, a innego nie ma.
61 May your hearts be wholly with Yahweh our God, fol owing his laws and keeping his commandmentsas at this present day.'	61 Niech więc serce wasze będzie szczere wobec Pana, Boga naszego, abyście postępowali według Jego praw i przestrzegali Jego nakazów, jak jest w dniu dzisiejszym.
62 The king and al Israel with him offered sacrifice before Yahweh.	62 Następnie król, a z nim cały Izrael składali ofiary przed Panem.
63 Solomon offered a communion sacrifice of twenty-two thousand oxen and a hundred and twentythousand sheep to Yahweh; and thus the king and all the Israelites dedicated the Temple of Yahweh.	63 Wtedy Salomon złożył ofiarę biesiadną, w której ofiarował ku czci Pana dwadzieścia dwa tysiące wołów i sto dwadzieścia tysięcy owiec. Tym samym król i wszyscy Izraelici poświęcili dom Panu.
64 On the same day the king consecrated the middle part of the court in front of the Temple of Yahweh;for that was where he presented the burnt offerings, oblations and fatty parts of the communion sacrifices, since the bronze altar which stood before Yahweh was too smal to hold the burnt offering, oblation and the fatty partsof the communion sacrifice.	64 Tegoż dnia król poświęcił środkową część dziedzińca przed domem Pańskim, bo dokonał tam ofiary całopalnej, ofiary z pokarmów i tłuszczu ofiar biesiadnych, gdyż brązowy ołtarz, który był przed Panem, okazał się za mały, by pomieścić ofiary całopalne oraz ofiary z pokarmów i tłuszczu ofiar biesiadnych.
65 And then Solomon and with him all Israel from the Pass of Hamath to the Torrent of Egypt -- a greatassembly -- celebrated the feast before Yahweh our God for seven days.	65 Wtedy Salomon, a z nim wielkie zgromadzenie całego Izraela od Wejścia do Chamat aż do Potoku Egipskiego, obchodził uroczyste święto przed Panem, Bogiem naszym, przez siedem "i siedem dni, to jest czternaście dni".
66 On the eighth day he dismissed the people, who bade farewel to the king and went home joyful andhappy of heart over al the goodness which Yahweh had shown to his servant and his people Israel.	66 Dnia zaś ósmego odprawił lud, który błogosławiąc królowi, rozszedł się do swoich namiotów radośnie i z wdzięcznym sercem za te wszystkie dobrodziejstwa, które Pan wyświadczył swemu słudze, Dawidowi, oraz swemu ludowi, Izraelowi.