2 Księga Kronik 9

Biblia Tysiąclecia	NEW JERUSALEM
1 Również i królowa Saby, usłyszawszy rozgłos o Salomonie, przybyła, aby przez roztrząsanie trudnych zagadnień osobiście przekonać się w Jerozolimie o [mądrości] Salomona. [Przybyła] ze świetnym orszakiem i wielbłądami dźwigającymi wonności i bardzo dużo złota oraz drogocennych kamieni. Następnie przyszła do Salomona i odbyła z nim rozmowę o wszystkim, co postanowiła.	1 The queen of Sheba heard of Solomon's fame and came to Jerusalem to test Solomon with difficultquestions, with a very large retinue with camels laden with spices and an immense quantity of gold and preciousstones. Having reached Solomon, she discussed everything that she had in mind with him,
2 Salomon zaś udzielił jej wyjaśnień dotyczących wszystkich zagadnień, przez nią poruszonych. Nie było zagadnienia nieznanego Salomonowi, którego by jej nie wyjaśnił.	2 and Solomon had an answer for al her questions; not one of them was too obscure for Solomon toanswer for her.
3 Gdy królowa Saby ujrzała całą mądrość Salomona oraz pałac, który zbudował,	3 When the queen of Sheba saw how wise Solomon was, the palace which he had built,
4 jak również zaopatrzenie jego stołu w potrawy i napoje, i mieszkanie jego dworu, stanowiska usługujących mu, jego szaty, jego podczaszych i ich ubiory, i jego całopalenia, które składał w świątyni Pańskiej - wówczas wpadła w zachwyt.	4 the food at his table, the accommodation for his officials, the organisation of his staff and the way theywere dressed, his cupbearers and the way they were dressed, and the burnt offerings, which he made in theTemple of Yahweh, it left her breathless,
5 Dlatego przemówiła do króla: Prawdziwa była wieść, którą usłyszałam w moim kraju o twoich dziełach i o twej mądrości.	5 and she said to the king, 'The report I heard in my own country about you and about your wisdom inhandling your affairs was true, then!
6 Jednak nie dowierzałam ich słowom, dopóki sama nie przyjechałam i nie zobaczyłam na własne oczy, że nawet połowy mi nie opowiedziano o ogromie twej mądrości. Przewyższyłeś pogłoski, które usłyszałam.	6 Until I came and saw for myself, I did not believe the reports, but clearly I was told less than half aboutthe true extent of your wisdom. You surpass what was reported to me.
7 Szczęśliwe twoje żony, szczęśliwi twoi słudzy! Oni wciąż stoją przed twoim obliczem i wsłuchują się w twoją mądrość.	7 How fortunate your people are! How fortunate your courtiers, continually in attendance on you andlistening to your wisdom!
8 Niech będzie błogosławiony Pan, Bóg twój, który ciebie upodobał sobie, aby cię osadzić na swoim tronie jako króla, [oddanego] dla Pana, Boga swego. Z miłości, jaką twój Bóg żywi względem Izraela, [chcąc] zapewnić mu trwanie na wieki ustanowił cię nad nim królem dla wykonywania prawa i sprawiedliwości.	8 Blessed be Yahweh your God. Because your God loved Israel and meant to keep it secure for ever, hehas made you its king to administer law and justice.'
9 Następnie dała królowi sto dwadzieścia talentów złota i bardzo dużo wonności oraz drogocennych kamieni. Nigdy nie było więcej wonności od tych, które królowa Saby dała królowi Salomonowi.	9 And she presented the king with a hundred and twenty talents of gold and great quantities of spicesand precious stones. There never were such spices as those which the queen of Sheba gave to King Solomon.
10 Także słudzy Hurama i słudzy Salomona, którzy przywozili złoto z Ofiru, sprowadzali drewno sandałowe i drogocenne kamienie.	10 Similarly, the men employed by Huram and the men employed by Solomon, who brought the goldfrom Ophir, also brought back algum wood and precious stones.
11 Z tego drewna sandałowego król zrobił podłogi do świątyni Pańskiej i do pałacu królewskiego oraz cytry i harfy dla śpiewaków. Takich, jak te, nie widziano przedtem w ziemi judzkiej.	11 Of the algum wood the king made steps for the Temple of Yahweh and for the royal palace, and harpsand lyres for the musicians, the like of which had never before been seen in Judah.
12 Król Salomon zaś podarował królowej Saby wszystko to, w czym okazała swe upodobanie i czego pragnęła, więcej niż to, co sama przywiozła królowi. Niebawem wyruszyła w drogę powrotną do swego kraju wraz ze swą świtą.	12 And King Solomon, in his turn, presented the queen of Sheba with everything that she expressed awish for, besides what he gave her in exchange for what she had brought to the king. After which, she wenthome to her own country, she and her servants.
13 Waga złota, które co rok dostarczano Salomonowi, wynosiła sześćset sześćdziesiąt sześć talentów złota,	13 The weight of the gold received annually by Solomon amounted to six hundred and sixty-six talents ofgold,
14 oprócz opłat handlarzy i kupców wędrownych, którzy je wnosili. Wszyscy królowie arabscy i namiestnicy krajowi wnosili złoto i srebro Salomonowi.	14 besides what tol s and foreign trade brought in; all the Arab kings and the provincial governors alsobrought gold and silver to Solomon.
15 Sporządził zatem król Salomon dwieście tarcz z kutego złota, a na każdą tarczę wychodziło sześćset [syklów] kutego złota.	15 King Solomon made two hundred great shields of beaten gold, six hundred shekels of beaten goldgoing into one shield;
16 Ponadto trzysta puklerzy z kutego złota, na każdy puklerz wychodziło trzysta syklów złota. Umieścił je król w "Domu Lasu Libanu".	16 also three hundred smal shields of beaten gold, three hundred shekels of gold going into one shield;and the king put these into the House of the Forest of Lebanon.
17 Następnie król sporządził wielki tron z kości słoniowej, który wyłożył szczerym złotem.	17 The king also made a great ivory throne which he overlaid with refined gold.
18 Tron miał sześć stopni i podnóżek ze złota oraz poręcze po obu stronach siedzenia, a przy poręczach stały dwa lwy.	18 The throne had six steps with a golden foot-rest attached to the throne, and arms on each side of theseat and two lions standing beside the arms,
19 Na sześciu stopniach stało tam po obu stronach dwanaście lwów. Czegoś takiego nie uczyniono w żadnym królestwie.	19 and twelve lions stood on either side of the six steps. Nothing like it had ever been made in any otherkingdom.
20 Wszystkie też naczynia, z których pił król Salomon, były złote, również szczerozłote były wszelkie naczynia "Domu Lasu Libanu". Nie było srebra: nie ceniono go w czasach Salomona.	20 Al King Solomon's drinking vessels were of gold, and al the plate in the House of the Forest ofLebanon was of pure gold; silver was little thought of in Solomon's days,
21 Król bowiem posiadał okręty, które ze sługami Hurama pływały do Tarszisz. Co trzy lata przybywały okręty z Tarszisz, przywożąc złoto i srebro, kość słoniową oraz małpy i pawie.	21 since the king's ships went to Tarshish with Huram's employees, and once every three years themerchantmen would come back laden with gold and silver, ivory, apes and baboons.
22 Dzięki temu król Salomon bogactwem i mądrością przewyższał wszystkich królów ziemi.	22 For riches and for wisdom, King Solomon surpassed al kings on earth,
23 Wszyscy więc królowie ziemi udawali się do Salomona, by posłuchać jego mądrości, jaką Bóg obdarzył jego serce.	23 and al the kings in the world consulted Solomon to hear the wisdom which God had implanted in hisheart,
24 Każdy zaś z nich składał corocznie swój dar: naczynia srebrne i naczynia złote, szaty czy też zbroje lub wonności, konie albo muły.	24 and everyone would bring a present with him: objects of silver and of gold, robes, armour, spices,horses and mules; and this went on year after year.
25 Miał więc Salomon cztery tysiące przegród dla koni i rydwanów oraz dwanaście tysięcy jezdnych. Rozmieścił ich w miastach rydwanów i przy królu w Jerozolimie.	25 Solomon also had four thousand stal s for horses and chariots, and twelve thousand cavalrymen;these he stationed in the chariot towns and near the king in Jerusalem.
26 Panował on wówczas nad wszystkimi królami od Rzeki aż do ziemi filistyńskiej i aż do granicy Egiptu.	26 He was overlord of all the kings from the River to the territory of the Philistines and the Egyptianborder.
27 Srebra zaś król złożył w Jerozolimie tyle, ile kamieni, a cedrów - ile sykomor na Szefeli.	27 In Jerusalem the king made silver as common as stones, and cedar wood as plentiful as sycamore inthe Lowlands.
28 Przywożono też dla Salomona konie z Musri i ze wszystkich krajów.	28 Horses were imported for Solomon from Muzur and all the other countries too.
29 A czyż pozostałe dzieje Salomona, od pierwszych do ostatnich, nie są opisane w Kronice Proroka Natana i w Proroctwie Achiasza z Szilo, i w Widzeniu "Widzącego" Jeddo w sprawie Jeroboama, syna Nebata?	29 The rest of the history of Solomon, from first to last, is this not all written down in the records ofNathan the prophet, in the Prophecy of Ahijah of Shiloh, and in the Vision of Iddo the seer concerning Jeroboamson of Nebat?
30 Królował zatem Salomon w Jerozolimie nad całym Izraelem w ciągu czterdziestu lat.	30 Solomon reigned in Jerusalem over all Israel for forty years.
31 Spoczął Salomon przy swoich przodkach i pochowano go w Mieście Dawida, jego ojca. A jego syn Roboam został w jego miejsce królem.	31 When Solomon fel asleep with his ancestors, he was buried in the City of his father David; Rehoboamhis son succeeded him.