Scrutatio

Venerdi, 29 marzo 2024 - Santi Simplicio e Costantino ( Letture di oggi)

Primus Machabaeorum 2


font
VULGATABIBBIA
1 In diebus illis surrexit Mathathias filius Joannis filii Simeonis, sacerdos ex filiis Joarib, ab Jerusalem, et consedit in monte Modin :1 In quei giorni Mattatia figlio di Giovanni, figlio di Simone, sacerdote della stirpe di Ioarìb, partì da Gerusalemme e venne a stabilirsi a Modin.
2 et habebat filios quinque, Joannem, qui cognominabatur Gaddis :2 Egli aveva cinque figli: Giovanni chiamato anche Gaddi,
3 et Simonem, qui cognominabatur Thasi :3 Simeone chiamato Tassi,
4 et Judam, qui vocabatur Machabæus :4 Giuda chiamato Maccabeo,
5 et Eleazarum, qui cognominabatur Abaron : et Jonathan, qui cognominabatur Apphus :5 Eleàzaro chiamato Auaran, Giònata chiamato Affus.
6 hi viderunt mala, quæ fiebant in populo Juda, et in Jerusalem.6 Viste le empietà che si commettevano in Giuda e Gerusalemme,
7 Et dixit Mathathias : Væ mihi ! ut quid natus sum videre contritionem populi mei, et contritionem civitatis sanctæ, et sedere illic, cum datur in manibus inimicorum ?7 disse: "Ohimè! perché mai sono nato per vedere lo strazio del mio popolo e lo strazio della città santa e debbo sedere qui mentre essa è in balìa dei nemici e il santuario in mano agli stranieri?

8 Sancta in manu extraneorum facta sunt : templum ejus sicut homo ignobilis.8 Il suo tempio è diventato come un uomo ignobile,
9 Vasa gloriæ ejus captiva abducta sunt : trucidati sunt senes ejus in plateis, et juvenes ejus ceciderunt in gladio inimicorum.9 gli ornamenti della sua gloria sono stati portati
via come preda,
sono stati sgozzati i suoi bambini nelle piazze
e i giovinetti dalla spada nemica.
10 Quæ gens non hæreditavit regnum ejus et non obtinuit spolia ejus ?10 Qual popolo non ha invaso il suo regno
e non si è impadronito delle sue spoglie?
11 Omnis compositio ejus ablata est. Quæ erat libera, facta est ancilla.11 Ogni ornamento le è stato strappato,
da padrona è diventata schiava.
12 Et ecce sancta nostra, et pulchritudo nostra, et claritas nostra desolata est, et coinquinaverunt ea gentes.12 Ecco, le nostre cose sante,
la nostra bellezza, la nostra gloria
sono state devastate,
le hanno profanate i pagani.
13 Quo ergo nobis adhuc vivere ?13 Perché vivere ancora?".

14 Et scidit vestimenta sua Mathathias, et filii ejus : et operuerunt se ciliciis, et planxerunt valde.
14 Mattatia e i suoi figli si stracciarono le vesti, si vestirono di sacco e si misero in grande lutto.
15 Et venerunt illuc qui missi erant a rege Antiocho, ut cogerent eos, qui confugerant in civitatem Modin, immolare, et accendere thura, et a lege Dei discedere.15 Ora vennero nella città di Modin i messaggeri del re, incaricati di costringere all'apostasia e a far sacrificare.
16 Et multi de populo Israël consentientes accesserunt ad eos : sed Mathathias et filii ejus constanter steterunt.16 Molti Israeliti andarono da loro; invece Mattatia e i suoi figli si raccolsero in disparte.
17 Et respondentes qui missi erant ab Antiocho, dixerunt Mathathiæ : Princeps, et clarissimus et magnus es in hac civitate, et ornatus filiis et fratribus :17 I messaggeri del re si rivolsero a Mattatia e gli dissero: "Tu sei uomo autorevole e stimato e grande in questa città e sei sostenuto da figli e fratelli;
18 ergo accede prior, et fac jussum regis, sicut fecerunt omnes gentes, et viri Juda, et qui remanserunt in Jerusalem : et eris tu, et filii tui, inter amicos regis, et amplificatus auro, et argento, et muneribus multis.18 su, fatti avanti per primo e adempi il comando del re, come hanno fatto tutti i popoli e gli uomini di Giuda e quelli rimasti in Gerusalemme; così passerai tu e i tuoi figli nel numero degli amici del re e tu e i tuoi figli avrete in premio oro e argento e doni in quantità".
19 Et respondit Mathathias, et dixit magna voce : Etsi omnes gentes regi Antiocho obediunt, ut discedat unusquisque a servitute legis patrum suorum, et consentiat mandatis ejus :19 Ma Mattatia rispose a gran voce: "Anche se tutti i popoli nei domini del re lo ascolteranno e ognuno si staccherà dal culto dei suoi padri e vorranno tutti aderire alle sue richieste,
20 ego et filii mei, et fratres mei, obediemus legi patrum nostrorum :20 io, i miei figli e i miei fratelli cammineremo nell'alleanza dei nostri padri;
21 propitius sit nobis Deus : non est nobis utile relinquere legem, et justitias Dei :21 ci guardi il Signore dall'abbandonare la legge e le tradizioni;
22 non audiemus verba regis Antiochi, nec sacrificabimus transgredientes legis nostræ mandata, ut eamus altera via.22 non ascolteremo gli ordini del re per deviare dalla nostra religione a destra o a sinistra".
23 Et ut cessavit loqui verba hæc, accessit quidam Judæus in omnium oculis sacrificare idolis super aram in civitate Modin, secundum jussum regis :23 Terminate queste parole, si avvicinò un Giudeo alla vista di tutti per sacrificare sull'altare in Modin secondo il decreto del re.
24 et vidit Mathathias, et doluit, et contremuerunt renes ejus, et accensus est furor ejus secundum judicium legis, et insiliens trucidavit eum super aram :24 Ciò vedendo Mattatia arse di zelo; fremettero le sue viscere ed egli ribollì di giusto sdegno. Fattosi avanti di corsa, lo uccise sull'altare;
25 sed et virum, quem rex Antiochus miserat, qui cogebat immolare, occidit in ipso tempore, et aram destruxit :25 uccise nel medesimo tempo il messaggero del re, che costringeva a sacrificare, e distrusse l'altare.
26 et zelatus est legem, sicut fecit Phinees Zamri filio Salomi.26 Egli agiva per zelo verso la legge come aveva fatto Pincas con Zambri figlio di Salom.
27 Et exclamavit Mathathias voce magna in civitate, dicens : Omnis qui zelum habet legis, statuens testamentum, exeat post me.27 La voce di Mattatia tuonò nella città: "Chiunque ha zelo per la legge e vuol difendere l'alleanza mi segua!".
28 Et fugit ipse, et filii ejus in montes, et reliquerunt quæcumque habebant in civitate.
28 Fuggì con i suoi figli tra i monti, abbandonando in città quanto avevano.
29 Tunc descenderunt multi quærentes judicium, et justitiam, in desertum :29 Allora molti che ricercavano la giustizia e il diritto scesero per dimorare nel deserto
30 et sederunt ibi ipsi, et filii eorum, et mulieres eorum, et pecora eorum : quoniam inundaverunt super eos mala.30 con i loro figli, le loro mogli e i greggi, perché si erano addensati i mali sopra di essi.
31 Et renuntiatum est viris regis, et exercitui qui erat in Jerusalem civitate David, quoniam discessissent viri quidam, qui dissipaverunt mandatum regis, in loca occulta in deserto, et abiissent post illos multi.31 Fu riferito agli uomini del re e alle milizie che stavano in Gerusalemme, nella città di Davide, che si erano raccolti laggiù in luoghi nascosti del deserto uomini che avevano stracciato l'editto del re.
32 Et statim perrexerunt ad eos, et constituerunt adversus eos prælium in die sabbatorum,32 Molti corsero ad inseguirli, li raggiunsero, si accamparono di fronte a loro e si prepararono a dar battaglia in giorno di sabato.
33 et dixerunt ad eos : Resistitis et nunc adhuc ? exite, et facite secundum verbum regis Antiochi, et vivetis.33 Dicevano loro: "Basta ormai; uscite, obbedite ai comandi del re e avrete salva la vita".
34 Et dixerunt : Non exibimus, neque faciemus verbum regis, ut polluamus diem sabbatorum.34 Ma quelli risposero: "Non usciremo, né seguiremo gli ordini del re, profanando il giorno del sabato".
35 Et concitaverunt adversus eos prælium.35 Quelli si precipitarono all'assalto contro di loro.
36 Et non responderunt eis, nec lapidem miserunt in eos, nec oppilaverunt loca occulta,36 Ma essi non risposero, né lanciarono pietra, né ostruirono i nascondigli,
37 dicentes : Moriamur omnes in simplicitate nostra : et testes erunt super nos cælum et terra, quod injuste perditis nos.37 protestando: "Moriamo tutti nella nostra innocenza. Testimoniano per noi il cielo e la terra che ci fate morire ingiustamente".
38 Et intulerunt illis bellum sabbatis : et mortui sunt ipsi, et uxores eorum, et filii eorum, et pecora eorum usque ad mille animas hominum.38 Così quelli mossero contro di loro a battaglia di sabato: essi morirono con le mogli e i figli e i loro greggi, in numero di circa mille persone.
39 Et cognovit Mathathias et amici ejus, et luctum habuerunt super eos valde.39 Quando Mattatia e i suoi amici lo seppero, ne fecero gran pianto.
40 Et dixit vir proximo suo : Si omnes fecerimus sicut fratres nostri fecerunt, et non pugnaverimus adversus gentes pro animabus nostris et justificationibus nostris, nunc citius disperdent nos a terra.40 Poi dissero tra di loro: "Se faremo tutti come hanno fatto i nostri fratelli e non combatteremo contro i pagani per la nostra vita e per le nostre leggi, ci faranno sparire in breve dalla terra".
41 Et cogitaverunt in die illa, dicentes : Omnis homo, quicumque venerit ad nos in bello die sabbatorum, pugnemus adversus eum : et non moriemur omnes, sicut mortui sunt fratres nostri in occultis.
41 Presero in quel giorno questa decisione: "Noi combatteremo contro chiunque venga a darci battaglia in giorno di sabato e non moriremo tutti come sono morti i nostri fratelli nei nascondigli".
42 Tunc congregata est ad eos synagoga Assidæorum fortis viribus ex Israël, omnis voluntarius in lege :42 In quel tempo si unì con loro un gruppo degli Asidei, i forti d'Israele, e quanti volevano mettersi a disposizione della legge;
43 et omnes, qui fugiebant a malis, additi sunt ad eos, et facti sunt illis ad firmamentum.43 inoltre quanti fuggivano davanti alle sventure si univano a loro e divenivano loro rinforzo.
44 Et collegerunt exercitum, et percusserunt peccatores in ira sua, et viros iniquos in indignatione sua : et ceteri fugerunt ad nationes, ut evaderent.44 Così organizzarono un contingente di forze e percossero con ira i peccatori e gli uomini empi con furore; gli scampati fuggirono tra i pagani per salvarsi.
45 Et circuivit Mathathias et amici ejus, et destruxerunt aras :45 Mattatia poi e i suoi amici andarono in giro a demolire gli altari
46 et circumciderunt pueros incircumcisos quotquot invenerunt in finibus Israël : et in fortitudine.46 e fecero circoncidere a forza tutti i bambini non circoncisi che trovarono nel territorio d'Israele;
47 Et persecuti sunt filios superbiæ, et prosperatum est opus in manibus eorum :47 non diedero tregua agli orgogliosi e l'impresa ebbe buona riuscita nelle loro mani;
48 et obtinuerunt legem de manibus gentium, et de manibus regum, et non dederant cornu peccatori.
48 difesero la legge dalla prepotenza dei popoli e dei re e non la diedero vinta ai peccatori.
49 Et appropinquaverunt dies Mathathiæ moriendi, et dixit filiis suis : Nunc confortata est superbia, et castigatio, et tempus eversionis, et ira indignationis.49 Intanto si avvicinava per Mattatia l'ora della morte ed egli disse ai figli: "Ora domina la superbia e l'ingiustizia, è il tempo della distruzione e dell'ira rabbiosa.
50 Nunc ergo, o filii, æmulatores estote legis, et date animas vestras pro testamento patrum vestrorum,50 Ora, figli, mostrate zelo per la legge e date la vostra vita per l'alleanza dei nostri padri.
51 et mementote operum patrum, quæ fecerunt in generationibus suis : et accipietis gloriam magnam, et nomen æternum.51 Ricordate le gesta compiute dai nostri padri ai loro tempi e ne trarrete gloria insigne e nome eterno.
52 Abraham nonne in tentatione inventus est fidelis, et reputatum est ei ad justitiam ?52 Abramo non fu trovato forse fedele nella tentazione e non gli fu ciò accreditato a giustizia?
53 Joseph in tempore angustiæ suæ custodivit mandatum, et factus est dominus Ægypti.53 Giuseppe nell'ora dell'oppressione osservò il precetto e divenne signore dell'Egitto.
54 Phinees pater noster, zelando zelum Dei, accepit testamentum sacerdotii æterni.54 Pincas nostro padre per lo zelo dimostrato conseguì l'alleanza del sacerdozio perenne.
55 Jesus dum implevit verbum, factus est dux in Israël.55 Giosuè, obbedendo alla divina parola, divenne giudice in Israele.
56 Caleb dum testificatur in ecclesia, accepit hæreditatem.56 Caleb, testimoniando nell'adunanza, ebbe in sorte parte del nostro paese.
57 David in sua misericordia consecutus est sedem regni in sæcula.57 Davide per la sua pietà ottenne il trono del regno per sempre.
58 Elias, dum zelat zelum legis, receptus est in cælum.58 Elia, poiché aveva dimostrato zelo ardente per la legge, fu assunto in cielo.
59 Ananias et Azarias et Misaël credentes, liberati sunt de flamma.59 Anania, Azaria e Misaele per la loro fede furono salvati dalla fiamma.
60 Daniel in sua simplicitate liberatus est de ore leonum.60 Daniele nella sua innocenza fu sottratto alle fauci dei leoni.
61 Et ita cogitate per generationem et generationem : quia omnes qui sperant in eum, non infirmantur.61 Così, di seguito, considerate di generazione in generazione che quanti hanno fiducia in lui non soccombono.
62 Et a verbis viri peccatoris ne timueritis, quia gloria ejus stercus et vermis est :62 Non abbiate paura delle parole dell'empio, perché la sua gloria andrà a finire ai rifiuti e ai vermi;
63 hodie extollitur, et cras non invenietur : quia conversus est in terram suam, et cogitatio ejus periit.63 oggi è esaltato, domani non si trova più, perché ritorna alla sua polvere e i suoi calcoli falliscono.
64 Vos ergo filii, confortamini, et viriliter agite in lege : quia in ipsa gloriosi eritis.64 Figli, siate valorosi e forti nella legge, perché in questa sarete glorificati.
65 Et ecce Simon frater vester, scio quod vir consilii est : ipsum audite semper, et ipse erit vobis pater.65 Ecco qui vostro fratello Simone, che io so uomo saggio: ascoltatelo sempre, egli sarà vostro padre.
66 Et Judas Machabæus, fortis viribus a juventute sua, sit vobis princeps militiæ, et ipse aget bellum populi.66 Giuda Maccabeo, forte guerriero dalla sua gioventù, sarà capo del vostro esercito e condurrà la battaglia contro i pagani.
67 Et adducetis ad vos omnes factores legis : et vindicate vindictam populi vestri.67 Voi, dunque, radunate intorno a voi quanti praticano la legge e vendicate il vostro popolo;
68 Retribuite retributionem gentibus, et intendite in præceptum legis.
68 rendete il meritato castigo ai pagani e applicatevi all'ordinamento della legge".
69 Et benedixit eos, et appositus est ad patres suos.69 Poi li benedisse e si riunì ai suoi padri.
70 Et defunctus est anno centesimo et quadragesimo sexto : et sepultus est a filiis suis in sepulchris patrum suorum in Modin, et planxerunt eum omnis Israël planctu magno.70 Morì nell'anno centoquarantasei e fu sepolto nella tomba dei suoi padri in Modin; tutto Israele fece grande pianto su di lui.