Premier livre des Maccabées 3

BIBLES DES PEUPLES	GREEK BIBLE
1 Son fils Judas, surnommé Maccabée, prit sa place;	1 και ανεστη ιουδας ο καλουμενος μακκαβαιος υιος αυτου αντ' αυτου
2 ses frères et tous ceux qui avaient pris le parti de son père lui apportèrent leur concours, et ils menèrent le combat d’Israël avec ardeur.	2 και εβοηθουν αυτω παντες οι αδελφοι αυτου και παντες οσοι εκολληθησαν τω πατρι αυτου και επολεμουν τον πολεμον ισραηλ μετ' ευφροσυνης
3 Il étendit la renommée de son peuple, c’était un géant lorsqu’il revêtait sa cuirasse et prenait ses armes pour engager le combat. Son épée protégeait le camp d’Israël.	3 και επλατυνεν δοξαν τω λαω αυτου και ενεδυσατο θωρακα ως γιγας και συνεζωσατο τα σκευη τα πολεμικα αυτου και πολεμους συνεστησατο σκεπαζων παρεμβολην εν ρομφαια
4 Dans les batailles, il était comme un lion, comme un jeune lion qui rugit après sa proie.	4 και ωμοιωθη λεοντι εν τοις εργοις αυτου και ως σκυμνος ερευγομενος εις θηραν
5 Il fit la chasse aux renégats, il les recherchait, il livra au feu ceux qui troublaient son peuple.	5 και εδιωξεν ανομους εξερευνων και τους ταρασσοντας τον λαον αυτου εφλογισεν
6 Il jetait la terreur parmi les renégats, ceux qui s’en prenaient à la Loi étaient effrayés, et grâce à lui, la libération fut menée à bien.	6 και συνεσταλησαν ανομοι απο του φοβου αυτου και παντες οι εργαται της ανομιας συνεταραχθησαν και ευοδωθη σωτηρια εν χειρι αυτου
7 Il rendit la vie amère à plus d’un roi, mais ses actions mettaient Jacob en joie: sa mémoire sera bénie pour toujours.	7 και επικρανεν βασιλεις πολλους και ευφρανεν τον ιακωβ εν τοις εργοις αυτου και εως του αιωνος το μνημοσυνον αυτου εις ευλογιαν
8 Il parcourut les villes de Juda, il en extermina les impies, il détourna d’Israël la colère divine.	8 και διηλθεν εν πολεσιν ιουδα και εξωλεθρευσεν ασεβεις εξ αυτης και απεστρεψεν οργην απο ισραηλ
9 Son nom devint célèbre jusqu’aux extrémités du monde, lui qui a rassemblé ceux qui étaient perdus.	9 και ωνομασθη εως εσχατου γης και συνηγαγεν απολλυμενους
10 Apollonius rassembla des païens et beaucoup de gens de Samarie pour combattre Israël.	10 και συνηγαγεν απολλωνιος εθνη και απο σαμαρειας δυναμιν μεγαλην του πολεμησαι προς τον ισραηλ
11 Lorsque Judas l’apprit, il sortit à sa rencontre, il l’assaillit et le tua; beaucoup tombèrent blessés à mort et le reste prit la fuite.	11 και εγνω ιουδας και εξηλθεν εις συναντησιν αυτω και επαταξεν αυτον και απεκτεινεν και επεσον τραυματιαι πολλοι και οι επιλοιποι εφυγον
12 Lorsqu’on ramassa les dépouilles, Judas prit pour lui l’épée d’Apollonius; dès ce moment il s’en servit toujours dans les combats.	12 και ελαβον τα σκυλα αυτων και την μαχαιραν απολλωνιου ελαβεν ιουδας και ην πολεμων εν αυτη πασας τας ημερας
13 Séron, le général de l’armée de Syrie, apprit que Judas avait réuni autour de lui beaucoup de croyants et d’hommes de guerre.	13 και ηκουσεν σηρων ο αρχων της δυναμεως συριας οτι ηθροισεν ιουδας αθροισμα και εκκλησιαν πιστων μετ' αυτου και εκπορευομενων εις πολεμον
14 Il se dit alors: “J’ai l’occasion de me rendre célèbre et de me couvrir de gloire dans le royaume. Je vais combattre Judas et ses hommes qui méprisent les ordres du roi.”	14 και ειπεν ποιησω εμαυτω ονομα και δοξασθησομαι εν τη βασιλεια και πολεμησω τον ιουδαν και τους συν αυτω τους εξουδενουντας τον λογον του βασιλεως
15 Il arriva donc à son tour avec une puissante armée d’impies pour tirer vengeance des fils d’Israël.	15 και προσεθετο και ανεβη μετ' αυτου παρεμβολη ασεβων ισχυρα βοηθησαι αυτω ποιησαι την εκδικησιν εν υιοις ισραηλ
16 Comme il approchait de la montée de Beth-Horon, Judas sortit à sa rencontre avec peu de monde.	16 και ηγγισεν εως αναβασεως βαιθωρων και εξηλθεν ιουδας εις συναντησιν αυτω ολιγοστος
17 En voyant le détachement qui s’avançait contre eux, les hommes de Judas lui dirent: “Comment pourrons-nous lutter contre une si forte troupe, étant si peu nombreux? De plus nous sommes sans forces, car nous n’avons rien mangé aujourd’hui.”	17 ως δε ειδον την παρεμβολην ερχομενην εις συναντησιν αυτων ειπον τω ιουδα τι δυνησομεθα ολιγοστοι οντες πολεμησαι προς πληθος τοσουτο ισχυρον και ημεις εκλελυμεθα ασιτουντες σημερον
18 Judas leur répondit: “Ce n’est pas difficile que beaucoup d’hommes soient vaincus par un petit nombre. Pour le Ciel c’est la même chose de donner le salut avec beaucoup d’hommes ou avec peu de monde:	18 και ειπεν ιουδας ευκοπον εστιν συγκλεισθηναι πολλους εν χερσιν ολιγων και ουκ εστιν διαφορα εναντιον του ουρανου σωζειν εν πολλοις η εν ολιγοις
19 sachez qu’à la guerre la victoire ne va pas aux plus nombreux, car c’est du Ciel que vient la force.	19 οτι ουκ εν πληθει δυναμεως νικη πολεμου εστιν αλλ' εκ του ουρανου η ισχυς
20 Eux s’avancent contre nous pleins d’orgueil et d’impiété, ils veulent nous exterminer, nous, nos femmes et nos enfants, et prendre nos biens.	20 αυτοι ερχονται εφ' ημας εν πληθει υβρεως και ανομιας του εξαραι ημας και τας γυναικας ημων και τα τεκνα ημων του σκυλευσαι ημας
21 Mais nous, nous défendons nos vies et nos lois,	21 ημεις δε πολεμουμεν περι των ψυχων ημων και των νομιμων ημων
22 et le Ciel les brisera devant nous. N’ayez pas peur d’eux!”	22 και αυτος συντριψει αυτους προ προσωπου ημων υμεις δε μη φοβεισθε απ' αυτων
23 Lorsqu’il eut fini de parler, il se jeta sur eux à l’improviste: Séron et son armée furent écrasés.	23 ως δε επαυσατο λαλων ενηλατο εις αυτους αφνω και συνετριβη σηρων και η παρεμβολη αυτου ενωπιον αυτου
24 Ils les poursuivirent dans la descente de Beth-Horon jusqu’à la plaine; 800 hommes environ tombèrent et le reste s’enfuit vers le pays des Philistins.	24 και εδιωκον αυτον εν τη καταβασει βαιθωρων εως του πεδιου και επεσον απ' αυτων εις ανδρας οκτακοσιους οι δε λοιποι εφυγον εις γην φυλιστιιμ
25 On commença à redouter Judas et ses frères et la crainte s’empara de toutes les nations d’alentour;	25 και ηρξατο ο φοβος ιουδου και των αδελφων αυτου και η πτοη επεπιπτεν επι τα εθνη τα κυκλω αυτων
26 même le roi connaissait son nom et toutes les nations parlaient des batailles de Judas.	26 και ηγγισεν εως του βασιλεως το ονομα αυτου και υπερ των παραταξεων ιουδου εξηγειτο τα εθνη
27 Antiocus entra dans une grande colère lorsqu’il l’apprit; il donna l’ordre de rassembler toutes les troupes de son royaume, une armée formidable.	27 ως δε ηκουσεν ο βασιλευς αντιοχος τους λογους τουτους ωργισθη θυμω και απεστειλεν και συνηγαγεν τας δυναμεις πασας της βασιλειας αυτου παρεμβολην ισχυραν σφοδρα
28 Il ouvrit son trésor et donna aux troupes leur solde pour un an, avec la consigne d’être prêts à tout.	28 και ηνοιξεν το γαζοφυλακιον αυτου και εδωκεν οψωνια ταις δυναμεσιν εις ενιαυτον και ενετειλατο αυτοις ειναι ετοιμους εις πασαν χρειαν
29 Il s’aperçut alors que l’argent manquait dans ses coffres et que les impôts de la province avaient diminué à cause des divisions et autres maux: lui-même les avait provoqués en supprimant dans le pays des lois qui existaient depuis toujours.	29 και ειδεν οτι εξελιπεν το αργυριον εκ των θησαυρων και οι φοροι της χωρας ολιγοι χαριν της διχοστασιας και πληγης ης κατεσκευασεν εν τη γη του αραι τα νομιμα α ησαν αφ' ημερων των πρωτων
30 Autrefois il distribuait généreusement des cadeaux, plus que ne l’avaient fait les rois qui étaient avant lui; mais maintenant il avait peur de manquer, de ne pas avoir assez pour faire face aux dépenses.	30 και ευλαβηθη μη ουκ εχη ως απαξ και δις εις τας δαπανας και τα δοματα α εδιδου εμπροσθεν δαψιλη χειρι και επερισσευσεν υπερ τους βασιλεις τους εμπροσθεν
31 Comme il se voyait dans de sérieuses difficultés, il décida de se rendre en Perse pour percevoir les impôts des provinces et revenir avec beaucoup d’argent.	31 και ηπορειτο τη ψυχη αυτου σφοδρα και εβουλευσατο του πορευθηναι εις την περσιδα και λαβειν τους φορους των χωρων και συναγαγειν αργυριον πολυ
32 Il laissa donc Lysias, un noble de la famille royale, pour s’occuper de ses affaires depuis l’Euphrate jusqu’à la frontière d’Égypte.	32 και κατελιπεν λυσιαν ανθρωπον ενδοξον και απο γενους της βασιλειας επι των πραγματων του βασιλεως απο του ποταμου ευφρατου και εως οριων αιγυπτου
33 Lysias devait prendre soin de son fils Antiocus jusqu’à son retour.	33 και τρεφειν αντιοχον τον υιον αυτου εως του επιστρεψαι αυτον
34 Il lui confia la moitié de son armée avec les éléphants et lui donna ses ordres à propos de tout, et particulièrement au sujet des habitants de Judée et de Jérusalem.	34 και παρεδωκεν αυτω τας ημισεις των δυναμεων και τους ελεφαντας και ενετειλατο αυτω περι παντων ων ηβουλετο και περι των κατοικουντων την ιουδαιαν και ιερουσαλημ
35 Il devait envoyer contre eux une armée pour écraser, éliminer les forces d’Israël et le petit reste de Jérusalem, pour qu’on n’en parle même plus dans cette ville.	35 αποστειλαι επ' αυτους δυναμιν του εκτριψαι και εξαραι την ισχυν ισραηλ και το καταλειμμα ιερουσαλημ και αραι το μνημοσυνον αυτων απο του τοπου
36 Après quoi on établirait des étrangers sur tout le territoire et on leur distribuerait les terres.	36 και κατοικισαι υιους αλλογενεις εν πασιν τοις οριοις αυτων και κατακληροδοτησαι την γην αυτων
37 Le roi prit avec lui l’autre moitié de l’armée et quitta sa capitale d’Antioche en l’an 147; il traversa l’Euphrate et s’enfonça à travers les provinces de la montagne.	37 και ο βασιλευς παρελαβεν τας ημισεις των δυναμεων τας καταλειφθεισας και απηρεν απο αντιοχειας απο πολεως βασιλειας αυτου ετους εβδομου και τεσσαρακοστου και εκατοστου και διεπερασεν τον ευφρατην ποταμον και διεπορευετο τας επανω χωρας
38 Parmi les amis du roi, Lysias choisit Ptolémée, fils de Dorimène, Nicanor et Gorgias, tous des hommes influents.	38 και επελεξεν λυσιας πτολεμαιον τον δορυμενους και νικανορα και γοργιαν ανδρας δυνατους των φιλων του βασιλεως
39 Il envoya avec eux 40 000 fantassins et 7 000 cavaliers pour envahir et ruiner le pays de Juda selon l’ordre du roi.	39 και απεστειλεν μετ' αυτων τεσσαρακοντα χιλιαδας ανδρων και επτακισχιλιαν ιππον του ελθειν εις γην ιουδα και καταφθειραι αυτην κατα τον λογον του βασιλεως
40 Gorgias se mit en marche avec toute son armée et il arriva près d’Emmaüs dans le Bas-Pays; là ils dressèrent leur camp.	40 και απηρεν συν παση τη δυναμει αυτων και ηλθον και παρενεβαλον πλησιον αμμαους εν τη γη τη πεδινη
41 Lorsque les commerçants de la province apprirent la chose, ils vinrent chargés d’or et d’argent, avec des menottes en quantité, et ils se présentèrent au camp prêts à acheter des prisonniers Israélites. Des gens d’Idumée et du pays des Philistins vinrent aussi les rejoindre.	41 και ηκουσαν οι εμποροι της χωρας το ονομα αυτων και ελαβον αργυριον και χρυσιον πολυ σφοδρα και πεδας και ηλθον εις την παρεμβολην του λαβειν τους υιους ισραηλ εις παιδας και προσετεθησαν προς αυτους δυναμις συριας και γης αλλοφυλων
42 Lorsque Judas et ses frères virent les armées camper sur leur territoire, ils comprirent que les choses allaient très mal. Ils apprirent aussi la consigne que le roi avait donnée: de livrer leur peuple à une destruction totale.	42 και ειδεν ιουδας και οι αδελφοι αυτου οτι επληθυνθη τα κακα και αι δυναμεις παρεμβαλλουσιν εν τοις οριοις αυτων και επεγνωσαν τους λογους του βασιλεως ους ενετειλατο ποιησαι τω λαω εις απωλειαν και συντελειαν
43 Ils se dirent alors les uns aux autres: “Sauvons notre peuple de la ruine et luttons pour notre peuple et notre Lieu Saint.”	43 και ειπαν εκαστος προς τον πλησιον αυτου αναστησωμεν την καθαιρεσιν του λαου ημων και πολεμησωμεν περι του λαου ημων και των αγιων
44 On convoqua l’assemblée: on se préparait à la guerre, on priait et on implorait pitié et miséricorde.	44 και ηθροισθη η συναγωγη του ειναι ετοιμους εις πολεμον και του προσευξασθαι και αιτησαι ελεος και οικτιρμους
45 Jérusalem, dépeuplée, devenait un désert. Nul de ses enfants n’y entrait, personne n’en sortait, le sanctuaire était foulé aux pieds, des étrangers habitaient la citadelle, elle était devenue une auberge de païens. En Jacob, les danses avaient cessé, on n’entendait plus le son de la flûte et de la lyre.	45 και ιερουσαλημ ην αοικητος ως ερημος ουκ ην ο εισπορευομενος και εκπορευομενος εκ των γενηματων αυτης και το αγιασμα καταπατουμενον και υιοι αλλογενων εν τη ακρα καταλυμα τοις εθνεσιν και εξηρθη τερψις εξ ιακωβ και εξελιπεν αυλος και κινυρα
46 Tous se rassemblèrent à Masfa, en face de Jérusalem, car Masfa avait été autrefois un lieu de prière pour Israël.	46 και συνηχθησαν και ηλθοσαν εις μασσηφα κατεναντι ιερουσαλημ οτι τοπος προσευχης ην εν μασσηφα το προτερον τω ισραηλ
47 Ce jour-là on jeûna, on s’habilla de sacs, on répandit de la cendre sur sa tête et l’on déchira ses vêtements.	47 και ενηστευσαν τη ημερα εκεινη και περιεβαλοντο σακκους και σποδον επι την κεφαλην αυτων και διερρηξαν τα ιματια αυτων
48 On déroula le livre de la Loi pour y trouver des réponses, les mêmes que les païens demandaient à leurs idoles.	48 και εξεπετασαν το βιβλιον του νομου περι ων εξηρευνων τα εθνη τα ομοιωματα των ειδωλων αυτων
49 On apporta les vêtements des prêtres, des prémices et des dîmes, on fit venir des Naziréens qui avaient achevé le temps de leur vœu.	49 και ηνεγκαν τα ιματια της ιερωσυνης και τα πρωτογενηματα και τας δεκατας και ηγειραν τους ναζιραιους οι επληρωσαν τας ημερας
50 Tous crièrent vers le ciel, ils disaient: “Que faire de ces hommes? Où les mener?	50 και εβοησαν φωνη εις τον ουρανον λεγοντες τι ποιησωμεν τουτοις και που αυτους απαγαγωμεν
51 Ton Lieu Saint a été foulé aux pieds et profané. Tes prêtres sont en deuil, humiliés.	51 και τα αγια σου καταπεπατηνται και βεβηλωνται και οι ιερεις σου εν πενθει και ταπεινωσει
52 Les nations se sont liguées contre nous pour nous faire disparaître. Tu connais bien leurs intentions.	52 και ιδου τα εθνη συνηκται εφ' ημας του εξαραι ημας συ οιδας α λογιζονται εφ' ημας
53 Comment pourrons-nous tenir devant elles si tu ne viens pas toi-même à notre secours.”	53 πως δυνησομεθα υποστηναι κατα προσωπον αυτων εαν μη συ βοηθησης ημιν
54 Alors on fit sonner les trompettes et l’on poussa de grands cris.	54 και εσαλπισαν ταις σαλπιγξιν και εβοησαν φωνη μεγαλη
55 Après cela, Judas établit des chefs sur le peuple, chefs de mille, chefs de cent, chefs de cinquante et chefs de dix.	55 και μετα τουτο κατεστησεν ιουδας ηγουμενους του λαου χιλιαρχους και εκατονταρχους και πεντηκονταρχους και δεκαδαρχους
56 Il dit à ceux qui étaient en train de bâtir une maison, à ceux qui venaient de se fiancer ou de planter une vigne, et à tous ceux qui avaient peur, de s’en retourner chez eux comme l’autorisait la Loi.	56 και ειπεν τοις οικοδομουσιν οικιας και μνηστευομενοις γυναικας και φυτευουσιν αμπελωνας και δειλοις αποστρεφειν εκαστον εις τον οικον αυτου κατα τον νομον
57 Puis la troupe se mit en marche et vint camper au sud d’Emmaüs.	57 και απηρεν η παρεμβολη και παρενεβαλον κατα νοτον αμμαους
58 Judas leur dit: “Équipez-vous et soyez courageux! Tenez-vous prêts à combattre demain ces nations qui se sont rassemblées contre nous pour nous détruire, nous et notre sanctuaire.	58 και ειπεν ιουδας περιζωσασθε και γινεσθε εις υιους δυνατους και γινεσθε ετοιμοι εις πρωι του πολεμησαι εν τοις εθνεσιν τουτοις τοις επισυνηγμενοις εφ' ημας εξαραι ημας και τα αγια ημων
59 Mieux vaut pour nous mourir dans la bataille, qu’assister à la ruine de notre peuple et de notre Lieu Saint: arrive ce que le Ciel voudra!”	59 οτι κρεισσον ημας αποθανειν εν τω πολεμω η επιδειν επι τα κακα του εθνους ημων και των αγιων
	60 ως δ' αν η θελημα εν ουρανω ουτως ποιησει