1 μυιαι θανατουσαι σαπριουσιν σκευασιαν ελαιου ηδυσματος τιμιον ολιγον σοφιας υπερ δοξαν αφροσυνης μεγαλης | 1 Una mosca muerta corrompe y hace fermentar el óleo del perfumista. Pesa más un poco de insensatez que la sabiduría y la gloria. |
2 καρδια σοφου εις δεξιον αυτου και καρδια αφρονος εις αριστερον αυτου | 2 El sabio piensa rectamente, y el necio lo hace torcidamente. |
3 και γε εν οδω οταν αφρων πορευηται καρδια αυτου υστερησει και α λογιειται παντα αφροσυνη εστιν | 3 Por cualquier camino que vaya, al necio le falta el buen sentido, y hace que se diga de él: «Es un necio». |
4 εαν πνευμα του εξουσιαζοντος αναβη επι σε τοπον σου μη αφης οτι ιαμα καταπαυσει αμαρτιας μεγαλας | 4 Si el que gobierna se irrita contra ti, no te salgas de quicio, porque la sangre fría evita grandes fallas. |
5 εστιν πονηρια ην ειδον υπο τον ηλιον ως ακουσιον ο εξηλθεν απο προσωπου του εξουσιαζοντος | 5 Hay un mal que yo he visto bajo el sol, como error que procede de la autoridad: |
6 εδοθη ο αφρων εν υψεσι μεγαλοις και πλουσιοι εν ταπεινω καθησονται | 6 el necio es promovido a los puestos más altos y los nobles rebajados a los puestos inferiores. |
7 ειδον δουλους εφ' ιππους και αρχοντας πορευομενους ως δουλους επι της γης | 7 Yo vi esclavos montados a caballo y príncipes de a pie, como los esclavos. |
8 ο ορυσσων βοθρον εν αυτω εμπεσειται και καθαιρουντα φραγμον δηξεται αυτον οφις | 8 El que cava una fosa cae en ella y al que derriba un cerco, lo muerde una serpiente. |
9 εξαιρων λιθους διαπονηθησεται εν αυτοις σχιζων ξυλα κινδυνευσει εν αυτοις | 9 El que saca piedras se lastima con ellas y el que corta leña está expuesto al peligro. |
10 εαν εκπεση το σιδηριον και αυτος προσωπον εταραξεν και δυναμεις δυναμωσει και περισσεια του ανδρειου σοφια | 10 Si el hierro está mellado, y no lo afilan, es preciso redoblar las fuerzas: por eso es provechoso emplear bien la sabiduría. |
11 εαν δακη ο οφις εν ου ψιθυρισμω και ουκ εστιν περισσεια τω επαδοντι | 11 Si la serpiente muerde porque falla el encantamiento, ¿qué provecho saca el encantador? |
12 λογοι στοματος σοφου χαρις και χειλη αφρονος καταποντιουσιν αυτον | 12 Las palabras del sabio son recibidas con agrado, pero al necio lo pierde su propia lengua: |
13 αρχη λογων στοματος αυτου αφροσονη και εσχατη στοματος αυτου περιφερεια πονηρα | 13 cuando empieza a hablar, dice insensateces, y cuando termina, las peores locuras; |
14 και ο αφρων πληθυνει λογους ουκ εγνω ο ανθρωπος τι το γενομενον και τι το εσομενον οπισω αυτου τις αναγγελει αυτω | 14 el insensato multiplica las palabras. El hombre no sabe lo que va a suceder: ¿quién puede anunciarle lo que vendrá después de él? |
15 μοχθος των αφρονων κοπωσει αυτους ος ουκ εγνω του πορευθηναι εις πολιν | 15 El esfuerzo fatiga al necio, porque no se da maña ni para ir a la ciudad. |
16 ουαι σοι πολις ης ο βασιλευς σου νεωτερος και οι αρχοντες σου εν πρωια εσθιουσιν | 16 ¡Ay de ti, nación, si tu rey es un joven y tus príncipes comen desde la mañana! |
17 μακαρια συ γη ης ο βασιλευς σου υιος ελευθερων και οι αρχοντες σου προς καιρον φαγονται εν δυναμει και ουκ αισχυνθησονται | 17 ¡Feliz de ti, nación, si tienes por rey a un noble de nacimiento, y tus príncipes comen cuando es debido, para reparar sus fuerzas y no para embriagarse! |
18 εν οκνηριαις ταπεινωθησεται η δοκωσις και εν αργια χειρων σταξει η οικια | 18 Por la pereza se desploman las vigas y por la dejadez se viene abajo la casa. |
19 εις γελωτα ποιουσιν αρτον και οινος ευφραινει ζωντας και του αργυριου επακουσεται συν τα παντα | 19 ¡Para divertirse se celebra un banquete, el vino alegra la vida y el dinero responde por todo! |
20 και γε εν συνειδησει σου βασιλεα μη καταραση και εν ταμιειοις κοιτωνων σου μη καταραση πλουσιον οτι πετεινον του ουρανου αποισει συν την φωνην και ο εχων τας πτερυγας απαγγελει λογον | 20 Ni siquiera en privado maldigas al rey, y ni en tu habitación maldigas a un rico, porque un pájaro puede hacer correr la voz y la indiscreción tiene alas. |