1 και ενετειλατο ιωσηφ τω οντι επι της οικιας αυτου λεγων πλησατε τους μαρσιππους των ανθρωπων βρωματων οσα εαν δυνωνται αραι και εμβαλατε εκαστου το αργυριον επι του στοματος του μαρσιππου | 1 Then Joseph instructed his chamberlain as follows: 'Fil these men's sacks with as much food as theycan carry, and put each man's money in the mouth of his sack. |
2 και το κονδυ μου το αργυρουν εμβαλατε εις τον μαρσιππον του νεωτερου και την τιμην του σιτου αυτου εγενηθη δε κατα το ρημα ιωσηφ καθως ειπεν | 2 And put my cup, the silver one, in the mouth of the youngest one's sack as wel as the money for hisrations.' He did as Joseph had instructed. |
3 το πρωι διεφαυσεν και οι ανθρωποι απεσταλησαν αυτοι και οι ονοι αυτων | 3 At daybreak, the men were sent off with their donkeys. |
4 εξελθοντων δε αυτων την πολιν ουκ απεσχον μακραν και ιωσηφ ειπεν τω επι της οικιας αυτου αναστας επιδιωξον οπισω των ανθρωπων και καταλημψη αυτους και ερεις αυτοις τι οτι ανταπεδωκατε πονηρα αντι καλων | 4 They had gone only a little way from the city, when Joseph said to his chamberlain, 'Away now andfol ow those men. When you catch up with them, say to them, "Why have you repaid good with evil? |
5 ινα τι εκλεψατε μου το κονδυ το αργυρουν ου τουτο εστιν εν ω πινει ο κυριος μου αυτος δε οιωνισμω οιωνιζεται εν αυτω πονηρα συντετελεσθε α πεποιηκατε | 5 Is this not what my lord uses for drinking and also for reading omens? What you have done is wrong."' |
6 ευρων δε αυτους ειπεν αυτοις κατα τα ρηματα ταυτα | 6 So when he caught up with them he repeated these words. |
7 οι δε ειπον αυτω ινα τι λαλει ο κυριος κατα τα ρηματα ταυτα μη γενοιτο τοις παισιν σου ποιησαι κατα το ρημα τουτο | 7 They asked him, 'What does my lord mean? Your servants would never think of doing such a thing. |
8 ει το μεν αργυριον ο ευρομεν εν τοις μαρσιπποις ημων απεστρεψαμεν προς σε εκ γης χανααν πως αν κλεψαιμεν εκ του οικου του κυριου σου αργυριον η χρυσιον | 8 Look, we brought you back the money we found in the mouths of our sacks, al the way from Canaan.Are we likely to have stolen silver or gold from your master's house? |
9 παρ' ω αν ευρεθη το κονδυ των παιδων σου αποθνησκετω και ημεις δε εσομεθα παιδες τω κυριω ημων | 9 Whichever of your servants is found to have it shall die, and the rest of us shal be slaves of my lord.' |
10 ο δε ειπεν και νυν ως λεγετε ουτως εσται ο ανθρωπος παρ' ω αν ευρεθη το κονδυ αυτος εσται μου παις υμεις δε εσεσθε καθαροι | 10 'Very wel , then, it shal be as you say,' he replied, 'the one on whom it is found shall become myslave, but the rest of you can go free.' |
11 και εσπευσαν και καθειλαν εκαστος τον μαρσιππον αυτου επι την γην και ηνοιξαν εκαστος τον μαρσιππον αυτου | 11 Each of them quickly lowered his sack to the ground, and each opened his own. |
12 ηρευνα δε απο του πρεσβυτερου αρξαμενος εως ηλθεν επι τον νεωτερον και ευρεν το κονδυ εν τω μαρσιππω τω βενιαμιν | 12 He searched, beginning with the eldest and ending with the youngest, and found the cup inBenjamin's sack. |
13 και διερρηξαν τα ιματια αυτων και επεθηκαν εκαστος τον μαρσιππον αυτου επι τον ονον αυτου και επεστρεψαν εις την πολιν | 13 Then they tore their clothes, and when each man had reloaded his donkey they returned to the city. |
14 εισηλθεν δε ιουδας και οι αδελφοι αυτου προς ιωσηφ ετι αυτου οντος εκει και επεσον εναντιον αυτου επι την γην | 14 When Judah and his brothers arrived at Joseph's house he was still there, so they fell on the groundin front of him. |
15 ειπεν δε αυτοις ιωσηφ τι το πραγμα τουτο ο εποιησατε ουκ οιδατε οτι οιωνισμω οιωνιειται ανθρωπος οιος εγω | 15 'What do you mean by doing this?' Joseph asked them. 'Did you not know that a man such as I am isa reader of omens?' |
16 ειπεν δε ιουδας τι αντερουμεν τω κυριω η τι λαλησωμεν η τι δικαιωθωμεν ο δε θεος ευρεν την αδικιαν των παιδων σου ιδου εσμεν οικεται τω κυριω ημων και ημεις και παρ' ω ευρεθη το κονδυ | 16 'What can we answer my lord?' Judah replied. 'What can we say? How can we clear ourselves? Godhimself has uncovered your servants' guilt. Here we are then, my lord's slaves, we no less than the one in whose possession the cup was found.' |
17 ειπεν δε ιωσηφ μη μοι γενοιτο ποιησαι το ρημα τουτο ο ανθρωπος παρ' ω ευρεθη το κονδυ αυτος εσται μου παις υμεις δε αναβητε μετα σωτηριας προς τον πατερα υμων | 17 'I could not think of doing such a thing,' he replied. 'The man in whose possession the cup was foundshall be my slave, but you can go back unhindered to your father.' |
18 εγγισας δε αυτω ιουδας ειπεν δεομαι κυριε λαλησατω ο παις σου ρημα εναντιον σου και μη θυμωθης τω παιδι σου οτι συ ει μετα φαραω | 18 At this, Judah went up to him and said, 'May it please my lord, let your servant have a word privatelywith my lord. Do not be angry with your servant, for you are like Pharaoh himself. |
19 κυριε συ ηρωτησας τους παιδας σου λεγων ει εχετε πατερα η αδελφον | 19 My lord questioned his servants, "Have you father or brother?" |
20 και ειπαμεν τω κυριω εστιν ημιν πατηρ πρεσβυτερος και παιδιον γηρως νεωτερον αυτω και ο αδελφος αυτου απεθανεν αυτος δε μονος υπελειφθη τη μητρι αυτου ο δε πατηρ αυτον ηγαπησεν | 20 And we said to my lord, "We have an old father, and a younger brother born of his old age. Hisbrother is dead, so he is the only one by that mother now left, and his father loves him." |
21 ειπας δε τοις παισιν σου καταγαγετε αυτον προς με και επιμελουμαι αυτου | 21 Then you said to your servants, "Bring him down to me, so that I can set eyes on him." |
22 και ειπαμεν τω κυριω ου δυνησεται το παιδιον καταλιπειν τον πατερα εαν δε καταλιπη τον πατερα αποθανειται | 22 We replied to my lord, "The boy cannot leave his father. If he leaves him, his father will die." |
23 συ δε ειπας τοις παισιν σου εαν μη καταβη ο αδελφος υμων ο νεωτερος μεθ' υμων ου προσθησεσθε ετι ιδειν το προσωπον μου | 23 But you said to your servants, "If your youngest brother does not come down with you, you wil notbe admitted to my presence again." |
24 εγενετο δε ηνικα ανεβημεν προς τον παιδα σου πατερα δε ημων απηγγειλαμεν αυτω τα ρηματα του κυριου | 24 When we went back to your servant my father, we repeated to him what my lord had said. |
25 ειπεν δε ημιν ο πατηρ ημων βαδισατε παλιν αγορασατε ημιν μικρα βρωματα | 25 So when our father said, "Go back and get us a little food," |
26 ημεις δε ειπαμεν ου δυνησομεθα καταβηναι αλλ' ει μεν ο αδελφος ημων ο νεωτερος καταβαινει μεθ' ημων καταβησομεθα ου γαρ δυνησομεθα ιδειν το προσωπον του ανθρωπου του αδελφου του νεωτερου μη οντος μεθ' ημων | 26 we said, "We cannot go down. We shall go only if our youngest brother is with us for, unless ouryoungest brother is with us, we shal not be admitted to the man's presence." |
27 ειπεν δε ο παις σου ο πατηρ ημων προς ημας υμεις γινωσκετε οτι δυο ετεκεν μοι η γυνη | 27 So your servant our father said to us, "You know that my wife bore me two children. |
28 και εξηλθεν ο εις απ' εμου και ειπατε οτι θηριοβρωτος γεγονεν και ουκ ειδον αυτον ετι και νυν | 28 When one of them left me, I supposed that he must have been torn to pieces, and I have never seenhim since. |
29 εαν ουν λαβητε και τουτον εκ προσωπου μου και συμβη αυτω μαλακια εν τη οδω και καταξετε μου το γηρας μετα λυπης εις αδου | 29 If you take this one from me too and any harm comes to him, you wil send my white head down toSheol with grief." |
30 νυν ουν εαν εισπορευωμαι προς τον παιδα σου πατερα δε ημων και το παιδαριον μη η μεθ' ημων η δε ψυχη αυτου εκκρεμαται εκ της τουτου ψυχης | 30 If I go to your servant my father now, and we do not have the boy with us, he will die as soon as hesees that the boy is not with us, for his heart is bound up with him; |
31 και εσται εν τω ιδειν αυτον μη ον το παιδαριον μεθ' ημων τελευτησει και καταξουσιν οι παιδες σου το γηρας του παιδος σου πατρος δε ημων μετ' οδυνης εις αδου | 31 and your servants will have sent your servant our father's white head down to Sheol with grief. |
32 ο γαρ παις σου εκδεδεκται το παιδιον παρα του πατρος λεγων εαν μη αγαγω αυτον προς σε και στησω αυτον εναντιον σου ημαρτηκως εσομαι προς τον πατερα πασας τας ημερας | 32 Now your servant went surety to my father for the boy. I said: "If I do not bring him back to you, letme bear the blame before my father al my life." |
33 νυν ουν παραμενω σοι παις αντι του παιδιου οικετης του κυριου το δε παιδιον αναβητω μετα των αδελφων | 33 Let your servant stay, then, as my lord's slave in place of the boy, I implore you, and let the boy goback with his brothers. |
34 πως γαρ αναβησομαι προς τον πατερα του παιδιου μη οντος μεθ' ημων ινα μη ιδω τα κακα α ευρησει τον πατερα μου | 34 How indeed could I go back to my father and not have the boy with me? I could not bear to see themisery that would overwhelm my father.' |