Scrutatio

Venerdi, 29 marzo 2024 - Santi Simplicio e Costantino ( Letture di oggi)

Primo libro dei Maccabei 2


font
NOVA VULGATABIBBIA
1 In diebus illis surrexit Mattha thias filius Ioannis filii Simeonissacerdos ex filiis Ioarib ab Ierusalem et consedit in Modin.1 In quei giorni Mattatia figlio di Giovanni, figlio di Simone, sacerdote della stirpe di Ioarìb, partì da Gerusalemme e venne a stabilirsi a Modin.
2 Et habebat filiosquinque: Ioannem, qui cognominabatur Gaddis,2 Egli aveva cinque figli: Giovanni chiamato anche Gaddi,
3 et Simonem, qui vocabatur Thasi,3 Simeone chiamato Tassi,
4 et Iudam, qui vocabatur Maccabaeus,4 Giuda chiamato Maccabeo,
5 et Eleazarum, qui vocabatur Abaran, etIonathan, qui vocabatur Apphus.
5 Eleàzaro chiamato Auaran, Giònata chiamato Affus.
6 Et vidit blasphemias, quae fiebant in Iuda et in Ierusalem,6 Viste le empietà che si commettevano in Giuda e Gerusalemme,
7 et dixit: “Vae mihi! Ut quid natus sum videre contritionem populi mei et contritionemcivitatis sanctae? Et sederunt illic, cum daretur ea in manibus inimicorum,sanctificatio in manu extraneorum.7 disse: "Ohimè! perché mai sono nato per vedere lo strazio del mio popolo e lo strazio della città santa e debbo sedere qui mentre essa è in balìa dei nemici e il santuario in mano agli stranieri?

8 Factum est templum eius sicut homoignobilis,8 Il suo tempio è diventato come un uomo ignobile,
9 vasa gloriae eius captiva abducta sunt, trucidati sunt parvuli eiusin plateis eius, iuvenes eius in gladio inimicorum.9 gli ornamenti della sua gloria sono stati portati
via come preda,
sono stati sgozzati i suoi bambini nelle piazze
e i giovinetti dalla spada nemica.
10 Quae gens non hereditavitregnum eius et non obtinuit spolia eius?10 Qual popolo non ha invaso il suo regno
e non si è impadronito delle sue spoglie?
11 Omnis ornatus eius ablatus est; quaeerat libera, facta est ancilla.11 Ogni ornamento le è stato strappato,
da padrona è diventata schiava.
12 Et ecce sancta nostra et pulchritudo nostraet gloria nostra desolata est, et polluerunt ea gentes.12 Ecco, le nostre cose sante,
la nostra bellezza, la nostra gloria
sono state devastate,
le hanno profanate i pagani.
13 Ut quid nobis adhucvita? ”.13 Perché vivere ancora?".

14 Et scidit vestimenta sua Matthathias et filii eius et operueruntse ciliciis et planxerunt valde.
14 Mattatia e i suoi figli si stracciarono le vesti, si vestirono di sacco e si misero in grande lutto.
15 Et venerunt, qui ex rege compellebant discessionem, in civitatem Modin, utsacrificarent.15 Ora vennero nella città di Modin i messaggeri del re, incaricati di costringere all'apostasia e a far sacrificare.
16 Et multi de Israel accesserunt ad eos, et Matthathias et filiieius congregati sunt.16 Molti Israeliti andarono da loro; invece Mattatia e i suoi figli si raccolsero in disparte.
17 Et responderunt, qui missi erant a rege, et dixeruntMatthathiae: “ Princeps et nobilis et magnus es in hac civitate et confirmatusfiliis et fratribus.17 I messaggeri del re si rivolsero a Mattatia e gli dissero: "Tu sei uomo autorevole e stimato e grande in questa città e sei sostenuto da figli e fratelli;
18 Nunc accede primus et fac iussum regis, sicut feceruntomnes gentes et viri Iudae et qui remanserunt in Ierusalem, et eris tu et filiitui inter amicos regis et tu et filii tui glorificabimini et argento et auro etmuneribus multis ”.18 su, fatti avanti per primo e adempi il comando del re, come hanno fatto tutti i popoli e gli uomini di Giuda e quelli rimasti in Gerusalemme; così passerai tu e i tuoi figli nel numero degli amici del re e tu e i tuoi figli avrete in premio oro e argento e doni in quantità".
19 Et respondit Matthathias et dixit magna voce: “ Etsiomnes gentes, quae in domo regni sunt, regi oboediunt, ut discedat unusquisqueab officio patrum suorum, et consentiunt mandatis eius,19 Ma Mattatia rispose a gran voce: "Anche se tutti i popoli nei domini del re lo ascolteranno e ognuno si staccherà dal culto dei suoi padri e vorranno tutti aderire alle sue richieste,
20 et ego et filii meiet fratres mei ibimus in testamento patrum nostrorum.20 io, i miei figli e i miei fratelli cammineremo nell'alleanza dei nostri padri;
21 Propitius sit nobisDominus, ne derelinquamus legem et iustificationes.21 ci guardi il Signore dall'abbandonare la legge e le tradizioni;
22 Non audiemus verba regis,ut praetereamus officium nostrum dextra vel sinistra ”.22 non ascolteremo gli ordini del re per deviare dalla nostra religione a destra o a sinistra".
23 Et, ut cessavitloqui verba haec, accessit quidam Iudaeus in omnium oculis sacrificare superaram in Modin secundum iussum regis.23 Terminate queste parole, si avvicinò un Giudeo alla vista di tutti per sacrificare sull'altare in Modin secondo il decreto del re.
24 Et vidit Matthathias et zelatus est, etcontremuerunt renes eius; et attulit iram secundum iudicium et insilienstrucidavit eum super aram.24 Ciò vedendo Mattatia arse di zelo; fremettero le sue viscere ed egli ribollì di giusto sdegno. Fattosi avanti di corsa, lo uccise sull'altare;
25 Et virum regis, qui cogebat immolare, occidit inipso tempore et aram destruxit;25 uccise nel medesimo tempo il messaggero del re, che costringeva a sacrificare, e distrusse l'altare.
26 et zelatus est legem, sicut fecit PhineesZambri filio Salom.26 Egli agiva per zelo verso la legge come aveva fatto Pincas con Zambri figlio di Salom.
27 Et exclamavit Matthathias voce magna in civitate dicens:“ Omnis, qui zelum habet legis statuens testamentum, exeat post me ”.27 La voce di Mattatia tuonò nella città: "Chiunque ha zelo per la legge e vuol difendere l'alleanza mi segua!".
28 Etfugit ipse et filii eius in montes, et reliquerunt quaecumque habebant incivitate.28 Fuggì con i suoi figli tra i monti, abbandonando in città quanto avevano.
29 Tunc descenderunt multi quaerentes iustitiam et iudicium indesertum, ut sederent ibi,29 Allora molti che ricercavano la giustizia e il diritto scesero per dimorare nel deserto
30 ipsi et filii eorum et mulieres eorum et pecoraeorum, quoniam induraverant super eos mala.
30 con i loro figli, le loro mogli e i greggi, perché si erano addensati i mali sopra di essi.
31 Et renuntiatum est viris regis et exercitui, qui erat in Ierusalem civitateDavid, quoniam descenderunt viri quidam, qui dissipaverant mandatum regis, inloca occulta in deserto.31 Fu riferito agli uomini del re e alle milizie che stavano in Gerusalemme, nella città di Davide, che si erano raccolti laggiù in luoghi nascosti del deserto uomini che avevano stracciato l'editto del re.
32 Et cucurrerunt post illos multi, et deprehendenteseos applicaverunt contra eos et constituerunt adversus eos proelium in diesabbatorum32 Molti corsero ad inseguirli, li raggiunsero, si accamparono di fronte a loro e si prepararono a dar battaglia in giorno di sabato.
33 et dixerunt ad eos: “ Usque hoc nunc! Exite et facite secundumverbum regis et vivetis ”.33 Dicevano loro: "Basta ormai; uscite, obbedite ai comandi del re e avrete salva la vita".
34 Et dixerunt: “ Non exibimus neque faciemusverbum regis, ut polluamus diem sabbatorum ”.34 Ma quelli risposero: "Non usciremo, né seguiremo gli ordini del re, profanando il giorno del sabato".
35 Et concitaverunt adversus eosproelium.35 Quelli si precipitarono all'assalto contro di loro.
36 Et non responderunt eis nec lapidem miserunt in eos necoppilaverunt loca occulta36 Ma essi non risposero, né lanciarono pietra, né ostruirono i nascondigli,
37 dicentes: “ Moriamur omnes in simplicitatenostra, et testes erunt super nos caelum et terra quod iniuste perditis nos ”.37 protestando: "Moriamo tutti nella nostra innocenza. Testimoniano per noi il cielo e la terra che ci fate morire ingiustamente".
38 Et insurrexerunt in eos in bello sabbatis; et mortui sunt ipsi et uxoreseorum et filii eorum et pecora eorum usque ad mille animas hominum.
38 Così quelli mossero contro di loro a battaglia di sabato: essi morirono con le mogli e i figli e i loro greggi, in numero di circa mille persone.
39 Et cognovit Matthathias et amici eius et luctum habuerunt super eos valde;39 Quando Mattatia e i suoi amici lo seppero, ne fecero gran pianto.
40 et dixit vir proximo suo: “ Si omnes fecerimus, sicut fratres nostri fecerunt,et non pugnaverimus adversus gentes pro animabus nostris et iustificationibusnostris, nunc citius disperdent nos a terra ”.40 Poi dissero tra di loro: "Se faremo tutti come hanno fatto i nostri fratelli e non combatteremo contro i pagani per la nostra vita e per le nostre leggi, ci faranno sparire in breve dalla terra".
41 Et cogitaverunt in die illadicentes: “ Omnis homo, quicumque venerit ad nos in bello die sabbatorum,pugnemus adversus eum et non moriemur omnes, sicut mortui sunt fratres nostri inoccultis ”.41 Presero in quel giorno questa decisione: "Noi combatteremo contro chiunque venga a darci battaglia in giorno di sabato e non moriremo tutti come sono morti i nostri fratelli nei nascondigli".
42 Tunc congregata est ad eos synagoga Asidaeorum fortis viribusex Israel, omnis voluntarius in lege;42 In quel tempo si unì con loro un gruppo degli Asidei, i forti d'Israele, e quanti volevano mettersi a disposizione della legge;
43 et omnes, qui fugiebant a malis, additisunt ad eos et facti sunt illis ad firmamentum.43 inoltre quanti fuggivano davanti alle sventure si univano a loro e divenivano loro rinforzo.
44 Et constituerunt exercitum etpercusserunt peccatores in ira sua et viros iniquos in indignatione sua; etceteri fugerunt ad nationes, ut se liberarent.44 Così organizzarono un contingente di forze e percossero con ira i peccatori e gli uomini empi con furore; gli scampati fuggirono tra i pagani per salvarsi.
45 Et circuivit Matthathias etamici eius, et destruxerunt aras;45 Mattatia poi e i suoi amici andarono in giro a demolire gli altari
46 et circumciderunt pueros incircumcisos,quotquot invenerunt in finibus Israel, in fortitudine.46 e fecero circoncidere a forza tutti i bambini non circoncisi che trovarono nel territorio d'Israele;
47 Et persecuti suntfilios superbiae, et prosperatum est opus in manu eorum;47 non diedero tregua agli orgogliosi e l'impresa ebbe buona riuscita nelle loro mani;
48 et obtinuerunt legemde manu gentium et de manu regum et non dederunt cornu peccatori.
48 difesero la legge dalla prepotenza dei popoli e dei re e non la diedero vinta ai peccatori.
49 Et appropinquaverunt dies Matthathiae moriendi, et dixit filiis suis: “Nunc confirmata est superbia et castigatio et tempus eversionis et iraindignationis.49 Intanto si avvicinava per Mattatia l'ora della morte ed egli disse ai figli: "Ora domina la superbia e l'ingiustizia, è il tempo della distruzione e dell'ira rabbiosa.
50 Nunc, o filii, aemulatores estote legis; et date animasvestras pro testamento patrum vestrorum.50 Ora, figli, mostrate zelo per la legge e date la vostra vita per l'alleanza dei nostri padri.
51 Et mementote operum patrum, quaefecerunt in generationibus suis, et accipietis gloriam magnam et nomen aeternum.51 Ricordate le gesta compiute dai nostri padri ai loro tempi e ne trarrete gloria insigne e nome eterno.
52 Abraham, nonne in tentatione inventus est fidelis, et reputatum est ei adiustitiam?52 Abramo non fu trovato forse fedele nella tentazione e non gli fu ciò accreditato a giustizia?
53 Ioseph in tempore angustiae suae custodivit mandatum et factus estdominus Aegypti.53 Giuseppe nell'ora dell'oppressione osservò il precetto e divenne signore dell'Egitto.
54 Phinees pater noster zelando zelum Dei accepit testamentumsacerdotii aeterni.54 Pincas nostro padre per lo zelo dimostrato conseguì l'alleanza del sacerdozio perenne.
55 Iosue, dum implet verbum, factus est iudex in Israel.55 Giosuè, obbedendo alla divina parola, divenne giudice in Israele.
56 Chaleb, dum testificatur in ecclesia, accepit hereditatem.56 Caleb, testimoniando nell'adunanza, ebbe in sorte parte del nostro paese.
57 David in suamisericordia consecutus est sedem regni in saecula.57 Davide per la sua pietà ottenne il trono del regno per sempre.
58 Elias, dum zelat zelumlegis, receptus est in caelum.58 Elia, poiché aveva dimostrato zelo ardente per la legge, fu assunto in cielo.
59 Ananias et Azarias et Misael credentesliberati sunt de flamma.59 Anania, Azaria e Misaele per la loro fede furono salvati dalla fiamma.
60 Daniel in sua simplicitate liberatus est de oreleonum.60 Daniele nella sua innocenza fu sottratto alle fauci dei leoni.
61 Et ita cogitate per generationem et generationem, quia omnes, quisperant in eum, non infirmabuntur.61 Così, di seguito, considerate di generazione in generazione che quanti hanno fiducia in lui non soccombono.
62 Et a verbis viri peccatoris ne timueritis,quia gloria eius in stercora et in vermes;62 Non abbiate paura delle parole dell'empio, perché la sua gloria andrà a finire ai rifiuti e ai vermi;
63 hodie extolletur et cras noninvenietur, quia conversus est in pulverem suam, et cogitatio eius peribit.
63 oggi è esaltato, domani non si trova più, perché ritorna alla sua polvere e i suoi calcoli falliscono.
64 Filii, confortamini et viriliter agite in lege, quia in ipsa gloriosi eritis.64 Figli, siate valorosi e forti nella legge, perché in questa sarete glorificati.
65 Et ecce Simon frater vester, scio quod vir consilii est: ipsum audite semper;ipse erit vobis pater.65 Ecco qui vostro fratello Simone, che io so uomo saggio: ascoltatelo sempre, egli sarà vostro padre.
66 Et Iudas Maccabaeus fortis viribus a iuventute suaerit vobis princeps militiae; et ipse pugnabit bellum populi.66 Giuda Maccabeo, forte guerriero dalla sua gioventù, sarà capo del vostro esercito e condurrà la battaglia contro i pagani.
67 Et adducetis advos omnes factores legis et vindicate vindictam populi vestri;67 Voi, dunque, radunate intorno a voi quanti praticano la legge e vendicate il vostro popolo;
68 retribuiteretributionem gentibus et intendite in praeceptum legis ”.
68 rendete il meritato castigo ai pagani e applicatevi all'ordinamento della legge".
69 Et benedixit eos et appositus est ad patres suos.69 Poi li benedisse e si riunì ai suoi padri.
70 Et defunctus est annocentesimo et quadragesimo sexto; et sepultus est in sepulcris patrum suorum inModin, et planxerunt eum omnis Israel planctu magno.
70 Morì nell'anno centoquarantasei e fu sepolto nella tomba dei suoi padri in Modin; tutto Israele fece grande pianto su di lui.