1 - a chi teme il Signore non incoglierà male; ma nella tentazione Dio lo salverà e lo libererà da' mali. | 1 Nie spadnie zło na bojącego się Pana, a jeśli będzie doświadczany, dozna wybawienia. |
2 il savio non odia i comandamenti e la legge, e non sarà sbattuto [contro gli scogli] come una nave in burrasca. | 2 Człowiek mądry nie będzie nienawidził Prawa, ale kto obłudnie wobec niego postępuje, jest jak okręt w czasie burzy. |
3 L'uomo assennato ha fiducia nella legge di Dio, e la legge è per lui fedele [come un oracolo]. | 3 Człowiek mądry zawierzy Prawu, ono będzie dlań niezawodne jak wyrocznia urim i tummim. |
4 Prepara il discorso e sarai ascoltato; raccogli il tuo sapere e rispondi. | 4 Przygotuj mowę, a słuchać cię będą, zbierz swą wiedzę i odpowiadaj! |
5 Come la ruota d'un carro son le interiora dello stolto, e come un asse che gira, i suoi pensieri. | 5 Wnętrze głupiego jest jak koło u ciężkiego wozu i jak oś obracająca się - jego myślenie. |
6 Come un cavallo stallone è l'amico beffardo: sotto chiunque lo monta, nitrisce. | 6 Przyjaciel niestały podobny jest do ogiera, który rży pod każdym jeźdźcem. |
7 Perchè un giorno sopravanza un altro, mentre la luce d'ogni giorno dell'anno [viene] dal sole? | 7 Dlaczego jeden dzień góruje nad drugim, chociaż światło wszystkich dni roku pochodzi od słońca? |
8 Dalla sapienza del Signore furono distinti, fatto che fu il sole, che obbedisce agli ordini; | 8 W myśli swej Pan je wyodrębnił i On rozróżnił czasy i święta. |
9 ed egli variò le stagioni e i loro giorni festivi, che in quelle son celebrati all'ora stabilita. | 9 Jedne z nich wywyższył i uświęcił, a inne zaliczył do dni zwyczajnych. |
10 Alcuni di quei [giorni] Dio esaltò e santificò; altri di essi mise a far numero tra i giorni. E [cosi] tutti gli uomini [vengono] dalla polvere, e dalla terra, donde fu creato Adamo. | 10 Wszyscy ludzie są z mułu, i z ziemi Adam został stworzony. |
11 Nella pienezza della sapienza il Signore li distinse, e variò le loro vie: | 11 Pan rozdzielił ich w pełni swej mądrości i różne wyznaczył im drogi. |
12 alcuni di essi benedisse ed esaltò, e parte ne santificò e avvicinò a sè; e altri ne maledisse e umiliò, e li rovesciò dalla loro posizione. | 12 Jednych pobłogosławił i wywyższył, uświęcił i do siebie zbliżył, innych przeklął, poniżył i wygnał ich z miejsc pobytu. |
13 Come la creta del vasaio è in mano sua perchè l'impasti e la formi, | 13 Jak glina w ręce garncarza, który ją kształtuje według swego upodobania, tak ludzie są w ręku Tego, który ich stworzył, i odda im według swego sądu. |
14 e tutti i suoi destini dipendono dal beneplacito di lui; così l'uomo è in mano di colui che l'ha creato, il quale dà a lui secondo il suo giudizio. | 14 Jak obok zła - dobro, a obok śmierci - życie, tak obok bogobojnego - grzesznik. |
15 Di fronte al male sta il bene e di fronte alla morte la vita: cosi di fronte al giusto il peccatore. E similmente osserva tutte le opere dell'Altissimo: [son sempre] a due a due, l'una opposta all'altra. | 15 Patrz na wszystkie dzieła Najwyższego, jak występują parami, jedno obok drugiego. |
16 Or io mi son levato Pulitino [tra i cultori della sapienza], e come uno che racimola dietro i vendemmiatori. | 16 I ja, ostatni, dołożyłem starania jak ten, kto zbiera resztki po dokonujących winobrania. |
17 Nella benedizione del Signore ho sperato, e come uno che vendemmia ho riempito il tino. | 17 Dzięki błogosławieństwu Pana postąpiłem, i jak ten, co zbiera winogrona, napełniłem tłocznię. |
18 Vedete come non per me solo ho lavorato, ma per tutti quelli che cercano d'istruirsi. | 18 Zważcie, że nie dla siebie samego się trudziłem, ale dla tych wszystkich, którzy szukają umiejętności w działaniu. |
19 Ascoltatemi, o grandi del popolo, e voi, che presiedete alla società, prestate orecchio. | 19 Słuchajcie mnie, naczelnicy ludu, i nadstawcie uszu, przewodniczący zgromadzeniu! |
20 Al figliuolo e alla moglie, al fratello e all'amico non dar braccio su te durante la tua vita. E non abbandonare ad altri le tue ricchezze, perchè tu non abbia a pentirtene e supplicare per riaverle. | 20 Ani synowi, ani żonie, ani bratu, ani przyjacielowi nie dawaj władzy nad sobą za życia, nie oddawaj też twoich dostatków komu innemu, abyś pożałowawszy tego, nie musiał o nie prosić. |
21 Fintantoché tu vivi e respiri, che nessuno pigli il tuo posto. | 21 Póki żyjesz i tchnienie jest w tobie, nikomu nie dawaj nad sobą władzy. |
22 Meglio è che i figliuoli preghino te, che tu debba guardare [in supplice attesa] alle mani de' tuoi figliuoli. | 22 Lepszą jest bowiem rzeczą, żeby dzieci ciebie prosiły, niż żebyś ty patrzył na ręce swych synów. |
23 In tutte le tue azioni resta tu il padrone: | 23 W każdym czynie bądź tym, który góruje, i nie przynoś ujmy swej sławie! |
24 non imprimer macchia alla tua riputazione. Sul punto di finire i giorni di tua vita, e nell'ora della tua morte, [allora] distribuisci la tua eredità, | 24 W dniu kończącym dni twego życia i w chwili śmierci rozdaj [swoje] dziedzictwo! |
25 pasto, bastone e soma all'asino: pane, castigo e lavoro allo schiavo. | 25 Dla osła - pasza, kij i ciężary; chleb, ćwiczenie i praca - dla niewolnika. |
26 Questi lavora [solo] se castigato, e cerca il riposo; lasciagli le mani sciolte, e cercherà la libertà. | 26 Spraw, by sługa pracował, a znajdziesz odpoczynek, zostaw mu ręce bez zajęcia, a szukać będzie wolności. |
27 Il giogo e la briglia fan piegare il collo rigido, e le continue fatiche domano lo schiavo; | 27 Jarzmo i rzemień zginają kark, a słudze krnąbrnemu wałek i dochodzenia. |
28 per lo schiavo cattivo la tortura e i ceppi! Immergilo nel lavoro, che non stia ozioso; | 28 Wyślij go do pracy, by nie był bez zajęcia, lenistwo bowiem nauczyło wiele złego. |
29 perché di molto male l'ozio é maestro. | 29 Daj go do pracy jemu odpowiedniej, a jeśliby cię nie słuchał, zakuj go w cięższe kajdany, |
30 Mettilo al lavoro, come a lui si conviene: e se non t'obbedisce, domalo co' ceppi a' piedi. Ma non eccedere verso nessun uomo, e senza diritto non far nulla di grave, | 30 ale nie przebieraj miary względem żadnego człowieka i nie czyń nic bez zastanowienia! |
31 Se hai uno schiavo fedele, sia per te come l'anima tua, trattalo come un fratello: perché col sangue dell'anima l'hai comprato. | 31 Jeśli masz sługę, niech ci będzie jak ty sam sobie, ponieważ za krew go nabyłeś. |
32 Se ingiustamente lo maltratti, si darà alla fuga. | 32 Jeśli masz sługę, postępuj z nim jak z bratem, ponieważ potrzebować go będziesz jak siebie samego. |
33 E se piglia e se ne va, non saprai a chi dimandarne, né per qual via andarne in cerca. | 33 Jeśli go skrzywdzisz, a on ucieknie, na jakiej drodze szukać go będziesz? |