1 Celui qui fait ouvertement le mal se prépare la honte et la confusion; ce sera pareil pour le pécheur hypocrite. | 1 Jak złe imię powoduje wstyd i niesławę, tak nieszczęście spotka grzeszącego obłudą. |
2 Ne capitule pas devant tes passions; elles se retourneraient contre toi, comme un taureau, et te mettraient en pièces. | 2 Nie wydawaj się na pastwę swych pożądliwości, żeby nie poszarpały twej duszy, jak rozwścieczone zwierzę. |
3 Elles mangeraient tes feuilles et détruiraient tes fruits, te laissant comme un tronc sec. | 3 Zjedzą z ciebie liście, zmarnują owoce, a potem zostawią cię jak uschnięte drzewo. |
4 Une passion mauvaise perd celui qu’elle possède, elle en fait la risée de ses ennemis. | 4 Każdą swą ofiarę niszczą ślepe żądze i czynią ją pośmiewiskiem dla okrutnych wrogów. |
5 Des paroles aimables te vaudront beaucoup d’amis, un langage courtois attire des réponses bienveillantes. | 5 Słowem miłym pomnaża się przyjaciół i nikt nie stroni od ust dobrze mówiących. |
6 Aie beaucoup d’amis, mais pour te conseiller, choisis entre mille. | 6 Miej wielu takich, co cię pozdrawiają życzliwie, lecz ufaj w pełni jednemu na tysiąc. |
7 Si tu as trouvé un nouvel ami, commence par le mettre à l’épreuve, ne lui accorde pas trop vite ta confiance. | 7 Jeżeli chcesz mieć przyjaciela, najpierw go wypróbuj. Nie obdarzaj go zbyt szybko swoim zaufaniem. |
8 Il y a l’ami qui est ami quand cela lui convient, mais ne le restera pas dans les difficultés. | 8 Niektórzy stają się przyjaciółmi, bo tak im wygodnie, lecz przestają być nimi, gdy znajdziesz się w biedzie. |
9 Il y a l’ami qui se transforme en ennemi et qui fait savoir partout votre désaccord, pour ta confusion. | 9 Niejeden przyjaciel staje się z czasem wrogiem i ujawnia wasze spory ku twemu zawstydzeniu. |
10 Il y a l’ami qui est ami pour partager ta table, mais qui ne le restera pas quand tes affaires iront mal. | 10 Bywają przyjaciele jako goście przy stole, ale za dni ucisku nie znajdziesz ich nigdzie. |
11 Tant qu’elles marcheront bien, il sera comme ton ombre, très à l’aise avec les gens de ta maison. | 11 Gdy dobrze ci się wiedzie, wtedy jest jakby drugim tobą, gdy w nieszczęście popadniesz odchodzi od ciebie. |
12 Mais si tu as des revers, il se tournera contre toi et évitera de te rencontrer. | 12 Gdy znajdziesz się w biedzie, przeciw tobie się zwróci, albo przynajmniej skryje się przed tobą. |
13 Prends tes distances avec tes ennemis, et fais attention avec tes amis. | 13 Trzymaj się z dala od swoim wrogów, a wobec przyjaciół miej się na baczności. |
14 Un ami fidèle est un refuge sûr; qui le trouve a trouvé un trésor. | 14 Wierny przyjaciel to jak bezpieczne schronienie kto znajdzie takiego to jakby skarb posiadł. |
15 Que ne donnerait-on pas pour un ami fidèle? Considère qu’il n’a pas de prix! | 15 Na przyjaciela wiernego nie ma żadnej ceny, nic nie jest w stanie jemu dorównać. |
16 Un ami fidèle est comme un remède qui te sauve; ceux qui craignent le Seigneur le trouveront. | 16 Wierny przyjaciel jest balsamem życia, znajduje go ten tylko, kto boi się Boga. |
17 Celui qui craint le Seigneur trouvera le véritable ami, car tel on est, tel sera aussi l’ami. | 17 Kto boi się Pana, znajdzie przyjaźń prawdziwą, i jakim on sam jest, takim jego przyjaciel. |
18 Mon enfant, consacre-toi à l’étude dès ta jeunesse, et jusqu’à tes cheveux blancs tu progresseras dans la sagesse. | 18 Synu mój, od wczesnej młodości słuchaj nauk, a będziesz posiadał mądrość do późnej starości. |
19 Que ce soit un vrai travail, tout comme celui du laboureur ou du semeur; cultive-la et attends ses fruits excellents. La cultiver te donnera des soucis, mais bientôt tu jouiras de ses fruits. | 19 Oracz i siewca pole uprawia w nadziei, że zbierze kiedyś należyte plony: potrudzisz się trochę, lecz ucieszą cię wkrótce owoce twej pracy. |
20 La sagesse paraît aux ignorants une personne bien sévère; celui qui ne pense à rien n’y persévère pas. | 20 Twarda jest mądrość dla głupców i ten, kto nieroztropny, nigdy w niej nie wytrwa. |
21 Elle est pour lui une charge pesante, une épreuve difficile, et il a vite fait de la rejeter. | 21 Ciąży mu niczym kamień olbrzymi, którego on czym prędzej chciałby się pozbyć. |
22 La sagesse défend sa réputation et ne veut pas se révéler au premier venu. | 22 Bo karność zgodnie ze swą nazwą nie jest wygodna dla każdego człowieka. |
23 Aussi, mon enfant, reçois mes avis et ne rejette pas ce conseil: | 23 Posłuchaj mnie, mój synu, przyjmij mą naukę i nie odrzucaj rad moich. |
24 mets ses entraves à tes pieds et place son joug sur ton cou; | 24 Włóż swoje nogi w jej pęta, na szyję pozwól sobie włożyć jej jarzmo. |
25 prends son fardeau sur ton épaule et porte son joug; ne t’impatiente pas de ses chaînes. | 25 Weź jej ciężar na swe ramiona i podźwignij, i nie narzekaj tak bardzo na jej więzy. |
26 Va vers elle de toute ton âme, et mets toute ton énergie à suivre ses chemins. | 26 Całym sercem staraj się do niej dotrzeć, wszystkimi siłami trzymaj się jej drogi. |
27 Lance-toi à sa poursuite, cherche-la, et elle se fera connaître; quand tu la tiendras, ne la laisse pas partir. | 27 Pytaj, badaj i szukaj, a znajdziesz, a gdy ją już posiądziesz, nie daj jej sobie wyrwać! |
28 Car c’est en elle à la fin que tu trouveras le repos et elle deviendra ta joie. | 28 Bo w niej znajdziesz w końcu odpocznienie, a ona będzie ci samą radością. |
29 Ses entraves affermiront tes pas, son collier sera ton vêtement. | 29 Jej więzy zapewnią ci bezpieczne schronienie, a jej jarzmo szczerozłotą ozdobę. |
30 Son joug deviendra parure d’or, et ses chaînes, précieuses guirlandes de pourpre violette. | 30 Ozdobą ze złota będzie ci jej jarzmo, a pęta okażą się ze złotych nici. |
31 Elle sera ton ornement, ta tunique de gala; tu la porteras sur le front comme un diadème de fête. | 31 Przyodziejesz się w nią jak w szatę wspaniałą, włożysz ją sobie na skronie jak drogą koronę. |
32 Si tu le veux, mon enfant, tu deviendras instruit, si tu t’appliques, ton esprit s’ouvrira. | 32 Jeżeli tylko zechcesz, mój synu, możesz posiąść mądrość, mądrym będziesz, jeśli zapragniesz tego całym sercem. |
33 Si tu aimes écouter tu apprendras, si tu prêtes l’oreille tu deviendras sage. | 33 Jeśli jesteś gotów słuchać, otrzymasz mądre wskazania, nadstaw tylko uszu, a staniesz się mądry. |
34 Suis de près l’assemblée des anciens; si tu y vois un homme sage, attache-toi à lui. | 34 Śpiesz chętnie na zgromadzenia starszych i przyłączaj się do każdego, kto już jest mądry. |
35 Écoute volontiers tout ce qui touche aux choses de Dieu; ne laisse pas passer les maximes des sages. | 35 Słuchaj chętnie każdej zbożnej mowy, staraj się zapamiętać każde mądre zdanie. |
36 Si tu vois un homme vraiment sensé, va vers lui dès le matin, et que ton pied use le seuil de sa porte. | 36 Przypatruj się pilnie temu, który mądrość posiada, niech twoje stopy przekraczają często jego progi. |
37 Médite les préceptes du Seigneur, préoccupe-toi sans cesse de ses commandements; il te donnera du cœur et tu recevras cette sagesse tant désirée. | 37 I rozważaj ciągle przykazania Pana, I zastanawiaj się nad nakazami Jego. Pan bowiem umocni twoje serce i będzie ci dana mądrość, której tak pożądasz. |