Sirach 13

KING JAMES BIBLE	Biblia Tysiąclecia
1 He that toucheth pitch shall be defiled therewith; and he that hath fellowship with a proud man shall be like unto him.	1 Kto się dotyka smoły, ten się pobrudzi, a kto z pysznym przestaje - - do niego się upodobni.
2 Burden not thyself above thy power while thou livest; and have no fellowship with one that is mightier and richer than thyself: for how agree the kettle and the earthen pot together? for if the one be smitten against the other, it shall be broken.	2 Nie bierz ciężaru ponad swoje siły i nie szukaj towarzystwa z możniejszym i bogatszym od siebie. Cóż za towarzystwo może mieć garnek gliniany z metalowym kotłem? Gdy ten uderzy, skruszy tamtego.
3 The rich man hath done wrong, and yet he threateneth withal: the poor is wronged, and he must intreat also.	3 Gdy bogaty wyrządzi krzywdę, zżymać się będzie, gdy biedny poniesie krzywdę, jeszcze sam poprosi o przebaczenie.
4 If thou be for his profit, he will use thee: but if thou have nothing, he will forsake thee.	4 Jeśli będziesz tamtemu pożyteczny, wykorzysta ciebie, a jeśli popadniesz w biedę, to cię opuści.
5 If thou have any thing, he will live with thee: yea, he will make thee bare, and will not be sorry for it.	5 Jeśli coś masz, będzie żyć z tobą w przyjaźni i wyniszczy cię, a sam się nawet nie zmartwi.
6 If he have need of thee, he will deceive thee, and smile upon thee, and put thee in hope; he will speak thee fair, and say, What wantest thou?	6 Jeśli będziesz mu potrzebny, będzie cię zwodzić, uśmiechać się do ciebie, dawać nadzieję, przemawiać pięknymi słowami, owszem spyta: Czego potrzebujesz?
7 And he will shame thee by his meats, until he have drawn thee dry twice or thrice, and at the last he will laugh thee to scorn afterward, when he seeth thee, he will forsake thee, and shake his head at thee.	7 Zawstydzi cię przez swoje uczty, aż cię ogołoci dwa lub trzy razy, na koniec wyśmieje się z ciebie, a potem, gdy cię zobaczy, nie zwróci na ciebie uwagi i nad tobą będzie kiwać głową.
8 Beware that thou be not deceived and brought down in thy jollity.	8 Miej się na baczności, by nie dać się oszukać ani poniżyć przez swą bezmyślność.
9 If thou be invited of a mighty man, withdraw thyself, and so much the more will he invite thee.	9 Gdy jakiś możny pan ciebie wzywa, ty się ukryj, a tym usilniej będzie cię wzywał.
10 Press thou not upon him, lest thou be put back; stand not far off, lest thou be forgotten.	10 Nie pchaj się, aby cię nie odsunięto, ani nie stój za daleko, żeby cię nie zapomniano.
11 Affect not to be made equal unto him in talk, and believe not his many words: for with much communication will he tempt thee, and smiling upon thee will get out thy secrets:	11 Nie zamierzaj rozmawiać z nim, jakby z równym sobie, ani nie dowierzaj jego wielu słowom; przez swoje wielomówstwo wystawi cię na próbę i niby uśmiechając się, dokładnie cię wybada.
12 But cruelly he will lay up thy words, and will not spare to do thee hurt, and to put thee in prison.	12 Bez miłosierdzia jest i nie zachowuje dla siebie zwierzeń, nie oszczędzi ci ani razów, ani więzów.
13 Observe, and take good heed, for thou walkest in peril of thy overthrowing: when thou hearest these things, awake in thy sleep.	13 Zapamiętaj to sobie, uważaj pilnie, bo się przechadzasz w towarzystwie swej zguby.
14 Love the Lord all thy life, and call upon him for thy salvation.	14 Słuchając tego, zbudź się z twego snu. Przez całe swe życie miłuj Pana i wzywaj Go, aby cię zbawił.
15 Every beast loveth his like, and every man loveth his neighbor.	15 Każda istota żyjąca lubi podobną do siebie, a każdy człowiek tego, kto jest mu równy.
16 All flesh consorteth according to kind, and a man will cleave to his like.	16 Każda istota żyjąca łączy się według swego gatunku, a człowiek przystaje do podobnego sobie.
17 What fellowship hath the wolf with the lamb? so the sinner with the godly.	17 Czy współżyć będzie wilk z jagnięciem? Podobnie grzesznik ze sprawiedliwym?
18 What agreement is there between the hyena and a dog? and what peace between the rich and the poor?	18 Jakiż pokój być może między hieną a psem i jakiż pokój być może między bogatym a ubogim?
19 As the wild ass is the lion's prey in the wilderness: so the rich eat up the poor.	19 Dziki osioł na pustyni jest żerem dla lwów, a biedni są łupem dla bogatego.
20 As the proud hate humility: so doth the rich abhor the poor.	20 Jak obrzydliwością jest dla pysznego pokora, tak obmierzłym dla bogatego jest biedny.
21 A rich man beginning to fall is held up of his friends: but a poor man being down is thrust away by his friends.	21 Kiedy bogaty się potknie, przyjaciele go podeprą, kiedy biedny upadnie, odepchną go nawet przyjaciele.
22 When a rich man is fallen, he hath many helpers: he speaketh things not to be spoken, and yet men justify him: the poor man slipped, and yet they rebuked him too; he spake wisely, and could have no place.	22 Gdy bogaty wpadnie w nieszczęście, wielu ma takich, którzy mu pomogą, gdy wstrętnie mówić będzie, jeszcze uniewinniać go będą. Gdy natomiast biedny w nieszczęście wpadnie, będą go ganili, a gdy mówić będzie mądrze, nie znajdzie uznania.
23 When a rich man speaketh, every man holdeth his tongue, and, look, what he saith, they extol it to the clouds: but if the poor man speak, they say, What fellow is this? and if he stumble, they will help to overthrow him.	23 Gdy bogaty przemówi, wszyscy zamilkną i mowę jego wynosić będą pod obłoki. Gdy biedny przemówi, spytają: Któż to taki?, a jeśliby się potknął, całkiem go obalą.
24 Riches are good unto him that hath no sin, and poverty is evil in the mouth of the ungodly.	24 To bogactwo jest dobre, które jest bez grzechu, a ubóstwo jest złem w ustach bezbożnego.
25 The heart of a man changeth his countenance, whether it be for good or evil: and a merry heart maketh a cheerful countenance.	25 Serce człowieka zmienia jego twarz, raz na dobro, to znów na zło.
26 A cheerful countenance is a token of a heart that is in prosperity; and the finding out of parables is a wearisome labour of the mind.	26 Wyrazem serca w pomyślności - twarz wesoła, ale wynajdywanie przypowieści - to trudne myślenie.